جراحی ارتوگناتیک (واژه یونانی ارتو به معنای مستقیم و گناتوس به مفهوم فک است) یک جراحی یک فکی یا دو فکی به منظور جابجایی موقعیت فکین می باشد. توسط جراحی ارتوگناتیک روابط صحیح دندانی فکی و هارمونی صورتی ایجاد می گردد. هنگامی که فکین به جلو یا عقب، بالا یا پایین حرکت داده شده و یا چرخانده می شوند بافت نرم صورتی چانه، گونه ها، لبها و نوک بینی نیز به تناسب جابجا می گردند. بنابراین چنانچه فکین به درستی جابجا گردند یک هارمونی بین اجزاء صورت ایجاد شده و به نیمرخی زیبا می انجامد.
در گذشته تمامی مال اکلوژن های دندانی اسکلتی بدون در نظر گرفتن موقعیت فکین تنها با هدف کسب بهترین روابط دندانی ممکن، فقط با ارتودنسی درمان می شدند. این متد، ارتودنسی کاموفلاژ (ارتودنسی جبرانی) نامیده می شود. امروزه ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی فک با عنوان روشی جایگزین و ایده آل برای بیمارانی که از مال اکلوژن های اسکلتی رنج می برند در دسترس می باشد.
بیماران ۱۸ تا ۴۵ ساله بهترین کاندید برای جراحی ارتوگناتیک هستند. جراحی فک بعد از ۱۸ سالگی انجام می شود زمانیکه به طور نرمال رشد فکین متوقف می گردد. جراحی فک به ندرت برای کودکان زیر ۱۸ سال صورت می گیرد. درمان آنها محدود به ارتودنسی و اصلاح رشد فکین است، مگر آنکه درمان ارتودنسی به دلیل شدت ناهنجاری اسکلتال موثر نباشد. در سنین بالا وضعیت کلی سلامت بیمار نسبت به سن او در انجام جراحی فک از اهمیت بیشتری برخوردار است.
جراحی ارتوگناتیک چگونه انجام می شود؟
آمادگی برای جراحی فک معمولا نیاز به یک دوره ی مقدماتی 9 تا 14 ماهه برای درمان ارتودنسی خواهد داشت.این نکته باید تاکید شود که متخصص ارتودنسی جزء جدایی ناپذیر برای یک درمان موفقیت آمیز است.ابزارهای ارتودنسی دندان قبل از جراحی برداشته نمی شوند و در واقع در طول فرآیند جراحی به جراح کمک می کنند.علاوه بر این یک دوره ی ارتودنسی بعد از جراحی نیز وجود دارد که برای افراد مختلف متفاوت است.قبل از جراحی از سر و صورت بیمار رادیو گرافی استاندارد گرفته می شود تا جهت و میزان تغییر کاملا مشخص شود.سپس جراحی که باید روی فک بیمار انجام شود ابتدا روی نمونه ای که از قبل شبیه سازی شده استانجام می شود تا نتیجه ی آن مشخص شود.بعد از مشخص شدن نتیجه عمل جراحی اصلی انجام می شود.جراحی ارتوگناتیک فرآیندی است که معمولا در بیمارستان انجام می شود و نیاز است حدودا 1 روز پس از جراحی در بیمارستان بستری باشید.
دوران بهبود بعد از جراحی ارتوگناتیک چگونه است؟
امروزه پیشرفت تکنولوژی این امکان را به وجود آورده است که عمل جراحی فک از داخل دهان انجام شود در نتیجه جای زخمی بر جای نخواهد ماند.در گذشته افرادی که عمل جراحی فک را انجام می دادند معمولا به مدت 7 هفته دندان هایشان با سیم بسته می شد تا استخوان ها جوش بخورند.در این مدت بیماران نمی توانستند دهانشان را باز کنند.اگر با بیماران چند دهه ی قبل صحبت کرده باشید متوجه می شوید که یکی از بزرگترین ناراحتی های آنها بعد از عمل جراحی ارتوگناتیک ،بسته شده دندان هایشان با سیم بوده است.آنها مجبور بودند این کار را انجام بدهند.اما امروزه بسته شدن دندان به وسیله سیم به ندرت انجام می شود.در روش های جراحی نوین برای ثابت نگهداشتن فک از پیچ و پلیت هایی استفاده می شود که به بیماران این امکان را می دهد که بتوانند تقریبا بلافاصله بعد از عمل حرکات فک خود را دوباره از سر بگیرند.به عنوان مثال صحبت کردن خمیازه کشیدن و سرفه کردن. تنها کاری که از بیماران بعد از عمل ارتوگناتیک خواسته می شود .این وجه تشابه تقریبا بین همه ی بیمارانی که تحت عمل جراحی فک قرار گرفته اند مشترک است.آنها باید در رژیم غذایی خود به مدت حداقل 6 هفته فقط غذاهای نرم و آبکی (مانند پوره ی سیب زمینی ،تخم مرغ نیمرو ، سوپ و … ) را بگنجانند تا بهبود استخوان های فک بدون فشار انجام شود.

