سندرم پاتلوفمورال یک علت احتمالی درد قدام زانو است که عمدتا خانم های جوان را درگیر می کند. منشا این درد از پشت استخوان کشکک می باشد و عمدتا بعد از بررسی های کامل، هیچ گونه اختلال ساختاری یا آناتومی در مفصل زانو مشاهده نمی شود. سندرم پاتلوفمورال میتواند یک یا هر دو زانو را درگیر کند. این درد در قدام زانو و اطراف استخوان کشکک (پاتلا) حس می شود و هنگام دویدن، بالا پایین رفتن از پله و نشستن طولانی مدت تشدید می شود. این سندرم در خانم های جوان و ورزشکاران شایع تر است. و ورزشکارانی که بیشتر می پرند یا می دوند را درگیر می کند.
علائم و نشانه ها
– اولین علامت بالینی افرادی كه دچار این بیماری می شوند، درد جلوی زانو است، به خصوص هنگام بالا یا پایین آمدن از كوه یا پله های زیاد.
– دومین علامت بالینی، قفل شدن موقتی زانو است و پس از مدت كوتاهی، از این حالت خارج می شود.
– تورم هم از علایم این بیماری است كه در ناحیه زانوها به وجود می آید و باعث پیدایش ترشحاتی در مفصل زانو می شود كه معمولا رادیوگرافی ساده می تواند در تشخیص آن، بسیار كمك كننده باشد. گاه برای بهتر دیدن مشكل زانو از MRI و آرتروسكوپی استفاده می شود.
-وجود درد در ناحیه کشکک که با صدای کریپیتاسیون همراه است از علایم این سندرم می باشد.درد با افزایش فعالیت تشدید و با استراحت کاهش می یابد.فعالیت های چون دوزانو
نشستن,چهارزانو نشستن و بالا و پایین رفتن از پله ها باعث افزایش درد می گردند.عدم درمان زانوی دوندگان منجربه کندرومالاسی پاتلا(نرم شدن غضروف کشکک) می گردد.
علت ودلایل
فاکتور های زیادی در همراهی با این بیماری وجود دارند که در مورد علت دقیق ان هنوز نظریه مشخصی وجود ندارد. هر چند که اکثر مولفین معتقدند که این سندروم در اثر استفاده بیش از حد مفصل پاتلوفمورال و یا اضافه بار وارد شده به این مفصل میتواند ایجاد شود. از انجایی که فشار بین کشکک و سطح تماس ان در ران در وضعیت خمیده زانو افزایش می یابد این سندروم به عنوان یک سندروم overuse(استفاده بیش از حد) شناخته می شود.
افزایش زاویه Q: افزایش این زاویه یکی از علت های شناخته شده این سندروم می باشد.
استفاده بیش از حد از مفصل پاتلوفمورال زانو: تکرار تحمل وزن توسط این مفصل و اضافه بار وارد شده به مفصل زانو میتوانند باعث علائم این سندروم شوند.مخصوصا در دونده ها و در افرادی که مرتبا از پله ها بالا و پایین می روند و یا برای مدت طولانی در حالت نشسته قرار می گیرند و یا در وضعیت چمباتمه زده قرار دارند این وضعیت بیشتر است.
مشکلات بیومکانیکال : تعدادی از فاکتور های بیومکانیکال مثل کف پای صاف و انحراف رو به خارج پاشنه و گودی بیش از حد کف پا و … می توانند باعث بهم خوردن مکانیک طبیعی مفصل پاتلوفمورال شوند و استرس وارد شده به این مفصل را افزایش دهند و احتمال این سندروم را افزایش دهند.
سایر اختلالات راستای اندام تحتانی : چرخش خارجی استخوان تیبیا (درشت نی) و چرخش داخلی استخوان فمور(ران) و چرخش قدامی استخوان سر فمور و حرکت رو به خارج استخوان کشکک و اختلاف طول دو اندام می توانند زمینه ساز ابتلا به سندروم پاتلوفمورال باشند.
