تلویزیون ایران جام جهانی را پخش نمی‌کند؟

به گزارش سایت خبری ساعدنیوز به نقل از فرارو، رقابت های جام جهانی قطر ۱۴۵ روز دیگر برگزار می شود تا این دوره که به دلیل گرمای حاکم بر این کشور عربی چندماهی به تعویق و به پاییز افتاده، یکی از متفاوت ترین جام های ممکن شود. به غیر از مسئله زمان، سایر اتفاقات رخ داده حول این جام، مشابه جام های دیگر است؛ همچنان ۳۲ تیم برای رسیدن به جام طلایی تلاش می کنند و مطابق با دوره های پیشین، داستان حضور اسپانسر های مختلف و البته حق پخش تلویزیونی هم به قوت خود باقی است.

برگزاری این جام برای سایر کشور ها دغدغه خاصی ندارد، ولی ظاهرا در ایران قرار است یک جای کار تا ثانیه های آخر بلنگد. موضوع جدید مربوط به پخش زنده بازی های جام جهانی است که به قرار، صداوسیمای ایران هنوز حق پخش این بازی ها را به طور رسمی نخریده است. فیفا از مدت ها پیش، سه کمپانی عمده را به عنوان دارندگان حق پخش اصلی معرفی کرده است: «بی این اسپرتس»، «نیوورلدتی وی» و «سوپراسپرت». این سه کمپانی در قاره های مختلف عهده دار پخش زنده این رقابت مهیج هستند و هر کشوری که بخواهد سیگنال زنده این جام را داشته باشد، باید با یکی از سه کمپانی وارد مذاکره شود. در فهرستی که فیفا منتشر کرده، اگر از ایران شبکه ای درخواست پخش زنده بازی های جام جهانی را داشته باشد، باید با کمپانی قطری «بی این اسپرتس» وارد مذاکره شود.

این موضوع به صورت رسمی در فایل «پی دی اف» ی که فیفا حول محور حق پخش بازی های جام جهانی منتشر کرده، اعلام شده است. مقابل نام ایران اسم «بی این اسپرتس» حک شده و این شبکه مجاز است که برای پخش تلویزیونی، رادیویی، شبکه های موبایلی و اینترنتی، به ایران سیگنال بدهد. این مورد به آن معنی نیست که کار تمام شده، چون ایران تازه طرف قراردادش را شناخته و باید در ازای پرداخت رقم حق پخش موردنظر که چندان هم ارزان نیست، با این غول قطری قرارداد منعقد کند.

مشکل، اما اینجاست که به تازگی فهرستی از ۱۰۱ کشور دنیا در چند سایت آسیایی و اروپایی منتشر شده که حق پخش قانونی بازی های جام جهانی را خریداری کرده و از طریق بعضا یک تا سه شبکه مختلف، این بازی ها را برای علاقه مندان پخش می کنند. قسمت خبرساز ماجرا این است که در این بین اسمی از ایران دیده نمی شود!

در فهرست منتشرشده، اسم یکی از شبکه های تلویزیونی افغانستان هم دیده می شود که حق پخش را دارد، ولی اسم شبکه سه و ورزش ایران دیده نمی شود. افغانستان در شرایطی برای پخش زنده بازی های جام جهانی اقدام کرده که اخیرا خبری مبنی بر نارضایتی طالبان از پخش بازی های جام جهانی در این کشور منتشر و ادعا شده که آن ها این بازی ها را مصداق لهو و لعب می دانند. اینکه افغانستان جام جهانی را پخش کند یا خیر، موضوع این گزارش نیست بلکه نبودن اسم ایران در یکی، دو فهرست منتشرشده و در بین کشور هایی که حق پخش را به صورت قانونی خریده اند، مسئله اصلی است.

از آنجا که هنوز چند ماه دیگر به شروع بازی های جام جهانی مانده، بعید است تلویزیون واکنش خاصی داشته باشد؛ به ویژه اینکه مسئولان این سازمان برای جام جهانی قبلی که در روسیه برگزار شد نیز چنین داستانی داشتند و درست در ثانیه های پایانی توانستند بازی های جام جهانی را پخش کنند.

