مغز شامل میلیون ها عصب است به نام نورون که به طور طبیعی یک سری امواج الکتریکی از خود ایجاد می نماید. این امواج باهم در تماس هستند. در حالت تشنج یک جرقه الکتریسیته مانند رعدوبرق که در آسمان ایجاد می شود ایجاد شده و موجب تغییرحالت و رفتار یا عدم هوشیاری فرد می شود. محل جرقه در مغزاست که علائم بیماری صرع و انواع مختلف صرع را مشخص می کند. صرع یک ناراحتی روحی و روانی نیست. بلکه یک اختلال عصبی است که هنوز دلیل آن مشخص نشده است.
صرع یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (عصبی) است که در آن فعالیت مغز غیرطبیعی می شود و باعث تشنج یا دوره های رفتار غیر معمول، احساسات و گاهی اوقات از دست دادن آگاهی می شود. هر کسی می تواند مبتلا به صرع شود، صرع بر مردان و زنان همه نژادها، قومیت ها و سنین تأثیر می گذارد.
علائم بیماری صرع و تشنج ممکن است به طور گسترده ای متفاوت باشد. علائم بیماری صرع در برخی از افراد مبتلا، به مدت چند ثانیه در طول تشنج خیره شدن است، در حالی در سایر افراد علائم صرع ممکن است شدیدتر و با انقباضلات عضلانی و لرزش اندام ها باشد. داشتن یک تشنج تنها به معنای صرع نیست. حداقل دو تشنج غیرقابل تشخیص به طور کلی برای تشخیص صرع مورد نیاز است. درمان با داروها یا گاهی اوقات جراحی می تواند تشنج را برای اکثر افراد مبتلا به بیماری صرع کنترل کند. بعضی افراد برای کنترل تشنج ها نیاز به درمان مادام العمر دارند، اما در بعضی از افراد، تشنج ها در نهایت از بین می روند.
علائم و نشانه های صرع چیست؟
با توجه به اینکه صرع با فعالیت غیرطبیعی مغز ایجاد می شود، تشنج ها ممکن است هر فرآیندی که مغز در آن دخیل است را تحت تاثیر قرار دهد. علائم و نشانه های تشنج می تواند شامل گیجی موقت، حملات خیره شدن، حرکات ناگهانی غیرقابل کنترل در بازو یا پاها، از دست دادن هوشیاری یا توجه، علائم روانی مانند ترس و اضطراب باشد.
پزشکان به طورکلی تشنج ها را با توجه به نحوه ی شروع فعالیت غیرطبیعی مغز به تشنج کانونی و تشنج منتشر تقسیم بندی می کنند:
تشنج کانونی
اگر تشنج ها ناشی از فعالیت غیرطبیعی تنها در یک ناحیه ی مغز باشد، تشنج کانونی (جزئی) نامیده می شوند. این تشنج ها به دو گروه تقسیم می شوند:
تشنج های کانونی بدون از دست دادن هوشیاری: قبلا تشنج جزئی ساده نامیده می شدند، این تشنج ها باعث کاهش هوشیاری نمی شوند و ممکن است باعث تغییر حالت روحی یا تغییر حالتی که بیمار اطراف را می بیند، بویی که احساس می کند، مزه ای که می چشد، صدایی که می شنود یا احساسی که دارد، می شود. همچنین ممکن است منجر به حرکات ناگهانی غیرارادی در قسمت هایی از بدن مانند بازو یا پا و یا علائم حسی خود به خودی مانند مور مور شدن، گیجی و دیدن نور ناگهانی، شود.
تشنج کانونی با نقص در هوشیاری: پیش از این تشنج جزئی پیچیده نامیده می شد. این تشنج ها تغییر یا فقدان هوشیاری یا آگاهی را نیز دربر می گیرند. طی این نوع تشنج بیمار ممکن است به یک نقطه خیره شود و به صداهای اطرافیان به درستی پاسخ ندهد و یا حرکاتی مانند مالیدن دست ها بهم، جویدن، بلعیدن یا راه رفتن حول یک دایره را انجام دهد.
تشنج منتشر
تشنج هایی که تمام نقاط مغز را درگیر می کنند تشنج های منتشر هستند. شش نوع تشنج منتشر وجود دارد:
- تشنج ابسنس (خاموش): تشنج های ابسنس اغلب در کودکان اتفاق می افتند و با خیره شدن به یک نقطه یا حرکات نامحسوس مانند چشمک زدن یا ملچ ملوچ کردن مشخص می شوند. این تشنج ها ممکن است به شکل دسته ای اتفاق بیفتند و باعث فقدان هوشیاری مختصری شوند.
- تشنج های تونیک: تشنج های تونیک باعث سفت شدن ماهیچه ها می شوند. این تشنج ها معمولا ماهیچه های پشت، بازوها و پاها را درگیر می کنند و ممکن است باعث زمین خوردن فرد شوند.
- تشنج های آتونیک: این نوع تشنج باعث از دست رفتن کنترل ماهیچه ها می شوند که ممکن است باعث افتادن ناگهانی فرد شوند.