سوالات متداول ارتودنسی جراحی ارتوگناتیک
1- عوارض جراحی فک چیست؟
به طور کل جراحی فک روشی مطمینی است. به خصوص اگر توسط یک جراح با تجربه و به روز انجام شود. از جمله عوارض نادری که ممکن است متوجه بیمار شود آسیب به اعصاب صورت است. در صورتی که جراح ماهر باشد این عارضه اتفاق نمی افتد
2- دوره نقاهت ارتودنسی جراحی یا درمان ارتوگناتیک چقدر است؟
بهبودی نسبی فکین حدود 4 هفته به طول می انجامد. اما بهبودی کامل ناحیه جراحی شده حدود 8 هفته زمان می برد. مرتب کردن دندان ها توسط متخصص ارتودنسی انجام می شود. این حرکت دندان ها با دستگاه ارتودنسی ثابت انجام می شود. بسته به نظر ارتودنتیست معالج 1.5 الی 2 سال براکت های ارتودنسی بر روی دندان های شما خواهد بودو جراحی بعد از یک سال که از شروع درمان گذشت انجام می شود
3- آیا جراحی ارتوگناتیک درد دارد؟
در حین جراحی بیهوش می شوید و دردی احساس نخواهید کرد. بعد از جراحی و به هوش آمدن نیز بیماران اظهار می کنند که دردی شبیه به درد کشیدن دندان عقل را احساس می کنند. در این مواقع متخصص معالج داروی ضد درد مناسبی را برای شما تجویز خواهند کرد. همچنین این درد در هنگام جویدن غذا مضاعف خواهد شد. بنابراین در روزهای اولیه غذاهای مایع مثل سوپ سبک را میل کنید تا درد و فشاری متوجه فکین نشود.
4- آیا جراحی ارتوگناتیک سنگین است؟
این جراحی از جمله جراحی های سنگین و پیچیده محسوب می شود. به علت خونی که بیمار در حین جراحی از دست می دهد 3 ماه صرف مکمل آهن توصیه می شود. تا از بروز کم خونی بیمار بعد از جراحی جلوگیری شود.
5- جراحی ارتوگناتیک چقدر طول می کشد؟
بسته به میزان ناهنجاری و محل بروز ناهنجاری مدت زمان جراحی ارتوگناتیک متغییر است. در صورتی که جراحی بر روی یکی از فکین انجام شود طول عمل جراحی بین 1 تا 2 ساعت خواهد بود. در صورتی که جراحی بر روی هر دو فکین انجام شود مدت زمان جراحی بین 3 تا 5 ساعت و حتی بیشتر است.
6- آیا می توان بعد از جراحی ارتوگناتیک حرف زد؟
بلافاصله بعد از جراحی نمی توانید حرف بزنید و صحبت کنید. دو هفته طول می کشد تا بتوانید به درستی صحبت کنید. این مدت زمان بسته به میزان ناهنجاری تحت درمان قرار گرفته و فیزیولوژی بدن افراد مختلف متغییر خواهد بود. دو هفته بعد از جراحی شما قادر خواهید بود به قدری دهان خود را باز کنید که به اندازه دو انگشت بین دو دندان جلو باز شود
7- آیا برش جراحی ارتوگناتیک بروی صورت مشخص است و اسکاری دارد؟
جراحی ارتوگناتیک به منظور اصلاح وضعیت قرار گیری فکین از داخل دهان انجام می شود. بنابراین اسکار و برشی بر روی صورت نمایان نخواهد شد.
8- چه مواردی را از قبل باید برای جراحی فک در نظر گرفت؟
1-تعدادی لباس راحت تهیه کنید که جلو دکمه دار باشد و نیازی به تن کردن لباس از سر نباشد تا برای بعد از جراحی بتوانید به راحتی استفاده نمایید .2- غذاهای مایع و پودرهای پروتئینی که باید بعد از جراحی میل کنید تا تست کنید و طعم دلخواه خود را انتخاب کنید. 3- نسخه خود را قبل از جراحی از پزشک بگیرید و تهیه کنید. 4-غذاهایی که نیاز به جویدن ندارند تهیه کنید. 5-یک بلندر یا مخلوط کن مناسب تهیه کنید تا غذاهای جویدنی را به وسیله آن نرم و پوره کنید.
9- چه مدت بعد از جراحی ارتوگناتیک می توان به محل کار بازگشت؟
7 تا 10 روز طول می کشد تا بتوانید به محل کار خود بازگردید. همچنین پیشنهاد می شود بین 4 تا 6 هفته ورزش و فعالیت بدنی خاصی نداشته باشید.
10- نحوه غذا خوردن بعد از جراحی فک چگونه است؟
. هفته های اول بعد از جراحی فکین شما بسیار حساس و آسیب پذیر می باشند. بنابراین بسیار مهم است که مواد مغذی اندازه و کم حجم را به آرامی در طی روز مصرف کنید. تا حد امکان از حرکت دادن فکین خودداری کنید. هیچگونه غذای جویدنی تا دو هفته بعد از جراحی ارتوگناتیک مصرف نکنید.
ارتودنسی کاموفلاژ چیست؟










