گو اینکه حرف وحدیث پیش از جام جهانی گذشته هم زیاد بود و شایعاتی مبنی بر اینکه تلویزیون ایران بدون اجازه، بازی های جام جهانی را روی آنتن می برد، به گوش رسید؛ موردی که البته با واکنش علی اصغر پورمحمدی، رئیس وقت شورای سیاست گذاری و هماهنگی ورزش صداوسیما روبه رو شد. او گفت: «اینکه گفته اند رسانه ملی حق پخش تلویزیونی را نخریده و بازی ها در صداوسیما از روی دیگر شبکه ها در حال پخش است، از پایه غلط است؛ چراکه سازمان این پخش تلویزیونی را با قیمتی پایین تر از آن چیزی که معمول بود، خریداری کرده است. اینکه می گویند لوگوی مسابقات را محو می کنند، کاملا غیرفنی این گفته ها مطرح می شود، زیرا کسانی که به پخش مسابقات اشراف دارند، می دانند مسابقات را با صدای آمبیانس به روی آنتن می بریم. وقتی که حق پخش تلویزیونی نخریده باشیم، باید از تلویزیونی پخش کنیم و صدا ها را ببندیم و فقط صدای گزارشگر به گوش برسد و نمی توانیم با صدای محیط یا با همان فضای آمبیانس، پخش کنیم. یکی از دلایل اصلی خریداری حق پخش تلویزیونی که ثابت می کند همه این مطالب شایعه ای بیش نیست، همین نوع پخش است».

موردی که پیش از جام جهانی گذشته رخ داد، به اندازه کافی نگران کننده است. ایران به دلیل تحریم ها یا شاید گرانی بیش از اندازه حق پخش، درست مثل همین روزها، نتوانست به موقع برای خرید اقدام کند. ظاهرا آن ها راه میانبری برای حل این مشکل پیدا کرده و با یکی از کمپانی های پخش کننده به توافق رسیدند تا در ازای پرداخت رقم مناسب تری نسبت به عرف بازار، سیگنال زنده داشته باشند. هرچند همین مورد بود که مانع از اعزام گزارشگر به جام جهانی شد؛ فیفا باکس های خاصی به گزارشگران تلویزیونی در جام جهانی می دهد که آن ها مستقیم بتوانند از همان محل برگزاری بازی ها، بازی را گزارش کنند، ولی از آنجا که ایران به موقع، حال به هردلیلی، اقدام نکرده بود، این مورد هم از قلم افتاد. البته که صداوسیما عنوان کرد، چون گزارشگران تلویزیونی در دوره های پیشین نتوانستند کیفیت صدای مطلوبی را مخابره کنند، از اعزام گزارشگر سر باز زدند؛ موضوعی که چندان برای مخاطبان باورکردنی نبود.

تحریم ها اثرگذار است؟

ایران کشوری عادی در منطقه نیست؛ با وجود پهناوربودن و البته داشتن علاقه مندان زیاد به فوتبال، سیاست های اقتصادی اعمال شده بر چنین موضوعاتی چندان تعریف دقیق و مشخصی ندارد و ظاهرا همه چیز به ثانیه های پایانی موکول می شود. از طرفی تحریم های اعمال شده آمریکا هم در مسیر پخش زنده بازی های فوتبال اثرگذار است. همین دوره پیشین جام جهانی که در روسیه برگزار شد، صداوسیما به دلیل تحریم های بانکی اعمال شده و با وجود توافقات ثانیه آخری، در انتقال پول پخش بازی ها برای شرکت مقصد به مشکل برخورده بود؛ به طوری که مشخص نبود بعد از پخش بازی ایران و مراکش، صداوسیما بتواند به موقع بازی ایران و اسپانیا را روی آنتن ببرد!

