تشنج تب در کودکان چیست؟
یکی از انواع تشنج در کودکان تشنج تب یا تشنج در اثر تب است که موجب نگرانی والدین می شود، والدین، حتی اگر این نوع تشنج فقط یکبار در طول عمر کودکشان اتفاق بیافتد احتمالا این صحنه سخت را تا انتهای عمرشان فراموش نمی کنند، با اینکه این نوع تشنج معمولا اثرات طولانی ندارد.
تشنج فبریل نوعی تشنج در کودکان است که در دمای بالای 38 درجه سانتی گراد (C) و یا 100 درجه فارنهایت (F) احتمال انفاق افتادن آن هست، تشنج معمولا برای چند دقیقه اتفاق می افتد و پس از آن کودک به حالت عادی بر می گردد ولی تب برای مدت زمان طولانی رخ می دهد.پس از تشنج برخی کودکان حالت خواب آلوده اشته و به خواب می روند ولی در برخی دیگر کودکان اثری باقی نمی گذارد.
علل تشنج ناشی از تب
از جمله از دلایلی که باعث تشنج در هنگام تب می شوند عبارت اند از:
- عفونت؛ ممکن است تب ناشی از عفونت های باکتریایی یا ویروسی باشد.
- واکسیناسیون؛ در بسیاری از مواقع واکسیناسیون باعث ایجاد تب در بدن کودکان می شود. به خصوص واکسن هایی نظیر سرخک، سرخجه و اوریون (MMR) .
- سابقه خانوادگی؛ اگر والدینی در اثر تب تشنج داشته باشند، احتمال آنکه کودک آنان نیز این گونه باشد بسیار بالا است.
تشنج تب در چه گروه سنی اتفاق می افتد؟
تشنج تب در کودکان بین 3 ماه تا 6 سال اتفاق می افتد گرچه در زمانی که کودک نوپا بوده و در سن بین 12 تا 18 ماه شایع هستند؛ دلیل واقعی آن هنوز مشخص نیست در واقع پزشکان در این مورد که تشنج تب در اثر افزایش دمای بدن اتفاق می افتد و یا اینکه سرعت افزایش تب باعث می شود تا کودک دچار تشنج شود اطلاعی ندارند، از اولین نشانه هایی که دیده می شود این است که احساس می کنید کودک در حال سوختن است والدین اکثرا می گویند فرزندم در تب می سوخت.
اگر در بین افراد خانواده سابقه مبنی بر تشنج تب وجود داشته باشد، احتمال ابتلا در کودک بیشتر خواهد بود و همچنین اگر کودک یک بار دچار این تشنج شده باشد احتمال اینکه برای بار دیگر به آن دچار شود بیشتر می شود.
چه کسانی بیشتر در معرض تشنج تب قرار می گیرند؟
- کودکانی با سابقه خانوادگی تشتج فبریل
- در کودکانی با سابقه تشنج که قبلا برای یک بار در سالهای اول و دوم زندگی شان دچار تشنج تب شده اند (از بین هر سه کودک یک کودک مجددا آن را تجربه می کنند)
- کودکانی که قبل از 15 ماهگی آن را تجربه کرده اند.
در زمان وقوع تشنج چه کاری انجام دهیم؟
- اگر کودک دچار این تشنج شد در اولین قدم آرام باشید و آرامشتان را حفظ کنید
- کودک را در یک بستر و یا بر روی زمین بخوابانید
- باید کودک را به پهلو بگردانید تا در صورت استفراغ و یا آب دهان به گلو برنگردد و موجب خفگی شود
- اطراف او را خلوت کنید و اشیائی را که ممکن است کودک به آن برخورد کند از وی دور کنید
- هر نوع لباسی را از اطراف سر و گردن کودک بردارید
- به رنگ صورت کودک نگاه کنید تا بتوانید تنفس او را کنترل کنید و از صحت تنفس او مطمئن شوید.
- سعی کنید طول زمانی را که تشنج اتفاق افتاده است چک کنید و ببینید این تشنج چند دقیقه به طول انجامیده است.
اگر تشنج کودک بیشتر از 5 دقیقه طول بکشد و یا اینکه رنگ چهره کودک به سمت آبی یا سیاه شدن برود ممکن است با نوع جدی تری از تشنج رو به رو باشید که باید سریعتر به پزشک اطلاع بدهید.
