پوسیدگی دندان تقریباً در تمام افراد و با درجات مختلف در برهه ای از زندگی مشاهده می شود. پوسیدگی به معنی خرابی ساختار دندان است. پوسیدگی دندان می تواند هم بر مینای دندان (پوشش بیرونی دندان) و هم لایه عاج دندان اثر بگذارد و شایع ترین دلیل لقی دندان در کودکان است. با رعایت بهداشت دهان و دندان و یک رژیم غذایی مناسب می توان از خرابی دندان ها جلوگیری کرد. سالمندان نیز مستعد پوسیدگی دندان هستند که اغلب ناشی از مصرف داروهای متعدد است.
دندان درد می تواند نشانه ی پوسیدگی و کرم خوردگی دندانتان باشد. به عقیده متخصصین ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر یگانه، تمیز کردن و معاینه ی منظم دندان ها می تواند به جلوگیری از پوسیدگی آنها کمک کند. پوسیدگی دندان در طول زمان بدتر می شود. در صورت درمان زودهنگام می توان از طریق پر کردن دندان این مشکل را برطرف کرد. ولی اگر پوسیدگی به تدریج تا عمق دندان حرکت کند، احتمال نیاز به عصب کشی افزایش می یابد. پوسیدگی همچنین می تواند منجر به آبسه دندان شود. اگر پوسیدگی بخش زیادی از دندان را از بین ببرد، ممکن است نیاز به کشیدن آن باشد. متخصص دندانپزشک می تواند بهترین نوع درمان را برای دندان های پوسیده انتخاب کند.
دندان چگونه پوسیده می شود؟
پوسیدگی و دندان خراب زمانی رخ می دهد که ذرات غذای حاوی کربوهیدرات (قند و نشاسته) مانند نان، غلات، شیر، نوشابه، میوه ها، کیک یا آب نبات بر روی دندان ها باقی می مانند. باکتری هایی که در داخل دهان زندگی می کنند، این مواد غذایی را هضم کرده و آنها را به اسید تبدیل می کنند. باکتری ها، اسید، ذرات غذا و بزاق دهان با هم ترکیب شده و منجر به شکل گیری پلاک می شوند که روی دندان ها می چسبند. اسیدهای موجود در پلاک سطح مینای دندان ها را تجزیه کرده و سوراخ هایی بر روی دندان ها به نام کرم خوردگی یا پوسیدگی ایجاد می شوند.
چندین عامل که در دندان خراب و پوسیدگی نقش دارند عبارتند از:
- کم بودن فلوراید
- وضعیتی به نام خشکی دهان که در آن بدن به اندازه کافی بزاق تولید نمی کند.
- نقائص دندانی
از میزان پوسیدگی دندان خود آگاه باشید
اولین قدم برای کنترل سلامت دهان و دندان این است که بدانید میزان پوسیدگی چقدر است. بهترین راه برای شناخت این امر معاینه از طریق دندانپزشک است. با معاینات منظم و بحث و گفتگو با دندانپزشک خود، می دانید که در چه شرایطی هستید و کدام روش درمانی ممکن است، مورد نیاز باشد. همچنین تغییر در بهداشت دهان و دندان و رژیم غذایی از راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان می باشند. هنگامی که از میزان پوسیدگی دندان خود آگاه شدید، می توانید رویکرد خاص و مؤثرتری را در جهت بهبود سلامت دهان و دندان خود در پیش بگیرید.هرچه میزان پوسیدگی کمتر باشد، به طور حتم به ویزیت کمتری نیاز خواهید داشت. در هنگام معاینات منظم دندانپزشکی، میزان خطر پوسیدگی دندان خود را به کمک دندانپزشک معالج بیابید و در مورد آن مشورت کنید.
استفاده از مسواک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
این یکی از بارزترین راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. مرتب و صحیح مسواک زدن برای سلامتی دهان و دندان شما بسیار مهم است. در واقع دهان شما حدود یک میلیارد میکروب از آنچه می خورید و می نوشید، وجود دارد . بعضی از انها جزو نرمال فلورا هستند یعنی به طور طبیعی باید وجود داشته باشند ولی برخی از انها پوسیدگی زا هستند و همین باعث پوسیدگی دندان می شود. با تغذیه قند موجود در مواد غذایی و نوشیدنی هایی که مصرف می کنیم، زباله ها به صورت بیوفیلمی که به پلاک دندان معروف است، تبدیل می شوند. این پلاک اسیدهایی تولید می کند، که مینای دندان را می پوشانند و باعث ایجاد پوسیدگی می شوند.مسواک زدن، یکی از مهم ترین راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان است، که به خلاص شدن از باکتری های دهان و حذف شیرینی و باقیمانده غذایی کمک می کند. حتماً بعد و قبل از خواب مسواک بزنید. مسواک زدن قبل از خواب، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا مانع ایجاد اسیدهای مضر مینای دندان می شود.
