شاهدانه چیست؟
شاهدانه گیاهی شبیه به گزنه است که بلندیش تا دو متر می رسد. دارای غنجهای متعدد، برگهای کشیده و دانه های ریز است. همچنین از دانه ها جهت تهیه روغن و تولید صابون استفاده می شود. شاهدانه از اولین گیاهانی بوده که توسط بشر کشت شده است و استفاده از برگ و غنچه شاهدانه (کانابیس) به عنوان کانابانوید به بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد می رسد. شاهدانه در استانهای فارس، اصفهان، تهران و شمال ایران کشت می شود. این گیاه در ایران به نام وید یا کنف نیز شناخه می شود.
مواد مغذی شاهدانه
دانه شاهدانه، یکی از مغذی ترین و قابل هضم ترین مواد غذایی روی زمین است. دانه شاهدانه سرشار از پروتئین، اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای چرب ضروری است. دانه های شاهدانه دارای خواص تغذیه ای فراوانی هستند و منبع خوبی از اسیدهای چرب ضروری و اسیدهای آمینه ضروری و نیز مواد معدنی هستند. شاهدانه سرشار از پروتئین، چربی های سالم و فیبر است. ۳ قاشق غذاخوری شاهدانه محتوی ۱۱۶ کالری انرژی و مواد مغذی زیر است:
- پروتئین: ۹٫۴۷ گرم؛
- کربوهیدرات: ۲٫۶ گرم؛
- چربی: ۱٫۲ گرم؛
- کل اسیدهای چرب: ۱۴٫۶۲ گرم؛
- اسیدهای چرب تک سیرنشده: ۱٫۶۲ گرم؛
- اسیدهای چرب چنداشباع نشده: ۱۱٫۴۳؛
- اسیدهای چرب اشباع شده: ۱٫۳۸.
* پیداکردن غذایی با خواص شاهدانه دشوار است. افزودن شاهدانه به رژیم غذایی می تواند میزان مواد مغذی دریافتی فرد را به طور چشمگیری افزایش دهد.
خواص گیاه شاهدانه
- افرادی که به طور منظم دانه های شاهدانه را مصرف می کنند فشار خون و همچنین میزان کلسترول بد در خون آن ها با کاهش روبرو خواهد شد.
- شاهدانه دارای مقدار بالایی اسید آمینهٔ آرژینین است. این اسید آمینه در بدن، نیتریک اکسید تولید می کند. نیتریک اکسید یک مولکول گازی است که موجب اتساع و آرامش رگ های خونی می شود؛ درنتیجه می تواند فشار خون و خطر بروز بیماری های قلبی را کاهش بدهد.
- خاصیت مسهل و ملین، نرم کننده، مدر و مسکن دارد.
- کمک به درمان یبوست، تهوع و استفراغ شدید و غیر قابل کنترل به ویژه بیماران تحت شیمی درمانی از موارد مصرف شاهدانه و خواص آن برای دستگاه گوارش است. به طور کلی دانه های کامل شاهـدانه حاوی فیبر محلول و نامحلول می باشند که باعث سلامت دستگاه گوارش می شود.
- مصرف روغن شاهدانه در مبتلایان به اگزما می تواند میزان اسیدهای چرب ضروری را در خون آنها افزایش بدهد. همچنین روغن شاهدانه به بهبود خشکی پوست و کاهش خارش پوست کمک می کند و موجب کاهش نیاز به استفاده از درمان های مشکلات پوستی می شود.
- مصرف شاهدانه هنگام صبح و در وعده صبحانه، باعث احساس سیری طولانی طی روز در شما خواهد شد و به این ترتیب دیگر نسبت به خوردن غذاهای شور و شیرین اشتهای کاذب نخواهید داشت.
- پروتئین و آنزیم های موجود در دانه های بدون پوست شاهدانه، از آن جا که موجب کاهش ورم و التهاب می شود کمک خوبی برای مبتلایان به آرتروز و همچنین درد مفاصل محسوب می شود.
- استفاده از شاهدانه برای رفع اضطراب، اختلالات خواب، افسردگی، صرع، پارکینسون و ام اس مفید است. همچنین مصرف شاهدانه باعث می شود خواب آرامتری در شب داشته باشید و افرادی که از دردهای عصبی رنج می برند می توانند از شاهدانه به عنوان تسکین دهنده درد و کاهش آن استفاده کنند.
- تأثیرات مثبت شاهدانه در کاهش علائم یائسگی به دلیل اسید گاما-لینولنیک بالای شاهدانه
- ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه شاهدانه می تواند مانع گسترش سلول های سرطانی به ویژه سرطان سینه در بدن شود.
مضرات شاهدانه
- خوردن زیاده از حد آن مضر است و موجب سردرد، تاری دید و درد معده می شود و در موارد مصرف زیاد، استفراغ نیز دیده شده است.
- مصرف گیاه شاهدانه و زیاده روی در خوردن دانه آن برای بیماران قلبی میتواند مسئله ساز و خطرناک باشد.
- خوردن مقدار معمول شاهدانه در دوران بارداری بلامانع است ولی زیاده روی در مصرف آن و یا گیاه آن ممنوع است.
نحوه مصرف شاهدانه
- به دلیل آنکه تمام دانه ها دارای مقدار زیادی چربی هستند مصرف آن ها نباید از حد مجاز بیشتر باشد.میزان مصرف شاهدانه در طول روز اگر 3 یا 4 قاشق باشد کافی است اما نباید بترسید که عوارضی مانند عوارض گیاه ماری جوانا داشته باشد.اگرچه هر دو به یک خانواده تعلق دارند اما اثرات متفاوتی را دارا هستند.
- برای آرامش اعصاب روزانه 10 گرم شاهدانه به مدت 14 روز جویده شود.
- کسانی که بی اختیاری ادرار دارند یک هفته روزی 10 گرم شاهدانه بجوند.