ساركوم كاپوسي عبارت است از يك نوع سرطان پوست كه غالباً در بيماران ايدزي ديده مي شود.اين سرطان تهاجمي عمل مي كند و تومورهاي پوستي به زودي گسترده مي شوند. يك نوع از ساركوم كاپوسي نيز با مصرف داروهاي سركوب كننده ايمني ارتباط دارد. نوع سومي هم هست به نام نوع كلاسيك ، كه معمولاً در مردان مسن با اصليت مديترانه اي ديده مي شود.
سارکوم کاپوزی نوعی تومور عروقی چند مرکزی است. این بدان معنی است که سارکوم کاپوزی بر رگ های خونی تأثیر می گذارد و می تواند به طور یکباره بر روی بافت نرم در نواحی مختلف بدن ایجاد شود.
منشاء آن در سلول های اندوتلیال است که لایه داخلی رگ های خونی و عروق لنفاوی را می پوشاند. سارکوم کاپوزی به این سلول ها اجازه می دهد تا با سرعت بیش تری رشد کنند و برای مدت طولانی تری از حد معمول زنده بمانند.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند، خطر بالاتری برای ابتلا به سارکوم کاپوزی را دارند که شامل افراد مبتلا به HIV ، افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی به دلیل پیوند عضو مصرف می کنند و افراد مسن که به دلیل افزایش سن سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است.
سارکوم کاپوزی منجر به ایجاد تومورهایی بر روی پوست، دهان یا قسمت های دیگر بدن مانند غدد لنفاوی یا ریه ها می شود. هنگامی که سارکوم کاپوزی بر پوست تأثیر می گذارد، ضایعات اغلب در پاها یا صورت ظاهر می شوند که این ضایعات معمولاً بی ضرر هستند. با این حال، ضایعات بر روی کبد، دستگاه گوارش یا ریه ها بطور معمول شدیدتر هستند.
تقریباً تمام ضایعات سارکوم کاپوزی حاوی DNA ویروسی KSHV هستند. KSHV به چندین روش منتقل می شود. این بیماری می تواند از طریق تماس جنسی و غیر جنسی، از جمله پیوند عضو و بزاق گسترش یابد.
انواع سارکوم کاپوزی
چهار نوع اصلی سارکوم کاپوزی وجود دارد:
- سارکوم کاپوزی اپیدمیک: رایج ترین شکل سارکوم کاپوزی است. این نوع در افرادی که مبتلا به سطح۳ HIV هستند، ایجاد می شود. پزشکان سارکوم کاپوزی روشن کننده بیماری ایدز می دانند. این بدان معنی است که به محض اینکه فردی مبتلا به سارکوم کاپوزی شود، به احتمال زیاد تشخیص بیماری، ایدز به جای HIV خواهد بود. با این حال، برخی از افراد مبتلا به HIV که به خوبی کنترل شده، و بار ویروسی بالایی ندارند نیز مبتلا به سارکوم کاپوزی می شوند.
- سارکوم کاپوزی کلاسیک: به طور عمده در افراد مسن اروپای شرقی، مدیترانه و تبار خاورمیانه رخ می دهد. مردان بیش از زنان به این فرم مبتلا می شوند. این فرم از بیماری منجر به ضایعاتی می شود که کندتر از انواع دیگر گسترش می یابند.
- سارکوم کاپوزی اندمیک: همچنین با عنوان سارکوم کاپوزی آفریقایی شناخته می شود، این شکل در قسمت استوایی آفریقا نسبتاً متداول است. این بیماری به طور کلی در افراد زیر ۴۰ سال بروز می کند. این فرم بیماری رایج ترین نوع سارکوم کاپوزی در آفریقا بوده است، اما با افزایش شیوع ایدز در سراسر آفریقا، نوع اپیدمیک در حال حاضر شایع ترین است.
- سارکوم کاپوزی وابسته به ضعف دستگاه ایمنی : همچنین با عنوان سارکوم کاپوزی مرتبط با پیوندعضو شناخته می شود. افراد ممکن است بعد از مصرف داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند، پس از پیوند عضو، مبتلا به این فرم سارکوم کاپوزی شوند. اگر فردی ناقل KSHV باشد، مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ممکن است باعث ایجاد بروز سارکوم کاپوزی شوند.
علائم سارکوم کاپوزی
سارکوم کاپوزی همیشه با علامت بروز نمی کند. با این حال، در بسیاری از افراد، ضایعات پوستی نشان دهنده وجود این بیماری است.
سارکوم کاپوزی اغلب علائم روی پوست را با خصوصیات زیر بروز می کند:
- قهوه ای، بنفش، صورتی یا قرمز و یا ماکول
- تمایل به تبدیل به پلاک ها و ندول که از به رنگ آبی-بنفش تا سیاه هستند
- گاها تورم و رشد رو به بیرون یا رشد رو به داخل بافت نرم یا استخوان
اگر تومور یک ضایعه مخاطی باشد، ماكول ها، پلاك ها یا تومورها ممكن است به رنگ آبی یا بنفش به نظر برسند. مثال ضایعه های بافت مخاطی، تومورهای دهان یا گلو است.
وجود ضایعه در دستگاه گوارش ممکن است باعث ایجاد مدفوع خونی شود. این ضایعات به طور معمول بدون علامت هستند. به ندرت ممکن است منجر به درد، اسهال یا انسداد شوند.
اگر سارکوم کاپوزی بر ریه ها اثر بگذارد، می تواند منجر به انسداد و نفس نفس زدن شود. ضایعه خونریزی دهنده در ریه نیز ممکن است منجر به خلط خونی شود.
