آیا از نانی خورده اید که گندمش در چین و به صورت دیم به دست آمده، با سبوس و در آسیاب سنگی آرد شده، با آب چشمه خمیر گشته، بدون خمیرمایه ور آمده و با چوب هیزم پخته شده است؟! آیا این نان سنتی خوردن ندارد؟!
نان غذای همه ملت هاست و هر ملتی انواعی از نان سنتی با نام های مختلف دارد. در نان های ایرانی این نام ها، گاهی به مواد ترکیبی نان و گاهی به ابزار پخت نان بستگی دارد. مثلاً در نام گذاری نان های لواش، سنگگ، تافتون و بربری، نازکی و ضخامت نان ها هم مدنظر بوده است و در نان خشکه (خشکه پزی)، فطیر / فتیر، روغنی، شیرمال، نان کلوچه و…، مواد استفاده شده در خمیر نان.
گاهی هم بسته به نوع یا وسیله پخت یا شهر و کشور، اسم نان تغییر می کند: نان تنوری، نان سرخ شده، نان بخارپز، نان فانتزی، نان بختیاری، نان افغانی، نان عراقی، نان هندی، نان فرانسوی. نان
نان سنتی تیر خورده!
یکی از نام گذاری ها بر اساس رنگ نان است: نان سفید و نان تیره. نان سفید از خود دانه گندم تولید می شود و نان تیره از پوسته دانه (سبوس). روزگای نان سفید برای ثروتمندان بود و نان تیره و سبوس دار برای فقرا، ولی حالا نان های تیره محلی، محبوب هستند و گاهی از نان سفید شهری هم گران تر!این مطلب را هم از دست ندهید: وقتی ژان والژان به اهمیت نان و غلات پی می برد!یکی از نان های محلی ایرانی، «نان تیری» است. نام این نان سنتی به خاطر تیره بودن آن نیست بلکه به خاطر وسیله ای است که برای نازک کردن آن استفاده می شود. نان تیری مثل نان لواش نازک است و از چوبی به نام «تیر» یا «ترکه» برای نازک کردن چونه آن استفاده می کنند.
مواد لازم برای پخت نان تیری محلی
- آرد : ۳ الی ۳٫۵ پیمانه ،هر آردی مخصوصا آرد لواش
- آب: حدود ۱ لیوان
- نمک : ۱ ق چ
دستور پخت نان تیری
ابتدا به آب کمی نمک اضافه می کنیم، سپس آرد را درون آب می ریزیم وآن را چنگ می زنیم تا خمیری یک دست درست شود، خمیر را به گلوله های هم اندازه که چونه نام دارد تقسیم می کنیم. چونه ها را روی یک سطح صاف قرار داده و با یک وردنه به نام تیر آن را صاف می کنیم. چونه های صاف شده را روی تابه از قبل گرم شده می اندازیم تا بپزد. نان تیری با هنرمندی دستان زنان عشایر پخته می شود که بسیار خوشمزه است.
در عشایر برای تهیه این نان ابتدا آرد را از حور (خورجین مخصوص نگهداری آرد) خارج کرده و به اندازه مورد نیاز در سفره ای گلیم بافت آن را الک می کنند. سپس آن را درون ظرفی فلزی خمیر می کنند. خمیر در مدتی کمتر از نیم ساعت آماده است. وسپس خمیر چانه شده را با چوبی بنام تیر بر روی سکویی چوبی که توسی نام دارد پهن کرده وسپس خمیر نازک شده را بر روی سینی پهن آهنی بنام تاوه، که بر روی شعله آتش قرار دارد برای پخت قرار می دهند.
دستور پخت نان روغنی مغزدار
