پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان عارضه ای است که در آن ، بافت استخوان به مقدار کافی در بدن تولید نمی شود. هرچه این بافت کمتر شود ، استحکام و محکمی استخوان نیز کاهش می یابد. در ادامه ی کاهش استحکام استخوان ، شکستگی و در رفتگی در صورت عدم رعایت محدودیت ها در پی خواهد بود. به همین دلیل است که ورزش برای این افراد دارای محدودیت هایی است. ورزش های مضر برای پوکی استخوان ، به دلیل اینکه فشار بیش از توانایی استخوان ، به ان وارد می کند ، می توانند شکستگی را در پی داشته باشند. در حالت کلی هر گونه ورزشی که فشار زیادی به استخوان ها وارد کند می تواند مضر واقع شود.
پوکی استخوان و تأثیر ورزش بر آن
پوکی استخوان یا استئوپروز، عبارت از حالتی است که در اثر تخریب بافت استخوانی، تودهای استخوان کاهش یافته سرانجام به شکستگی استخوان منجر میشود (تعداد و اندازهی تیغه های استخوانی بافت استخوانی کاهش مییابد). سازمان بهداشت جهانی (WHO ) چهار دسته برای سطوح مختلف تراکم استخوان شناسایی کرده است: نورمال، استئوپنیا ، استئوپروزیس ، استئوپروزیس تثبیت شده. در پوکی استخوان تراکم بافت استخوان کاهش می یابد و میزان مواد معدنی استخوان کاهش می یابد. در پوکی استخوان ساختار بافتی استخوان تغییر نمی کند تنها تراکم آن کاهش پیدا می کند .شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در ۶۰% زنان بالای ۶۰ سال و ۳۰% مردان به پوکی استخوان بالای ۶۰ سال را گرفتار و متاثر می کند. در زنان تغییرات هورمونی که در زمان یائسگی رخ می دهد و طی آن کاهش تراکم استخوانی شدت می گیرد سبب می شود که بیشتر مستعد به شکستگی در این زمینه باشند.
آیا تمامی ورزش ها برای پوکی استخوان مضر است؟
نکته قابل توجه و چالش بر انگیز این است که بدن برای اینکه کمبود تراکم بافت های استخوانی را جبران کند نیاز به فعالیت دارد. بنابراین می توان گفت ورزش در تقویت استخوان ها بسیار مفید و کار آمد است. اما همانطور که گفتیم این ورزش ها برای افرادی که پوکی استخوان دارند ، محدودیت هایی را دارد تا فشار بیش از حدی به استخوان وارد نکند. از طرفی توجه داشته باشید انجام ورزش های سبک و کم فشار برای این افراد بنابه تشخیص پزشک می تواند ضروری باشد. برای مثال در پوکی های استخوان که زیاد شدید نیست ، پیاده روی می تواند به ساخت بافت استخوان و افزایش استحکام ان کمک کند.
ورزش های مضر برای پوکی استخوان
ورزش های زیر برای مبتلایان به پوکی استخوان مضر است.
-
ورزش های پر خطر
قبل از هر چیزی بهتر است بدانید ورزش هایی که احتمال مصدومیت و در ادامه آن ها شکستگی و در رفته زیاد است برای افرادی که پوکی استخوان دارند مناسب نیست. به طور مثال می توان اسکی ، ورزش های رزمی و اسکیت را جزو ورزش های پر خطری دانست که بخش عظیمی از ورزش های مضر برای پوکی استخوان را تشکیل می دهند. در واقع به دلیل اینکه افراد مبتلا به پوکی استخوان ضعف بیشتری در استحکام استخوان ها دارند بهتر است از انجام این ورزش ها خودداری کنند. اما با این وجود در صورتی که فکر می کنید انجام این ورزش ها خطری برای شما ندارد ، می توانید با پزشک ارتوپد مشورت کنید و راهنمایی دقیق تری دریافت کنید.
-
ورزش های پریدنی
یکی از توصیه های پزشکان متخصص برای افراد مبتلا به پوکی استخوان انجام ورزش های سبک و آرام است. همچنین ان ها ورزش های تند و پرشی را برای این افراد توصیه نمی کنند. به همین دلیل از ورزش هایی مانند پروانه زدن خودداری کنید. در این نوع از ورزش ها به دلیل اینکه پاها به صورت مستقیم و ناگهانی به زمین ضربه وارد می کنند و از طرف زمین ضربه دریافت می کنند ، خطرات زیادی مانند شکستگی و در رفتگی را در پی خواهند داشت. به جای پریدن و حرکاتی مانند طناب زدن در صورت امکان پیاده روی کنید. همانطور که گفتیم پیاده روی تاثیر به سزایی در افزایش مقاومت استخوان ها دارد.