نوشیدنی های شیرین و اسیدی را کم کنید و آب بیشتری بنوشید
کم کردن مصرف نوشیدنی های شیرین و اسیدی، یکی دیگر از راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. قرار گرفتن طولانی مدت دندان در معرض قهوه یا چای، همراه با قند یا حتی شیر اضافه شده، می تواند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش دهد. از قهوه خود لذت ببرید، اما سعی کنید بعد از آن دهان خود را با آب شست و شو دهید. قندهای مضر در مدت زمان طولانی در بزاق شما باقی می مانند. نوشیدن قهوه از نی به شما کمک می کند، آن مایعات قندی را از روی دندان و بزاق خود دور نگه دارید.
ترک سیگار و دخانیات
کاملاً مشهود است که استعمال و مصرف دخانیات می تواند باعث مشکلات پزشکی زیادی شود. با این حال، بسیاری از مردم آسیبی که سیگار کشیدن و استفاده از تنباکو به دهان، لثه و دندان ها وارد می کند، را نمی دانند. این عادت ناسالم همچنین می تواند منجر به ریزش دندان و حتی سرطان دهان شود. ترک سیگار یکی از راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. بنابراین اگر نگران پوسیدگی دندان خود هستید، از کشیدن سیگار و دخانیات خودداری کنید. افرادی که مصرف بالای دخانیات دارند بهتر است هر 3 ماه برای جرم گیری دندان اقدام کنند.
عملکردهای زبان کوچک چیست؟
درمان با فلوراید
فلوراید، احتمالاً موثرترین روش برای پیشگیری یا جلوگیری از گسترش پوسیدگی دندان است. فلوراید یک ماده ی معدنی است که به صورت طبیعی در برخی مواد غذایی مانند ماهی و چایی وجود دارد، اما می توان این ماده را به صورت مصنوعی نیز تولید کرد.
در تولید خمیردندان از فلوراید مصنوعی استفاده می شود و فلوراید مورد نیازی که باید به دندان ها برسد دراکثر افراد از همین طریق تامین می شود. در برخی از کشور ها و مناطق نیز مقدار بسیار کمی فلوراید به آب لوله کشی شده شهری افزوده می شود. فلوراید با تقویت مینای دندان، موجب محافظت از دندان ها می شود و باعث می شود که دندان در برابر اسید تولید شده توسط پلاک ها مقاوم تر باشد. این ماده همچنین از قابلیت پلاک ها برای تولید اسید می کاهد و قابلیت ترمیم و بازیابی مینای دندان را افزایش می دهد. در صورتی که پوسیدگی دندان شما در مراحل اولیه باشد، دندانپزشک شما می تواند با استفاده از فلوراید تراپی و قرار دادن محلول یا خمیر یا ژل فلوراید روی دندان، از پیشرفت بیشتر پوسیدگی دندان جلوگیری کند.
پر کردن دندان و روکش
در صورتی که پوسیدگی دندان شدید تر باشد، احتمالاً نیاز به ترمیم دندان با استفاده از روش پر کردن دندان یا روکش کردن دندان می باشد. با روش پر کردن می توان جای مینای دندان را که از بین رفته است، پر کرد. برای پر کردن دندان از مواد مختلفی استفاده می شود، از جمله: آمالگام (به رنگ نقرهای)، کامپوزیت (همرنگ دندان) و گلاس آینومر (همرنگ دندان).برای ترمیم دندان همچنین می توان از اینله و آنله (Inlays and onlays) استفاده کرد. این مواد دقیقا به شکل و اندازه ی محل پوسیدگی در دندان هستند و با یک چسب مخصوص روی دندان چسبانده می شوند. این پرکننده ها معمولا از طلا ساخته می شوند، چرا که طلا با دوام ترین و سخت ترین ماده ی مناسب برای پر کردن دندان می باشد.
برای ترمیم دندان هایی که شدیدا آسیب دیده اند از روکش استفاده می شود. در این روش، قسمت آسیب دیده ی دندان تراشیده می شود و روی قسمت باقی مانده از دندان یک روکش قرار داده می شود. روکش ها ممکن است فلزی یا از جنس پراسلین یا ترکیبی از این دو باشند.