اختلال کارکرد عضلانی: ضعف عضله واستوس مدیالیس ابلیک(VMO) و کوتاهی عضلات ایلیوتیبیال باند(ITB) و همسترینگ و عضلات پشت ساق پا میتوانند مکانیسم مفصل پاتلوفمورال را بهم زده و زمینه ساز ابتلا به سندروم پاتلوفمورال باشند
فاکتورهای خارجی که می توانند از علل ایجاد کننده سندروم پاتلوفمورال باشند : تمرینات شدید و نامناسب وتجهیزات ورزشی نامناسب و تکنیک نادرست در هر رشته ورزشی.
ورزش سندروم زانوی دوندگان
کشش ساق پا ایستاده
روبروی دیوار بایستید، دستانتان را مقابل چشمانتان بر روی دیوار قرار دهید. پای صدمه دیده تان را در حالیکه پاشنه آن بر روی زمین است، در عقب قرار دهید و پای دیگر را با زانوی خم شده در جلو قرار دهید. پای پشتی را به آرامی به داخل بچرخانید. به منظور ایجاد کشش موارد زیر را رعایت نمایید:
• به آرامی به دیوار تکیه دهید. اگر در ماهیچه ساق پا با احساس کشش روبرو هستید، در موقعیت درستی قرار دارید.
• 15 الی 30 ثانیه در این حالت باقی بمانید و سپس به وضعیت اولیه خود بازگردید.
• در هر جلسه سه مرتبه این کار را تکرار کنید. می توانید این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
حرکت پا بالای صاف
به پشت دراز بکشید و پاهایتان را در مقابل خود دراز کنید. پای سالم را خم نمود و کف پا را بر روی زمین قرار دهید. عضلات پای آسیب دیده را منقبض نموده و آن را به اندازه 8 اینچ (20.3 سانتی متر)بالا بیاورید.پایتان را در همین حالت نگاه دارید تا عضلاتتان منقبض شود، سپس آن را به آرامی پایین و به جای اصلی اش بازگردانید. این حرکت را در هر جلسه در دو ست 15 تایی انجام دهید.
تمرین بازکردن منفعل زانو
ممکن است در اثر درد سندروم زانوی دونده، قادر به کشش کامل پایتان نباشید. این تمرین به شما کمک خواهد نمود تا بتوانید تمرین کششی پا را انجام دهید. در اینجا نحوه انجام آن آورده شده است :
• حوله پیچیده شده ای را برای بالا آوردن پاشنه، روی زمین قرار داده و به جاذبه اجازه دهید تا زانو را تقویت نماید.
• ممکن است این حرکت دردناک باشد، اما تحمل کنید.
• همین حالت را برای دو دقیقه حفظ نموده و 3 مرتبه در هر جلسه آن را تکرار نمایید. ای ن حرکت را چند مرتبه در روز انجام دهید.
تمرین لغزش پاشنه
این تمرین تقویت زانو می تواند دردناک باشد، بنابراین باید آن را به دقت و با استفاده از دستورالعمل مناسب انجام دهید. نحوه انجام این تمرین در اینجا آورده شده است.
• به روی زمین نشسته و پاهایتان را در جلوی خود دراز کنید. به آرامی پاشنه پای آسیب دیده تان را به سمت کفل، و زانو را به سمت سینه بیاورید.
• سپس پایتان را به موقعیت اولیه خود بازگردانید. این کار را در هر جلسه در دو ست 15 تایی انجام دهید.
کشش همسترینگ با استفاده از دیوار
ابتدا دری را به منظور این حرکت بیابید. این کار با ایجاد پایداری و گرفتن فشار دستان و پاهایتان می تواند بسیار مفید باشد. نحوه انجام آن بدین صورت است که:
• به پشت بر روی زمین دراز بکشد و پای سالمتان را صاف و کشیده از چارچوب در رد کنید.
• پای صدمه دیده تان را بلند نموده و بر روی دیوار کنار چارچوب در قرار دهید.
• پایتان را کشیده نگاه دارید. اگر با احساس کشیدگی در پشت ران مواجهید، در حالت درستی قرار گرفته اید.
• همین حالت را برای 15 تا 30 ثانیه حفظ کرده و آن را در هر جلسه، سه مرتبه تکرار کنید.