این کارها را نکنید
- سعی نکنید چیزی را در دهان کودک قرار بدهید
- سعی نکنید کودک را در آب سرد و گرم بگذارید تا حنک شود
- در این لحظه وقت داروی ضد تب نیست
- سعی نکنید کودک را نگه دارید
درمان تشنج ناشی از تب چیست؟
تشنج در هنگام تب معمولاً شامل دو حالت می شود تشنج کوتاه مدت و تشنج بلند مدت که به آن ها تشنج ساده و تشنج پیچیده نیز گویند.اگر تشنج به صورت ساده (تشنج کوتاه مدت) بوده و خود به خود متوقف شود و دیگر اتفاقی نیفتد و هیچ علائمی از خود نشان ندهد، می توان گفت که دیگر نیازی به درمان و مداوا نداشته و تنها با مراقبت و جلوگیری از بالا رفتن بیش از حد دمای بدن قابل کنترل است.
اما اگر تشنج ناشی از تب از نوع تشنج بلندمدت یا پیچیده بوده و به مدت طولانی یا متعددی ادامه دار باشد، حتماً لازم است تا به یک پزشک متخصص مراجعه شود. بیشتر پزشکان برای درمان این نوع از تشنج از تجویز دارو و قرص های ضد تشنج و ی اعمال تغییراتی در رژیم غذایی استفاده می کنند. اما اگر آثاری که این تشنج بر بدن و بخصوص مغز فرد بجا گذاشته باشد، مخرب تر باشد، احتمال انجام جراحی نیز وجود دارد.
برای جلوگیری از بازگشت تشنج چه کار کنیم؟
بعد از اولین تشنج کودکتان بهترین کاری که می توانید انجام دهید جلوگیری از تشنج دوباره است. با اینکه تشنج کودکتان ناشی از تب بوده اما داروی تب بر در جلوگیری از تشنج دوباره هیچ کمکی نمی کند. به همین دلیل پزشکان مغز و اعصاب برای جلوگیری از تشنج دوباره از دو طریق درمان استفاده می کنند: 1) درمان مداوم 2) درمان گاهگاهی.
درمان مداوم: در این روش از داروهای ضد صرع مانند فنوباربیتال استفاده می شود. ولی این روش درمان به چند دلیل چندان توصیه نمی شود. این داروها عوارض بسیاری دارند و با توجه به این که امکان عود دوبارة تشنج بسیار کم است تجویز آن ها چندان توصیه نمی شود. همچنین تشنج ناشی از تب در صورتی که عود کند باز هم از نوع تشنج خوش خیم است. اما در مواردی متخصصان استفاده از درمان مداوم را توصیه می کنند:
- اولین تشنج کودک در کمتر از یک سالگی او اتفاق بیفتد.
- تشنج او از نوع پیچیده باشد و یا در یک روز چند تشنج داشته باشد.
- سابقه صرع در خانواده کودک باشد.
- کودک در معاینة عصبی نشانه های از اختلال رشد داشته باشد.
درمان گاهگاهی: اما روش دوم برای پیشگیری از عود تشنج استفاده از درمان گاهگاهی است. درمان گاهگاهی از طریق شیاف دیازپام صورت می گیرد. کودک باید بعد از تشنج اول به بیمارستان برده شود تا هم جلوی بروز تشنج بعدی گرفته شود و هم سایر دلایل و موارد تشنج از جمله مننژیت در مورد کودک بررسی شود.
سؤالات متداول تشنج ناشی از تب
- تشنج در تب چند درجه است؟با اینکه همه می دانند تب بالا باعث ایجاد تشنج در فرد می شود. اما هیچ دکتر تب ای نمی تواند به طور قاطعانه ای بیان کند که تشنج در تب چند درجه است. چرا که شرایط بدنی و فردی هر کسی متفاوت بوده و ممکن است بدن آن ها مقاومت های مختلفی نسبت به حرارت داشته باشند.
- آیا تشنج ناشی از تب خطرناک است؟تشنج ناشی از تب در بزرگسالان نیز مانند هر نوع دیگری از تشنج باعث ایجاد اختلال در سیستم های عصبی شده و در صورت عدم مداوا خطر آفرین است.
- از کجا بفهمیم تشنج ناشی از تب بوده است؟اگر شخص قبل از تشنج دمای بدنی بالایی داشته باشد احتمالاً تشنج آن نیز ناشی از تب بوده است.