به گزارش سرویس سلامت خانواده پایگاه خبری ساعدنیوز، احساس تنگی نفس شدید، سرفههایی که با خلط کفآلود صورتیرنگ همراه است و تنفس صدادار (ویزینگ) میتواند از علائم هشداردهنده آب آوردن ریه یا ادم ریوی باشد. این وضعیت اورژانسی زمانی رخ میدهد که مایعات از عروق خونی کوچک ریه به داخل آلوئولها (کیسههای هوایی) نشت میکنند. این تجمع مایع، تبادل اکسیژن و دیاکسید کربن را مختل کرده و به سرعت منجر به مشکلات تنفسی جدی میشود. درک دلایل بروز این عارضه و آشنایی با روشهای درمانی آن، گامی مهم در جهت مدیریت و پیشگیری از آن است.
علل ادم ریوی به دو دسته اصلی قلبی و غیرقلبی تقسیم میشوند. شناخت علت زمینهای، کلید انتخاب بهترین رویکرد درمانی است.
شایعترین علت آب آوردن ریه، مشکلات قلبی است. زمانی که قلب، بهویژه بطن چپ، قادر به پمپاژ موثر خون نباشد، فشار در عروق ریوی افزایش یافته و باعث نشت مایع به داخل کیسههای هوایی میشود.
نارسایی احتقانی قلب: اصلیترین عامل است که در آن عضله قلب ضعیف شده و نمیتواند خون را به خوبی به سراسر بدن پمپاژ کند.
حمله قلبی: آسیب به عضله قلب در اثر حمله قلبی میتواند عملکرد پمپاژ آن را مختل کند.
بیماریهای دریچهای قلب: تنگی یا نارسایی دریچههای میترال یا آئورت باعث بازگشت خون به ریهها میشود.
فشار خون بالا (هیپرتانسیون): فشار خون کنترلنشده در درازمدت میتواند به عضله قلب فشار آورده و آن را ضعیف کند.
در این حالت، مشکل مستقیماً از قلب نشات نمیگیرد، بلکه آسیب به خود ریهها یا سایر شرایط پزشکی منجر به نشت مایع از عروق میشود.
سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS): یک وضعیت التهابی شدید در ریهها که به دلایل مختلفی مانند عفونتهای شدید (سپسیس)، ذاتالریه (پنومونی)، آسپیراسیون (ورود محتویات معده به ریه) و ترومای شدید ایجاد میشود.
ارتفاعات بالا (ادم ریوی ناشی از ارتفاع): قرار گرفتن سریع در ارتفاعات بالا (معمولاً بالاتر از 2500 متر) میتواند باعث انقباض عروق ریوی و نشت مایع شود.
عفونتهای ویروسی: ویروسهایی مانند آنفولانزا، ویروس کرونا (COVID-19) و هانتاویروس میتوانند به ریهها آسیب رسانده و باعث ادم ریوی شوند.
آمبولی ریه: حرکت لخته خون به سمت ریهها و مسدود کردن یک شریان ریوی میتواند منجر به این عارضه شود.
نارسایی کلیه: عدم توانایی کلیهها در دفع مایعات اضافی از بدن باعث افزایش حجم مایعات و فشار در عروق میشود.
عوارض دارویی و مواد مخدر: مصرف بیش از حد برخی داروها مانند آسپرین یا مواد مخدری مانند هروئین میتواند علت آب آوردن ریه باشد.
درمان آب آوردن ریه یک اورژانس پزشکی است و هدف اصلی آن بهبود تبادل اکسیژن و درمان علت زمینهای است.
اکسیژندرمانی: اولین قدم، رساندن اکسیژن کافی به بدن است. این کار از طریق ماسک صورت، کانولای بینی یا در موارد شدیدتر، با استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) انجام میشود.
داروهای ادرارآور (دیورتیکها): داروهایی مانند فوروزماید (لازیکس) به سرعت برای دفع مایعات اضافی از بدن از طریق ادرار تجویز میشوند تا فشار روی قلب و ریهها کاهش یابد.
کاهندههای پیشبار و پسبار: داروهایی مانند نیتروگلیسیرین برای گشاد کردن عروق خونی و کاهش فشار بازگشتی به قلب و ریهها استفاده میشوند. مورفین نیز گاهی برای کاهش اضطراب و تنگی نفس به کار میرود.
پس از پایدار شدن وضعیت بیمار، تمرکز بر درمان علت اصلی ادم ریوی قرار میگیرد:
درمان بیماریهای قلبی: شامل تجویز داروهایی برای تقویت عملکرد قلب، کنترل فشار خون، تنظیم ریتم قلب و در برخی موارد، اقدامات تهاجمیتر مانند آنژیوپلاستی یا جراحی بایپس عروق کرونر.
مدیریت عفونتها: استفاده از آنتیبیوتیکها یا داروهای ضدویروس برای مقابله با پنومونی یا سایر عفونتهای مسبب ادم ریوی.
درمان نارسایی کلیه: دیالیز برای حذف مایعات و مواد زائد از بدن.
کنترل فشار خون: تجویز داروهای کاهنده فشار خون و توصیه به تغییر سبک زندگی.
برای پیشگیری از بازگشت ادم ریوی، رعایت نکات زیر ضروری است:
رژیم غذایی کمنمک: محدود کردن مصرف سدیم برای جلوگیری از تجمع مایعات در بدن.
کنترل مصرف مایعات: پیروی از دستور پزشک در مورد میزان مجاز مصرف مایعات روزانه.
ورزش منظم: فعالیت بدنی متناسب با شرایط بیمار برای تقویت قلب و عروق.
مدیریت وزن: حفظ وزن سالم برای کاهش فشار روی قلب.
ترک سیگار و الکل: این موارد میتوانند به قلب و ریهها آسیب برسانند.
آب آوردن ریه یک وضعیت پزشکی جدی است که نیازمند توجه فوری میباشد. اگرچه علل قلبی شایعترین عامل بروز آن هستند، اما دلایل غیرقلبی متعددی نیز میتوانند منجر به این عارضه شوند. خوشبختانه با تشخیص به موقع و بهرهگیری از درمانهای مدرن، از جمله اکسیژندرمانی، داروهای قوی و مدیریت بیماری زمینهای، میتوان این وضعیت را کنترل کرد. پیروی از یک سبک زندگی سالم و همکاری نزدیک با تیم درمانی، بهترین راه برای پیشگیری از بازگشت ادم ریوی و دستیابی به تنفسی راحت و زندگی باکیفیت است.
برای مشاهده سایر مطالب مرتبط با سلامت خانواده اینجا کلیک کنید