- تشنج های کلونیک: این تشنج ها با حرکات ناگهانی ماهیچه ای تکراری یا ریتمیک مرتبط هستند. این تشنج ها معمولا گردن، صورت و بازوها را درگیر می کنند.
- تشنج های میوکلونیک: این تشنج ها معمولا به شکل حرکت ناگهانی کوتاه یا پیچیدن بازوها و پاها دیده می شوند.
- تشنج های تونیک-کلونیک: این تشنج ها پرالتهاب ترین تشنج های صرعی هستند و می توانند باعث از دست دادن ناگهانی هوشیاری، سفت شدن بدن و لرزیدن، و گاهی از دست دادن کنترل ادرار یا گاز گرفتن زبان شوند.
عوامل خطر صرع
- فاکتورهای مشخصی می تواند خطر بیماری صرع را افزایش دهد.
- سن. شروع بیماری صرع در اوایل کودکی و پس از 60 سالگی در بالاترین حد است اما می تواند در هر سنی رخ دهد.
- تاریخچه خانوادگی. اگر تاریخچه خانوادگی بیماری صرع دارید، خطر ایجاد اختلالات بیماری صرع در شما افزایش می یابد.
- آسیب های سر. جراحت های سر مسئول برخی موارد بیماری صرع است. شما می توانید با بستن کمربند ایمنی در ماشین و یا پوشیدن کلاه ایمنی در هنگام دوچرخه سواری، اسکی کردن، سواری با موتور سیکلت و یا سایر فعالیت های پرخطر، خطر ابتلا به بیماری صرع را کاهش دهید.
- سکته و سایر بیماری های عروقی. سکته و یا سایر بیماری های عروقی می تواند منجر به آسیب های مغزی شود که بیماری صرع را تحریک می کند. شما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر این بیماری ها انجام دهید، از جمله: محدود کردن دریافت الکل، پرهیز از استعمال دخانیات، رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش منظم.
- دمانس. دمانس می تواند خطر بیماری صرع را در افراد مسن تر افزایش دهد.
- عفونت های مغزی. عفونت هایی از جمله مننژیت که سبب التهاب در مغز یا نخاع می شوند، می توانند خطر را افزایش دهند.
چگونه با صرع زندگی کنیم؟
درمان رواشناختی، اجتماعی و آموزشی همگی بخشی از برنامه درمانی صرع هستند. مهمترین قدمی که میتوانید کمک بردارید، این است که برای دریافت کمک و غلبه بر صرع، اقدام کنید. صرع با ترکیبی از درمانهای پزشکی، روانشناختی و حمایتهای آموزشی بهتر مدیریت میشود. اگر در تحصیل، کار یا روابط خود دچار مشکل هستید از نهادهای حمایتی کمک بگیرید.اقدام به موقع برای درمان صرع شما را قادر میسازد تاثیرات صرع را بهتر درک کنید و بتوانید با آن کنار بیاید. یادگیری مدیریت استرس به حفظ نگرش مثبت و روحیه خوب در زندگی کمک میکند.
صرع و فعالیت های ورزشی
البته افراد مبتلا به صرع باید یک سری نکات را برای ورزش کردن، رعایت کنند:قبل از ورزش کردن با پزشک خودشان مشورت کنندبرای شروع ورزش حتماً از یک نرمش سبک و حرکات کششی استفاده کنند.استفاده از وسایل ایمنی مانند کلاه محافظ، بازوبند، ساق بند و … در بسیاری از ورزش ها توصیه می شود در مواردی که تشنج فرد شدید بوده، بهتر است از ورزش های سبک استفاده شود.داشتن یک همراه که با کمک های اولیه آشنایی کامل داشته باشد، در طول ورزش الزامی است به خصوص در مورد ورزش های آبی.استفاده از جلیقه نجات برای ورزش های آبی ضروری است.این افراد از دوچرخه سواری و پیاده روی در خیابان های شلوغ اجتناب کنند. هنگام ورزش مرتب به خود استراحت دهند و مایعات فراوان بنوشند.اگر این افراد زود خسته می شوند، ورزش را در بازه های زمانی کوتاه مدت انجام دهند.
همیشه یک گردن بند یا دستبند یا کارت نشان گر بیماری همراه خود داشته باشند.این افراد باید از صخره نوردی، چتربازی و کوه نوردی در مواردی که تشنج کنترل نشده است، خودداری کنند و از انجام این گونه ورزش ها به تنهایی خودداری شود.با رعایت نکات ایمنی فوق امکان انجام ورزش هایی چون شنا، غواصی، جت اسکی، قایقرانی، فوتبال، راگبی، بسکتبال، هاکی روی یخ، دوچرخه سواری در محل های مخصوص یا دویدن بر روی تردمیل برای این افراد امکان پذیر است البته در انجام این ورزش ها وجود یک همراه کنار بیمار ضروری است.
در مورد بیماری آسم چه می دانید؟