انتقال بیماری سارکوم کاپوسی
این بیماری – شبیه ایدز – به صورت عادی از فردی به دیگران منتقل نمی شود و نیازی به قرنطینه و طرد افراد مبتلا به سارکوم کاپوسی نیست. این بیماری از دو روش عمده منتقل می شود؛ بزاق دهان و خون. در نتیجه طیف عظیمی از فعالیت های جنسی (حتی بوسیدن)، پیوند اعضا، انتقال خون، جراحی و دیگر فعالیت ها که در طی آن بزاق فرد مبتلا یا خونش به فرد دیگری می رسد، می تواند ریسک ابتلا را افزایش دهد. پس برای پیشگیری از انتقال این بیماری، پیش از هرگونه از فعالیت های نام برده شده، لازم است که افراد از عدم ابتلا به این بیماری مطمئن شوند.
تشخیص سارکوم کاپوزی
انجام آزمایشاتِ آزمایشگاهی می تواند به پزشک کمک کند تا ضایعه مشکوک به سارکوم کاپوزی بر روی پوست را تأیید کند. آن ها معمولاً این نمونه را با استفاده از بیوپسی پانچ جمع آوری می کنند، که ممکن است به بی حسی موضعی نیاز داشته باشد.اگر پزشك مشكوك باشد به تومورهای داخلی باشد، مانند افراد مبتلا به سطح ۳ HIV ، ممكن است از آزمایشات دیگری استفاده شود، از جمله:
- سی تی اسکن یا تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه و شکم
- برونکوسکوپی
- آندوسکوپی دستگاه گوارش
هیچ روش معمولی برای شناسایی سارکوم کاپوزی وجود ندارد، و اغلب بیش از یک ضایعه دریک زمان ممکن است ظاهر شود. این می تواند تشخیص زودهنگام تومور ابتدا ظاهرشده را برای پزشکان دشوار کند.
افرادی که در معرض خطر هستند، مانند افرادی که دارای سیستم ایمنی سرکوب شده هستند، ممکن است تحت کنترل منظم برای سارکوم کاپوزی قرار بگیرند.
پزشکان از سیستم های خاص و رسمی مجاز برای سطح بندی میزان پیشرفت سرطان ها استفاده می کنند. با این حال، برای بیان میزان پیشرفت سارکوم کاپوزی، از سیستم ایدز(ACTG) استفاده می کنند.
سیستم ACTG به شرح زیر است:
- بررسی اندازه تومور
- بررسی وضعیت سیستم ایمنی بدن
- بررسی میزان درگیری در بدن یا بیماری سیستمیک
- محققان در حال حاضر از سونوگرافی پوست، که روشی غیر تهاجمی است، برای تشخیص ضایعات سارکوم کاپوزی استفاده می کنند.
درمان سارکوم کاپوسی
درمانی مشخص و یکسان برای سارکوم کاپوسی وجود ندارد بلکه درمان این بیماری به موارد مختلفی بستگی دارد از جمله:
- نوع بیماری: به عنوان مثال درمان سارکوم کاپوسی مرتبط با ایدز متفاوت از سارکوم کاپوسی مرتبط با داروهای مهارکننده سیستم ایمنی در افراد گیرنده ی عضو است.
- تعداد و محل تومورها: این که تومور بر روی پوست ایجاد شده باشد یا مثلاً در دستگاه گوارش، تأثیر زیادی روی درمان سارکوم کاپوسی دارد.
- وضعیت سلامت عمومی بدن: سلامت عمومی بدن نیز در نوع درمانی که برای سارکوم کاپوسی استفاده می شود تأثیر دارد.
برای درمان سارکوم مرتبط با ایدز معمولاً از داروهای ضد ویروس استفاده می شود تا اثر ویروس اچ آی وی کمتر شده و هم چنین قدرت دستگاه ایمنی افزایش یابد.
برای افراد مبتلا به سارکوم کاپوسی ناشی از پیوند عضو یکی از درمان ها قطع مصرف داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی است. این امر به دستگاه ایمنی اجازه می دهد که در برخی موارد نسبت به مقابله با سرطان اقدام کند. هم چنین گاه این افراد باید کلاً داروهای شان برای دستگاه ایمنی را تغییر دهند و از نوع دیگری مصرف کنند که البته این امر فقط تحت نظر پزشک ممکن است.
برای درمان تومورهای کوچک پوستی نیز گاه از موارد زیر استفاده می شود:
- جراحی جزئی (برای برداشتن تومورهای پوستی)
- سوزاندن یا انجماد تومورها (کریوتراپی)
- تزریق وینبلاستین به تومورها
- استفاده از داروهای دارای ویتامین A (رتینوئیدها)
تومورهایی که در اثر این درمان ها از بین می روند ممکن است بعد از مدتی دوباره ظاهر شوند. در چنین شرایطی باید درمان تکرار شود و با استفاده از همان درمان قبلی نسبت به رفع آن ها اقدام گردد. گفتنی است که برای سارکوم کاپوسی در دستگاه گوارش و غدد لنفاوی معمولاً از شیمی درمانی برای درمان استفاده می شود.
ارتباط سارکوم کاپوزی با بیماری ایدز چیست؟
در اولین دوره اپیدمی ایدز، سارکوم کاپوزی از یافته های مهم بالینی نخستین موارد بیماری ایدز بود و در ۷۹٪ از موارد تشخیص داده شده ایدز در سال ۱۹۸۱ دیده شد و سپس در سال های بعد این میزان کاهش یافت و تا سال ۱۹۹۷ به زیر ٪۱ رسید. از نظر بالینی، سارکوم کاپوزی ممکن است در هر مرحله ای از عفونت HIV (ایدز) دیده شود.
انواع سرطان پوست