تحریم ها فقط گریبان تیم ملی را نگرفته است. درست است که فیفا برای تیم های صعود کرده به جام جهانی استثنا قائل می شود و در تلاش است تا این بازی ها با سیاست گره نخورد، ولی نمی شود چندان از این موضوع مطمئن بود. نمونه اش را می شود در رفتاری جست که کنفدراسیون فوتبال آسیا با تلویزیون ایران در دوره پیشین لیگ قهرمانان آسیا انجام داد. تلویزیون، حق پخش بازی های لیگ قهرمانان آسیا را خریده بود یا به شکلی مشغول دادوستد بود. آن ها بازی هایی را که در ایران برگزار می شد با قیمت مناسبی به کمپانی طرف قرارداد می دادند و شرکت اصلی هم سیگنال پخش زنده بازی نمایندگان ایران در آسیا را متقابلا به صداوسیما می داد؛ اما این موضوع زمانی که به دلیل شیوع ویروس کرونا، بازی ها متمرکز شد، به هم ریخت.

اتفاقا همان زمان هم بازی ها به قطر رفت تا این کشور میزبان متمرکز بازی ها باشد، ولی به ناگاه خبر رسید که کمپانی پخش کننده این رقابت ها به دلیل تحریم های اعمال شده علیه ایران، سیگنال زنده به تلویزیون نخواهد داد! ماجرا از این قرار بود که کمپانی «لاگاردر» که با اسامی مختلف از جمله WSG و SPORT۵ در خاورمیانه مشغول بود، تلویزیون ایران را در فهرست سیاه قرار داد و گفت فرکانس های زنده بازی های لیگ قهرمانان آسیا را در اختیار این نهاد قرار نخواهد داد. همان طور که عنوان شد بهانه این کمپانی که نزدیک به دو دهه با کنفدراسیون فوتبال آسیا همکاری می کرد، این بود که، چون ایران در فهرست تحریم های بین المللی قرار گرفته، آن ها هم اجازه ندارند فرکانس های پخش زنده را به سازمان صداوسیمای ایران بدهند. آن زمان، اما تلویزیون ایران هم با بی توجهی به این موضوع همچنان به پخش زنده بازی ها ادامه داد؛ مسئولان این سازمان اعتقاد داشتند که قرارداد قبلی شان با لاگاردر پابرجاست و آن ها به بهانه تحریم که نه بین المللی بلکه تحریم یک جانبه آمریکاست، نمی توانند سرخود قرارداد را به صورت یک طرفه فسخ کنند.

آیا باید نگران بود؟

مسئله پخش بازی های جام جهانی به ویژه الان که تیم ملی در گروه بسیار حساسی قرار دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. ازاین رو تلویزیون هم به خوبی آگاه است که از کنار پخش این بازی ها می تواند فعالیت اقتصادی خوبی داشته باشد و هنگام پخش بازی های ایران در جام جهانی، تعرفه آگهی ها را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. با همین دید اقتصادی هم اگر به این مقوله نگاه شود، می شود حدس زد که صداوسیمای ایران به سادگی از کنار پخش بازی های جام جهانی نخواهد گذشت. ضمن اینکه این بار موضوع کمی متفاوت است و پای کشور قطری در میان است که یکی از همراهان سیاسی ایران در منطقه است. ایران و قطر از لحاظ دیپلماسی مراودات بسیاری با یکدیگر دارند و در زمره متحدان منطقه قرار می گیرند.

از طرفی اگرچه «بی این اسپرتس» به عنوان یک شرکت خصوصی فعالیت می کند و سازوکار مالی بسیار گسترده ای دارد، ولی همچنان زیر نظر خاندان سلطنتی قطر فعالیت می کند. این مورد می تواند در ادامه مسیر به سود سیاست های تلویزیون باشد و چه بسا، مطابق با دوره پیشین، ایران دوباره بتواند حق پخش بازی های جام جهانی را با قیمتی مناسب تر از آنچه مرسوم است، خریداری کند. هرچند نمی شود به این راحتی کار را به، اما و اگر رساند و همه چیز را به ثانیه های پایانی کشاند.

پیام احساسی علی دایی برای مردم