-
تنیس و گلف
اگر تنیس یا گلف بازی کرده باشید متوجه فشاری که هنگام چرخش روی ستون فقرات وارد می شود شده اید. بنابراین می توان گفت این ورزش ها نیز جزو ورزش های مضر برای پوکی استخوان به شمار می آیند. اگر استخوان های شما ضعیف باشد و از بافت استخوانی به مقدار کافی برخوردار نباشند هنگامی استفاده از کتف و دست ها احتمالا دچار شکستگی یا در رفتگی خواهید شد. با این وجود از انجام این ورزش ها نیز خودداری کنید.
-
دویدن
دویدن یکی از ورزش هایی است در آن استخوان های پا و لگن به صورت مستقیم فشار زیادی را تحمل می کنند. این فشار حاصل از دویدن برای کسانی که تراکم استخوانی مناسبی دارند باعث افزایش استحکام و مقاوت استخوان خواهد شد. اما کسانی که دچار پوکی استخوان شده اند ، این فشار می تواند نتیجه ای عکس داشته باشد و نه تنها باعث تقویت استخوان نشود ، بلکه منجر به اسیب های شدید به خصوص شکستگی شود.
-
برخی از حرکات یوگا
ورزش یوگا نقش ویژه ای در افزاش تعادل و انعطاف پذیری بدن ایفا می کند به همین خاطر در این ورزش شاهد حرکت هایی هستیم که فشار زیادی برای انعطاف به استخوان ها وارد می کنند. این فشار زیاد برای افرادی که پوکی استخوان دارند مضر است.
- حرکات چرخشی برای ستون فقرات
- حرکت کبوتر
- پوزیشن جنگ جو
- حرکت مارپیج یا دوچرخه
- پیچ خوردگی ستون فقرات
-
اجتناب از فعالیت هایی با خطر دررفتگی بیشتر
برخی از فعالیت ها از جمله اسکی روی یخ، اسکیت بازی و هرنوع ورزش تماسی باعث دررفتگی استخوان ها می شوند که ممکن است با شکستگی نیز همراه باشند.
آیا تمامی مبتلایان به پوکی استخوان باید از انجام این تمرینات خودداری کنند؟
خیر، زیرا بیان این که تمرین مورد نظر چقدر خطری است یا از چه فعالیت هایی باید پرهیز کرد به سابقه شکستگی، شدت پوکی استخوان و سلامت کلی بستگی دارد. اگر فردی دچار شکستگی ستون فقرات بدون آسیب دیدگی شدید شده باشد، بسیار مهم است که حین ورزش محافظه کارانه عمل کند. اما اگر علی رغم ابتلا به پوکی استخوان، به طور کلی سالم و قدرتمند هستید ممکن است تا حدی بتوانید ورزش های ضربه ای را نسبت به افراد ضعیف تر انجام دهید. هیچ نسخه ی ورزشی متناسبی با انواع شرایط وجود ندارد اما اگر از سلامت استخوان های خود اطمینان ندارید با پزشک تان صحبت کنید. ارائه دهنده خدمات پزشکی یا فیزیوتراپیست می تواند ایمن ترین فعالیت ها را برای شما تعیین کند.
جمع بندی و نکات پایانی
همانطور که خواندید ، ورزش هایی که به طور کلی فشاری زیاد به استخوان ها وارد می کنند ، می توانند جزو ورزش های مضر برای پوکی استخوان تلقی شوند. اما انچه که باید به ان توجه داشته باشید ، مشورت با یک پزشک متخصص است. یک پزشک متخصص می تواند دقیق تر به شما بگوید کدام ورزش ها برایتان مضر خواهد بود. این دقت در انتخاب ورزش هم بسته به سن ، جنسیت ، میزان پوکی استخوان و علایق ورزشی می تواند تغییر کند. با این وجود سعی کردیم مقاله ای مفید در این زمینه منتشر کنیم. امیدواریم این مقاله نیز مورد توجه شما قرار گرفته باشد.