آداب و رسوم آپاچی ها

سرخ پوستان اگرچه زمانی ساکنان اصلی و اولیهٔ امریکای شمالی بوده اند اما امروز به یکی از اقلیت های این منطقه تبدیل شده اند. علی رغم مدرن شدن شرایط زندگی، تبلیغات مخرب هالیوود و استفادۀ بی رویه از توریسم محلی در این مناطق، سرخ پوستان همچنان آداب و رسوم خود را حفظ کرده اند و به مناسبت های مختلف مراسم های سنتی خود را اجرا می کنند. در کانادا و ایالات متحده تقریبا ۵۰۰ اقامتگاه مخصوص سرخ پوستان وجود دارد. براساس قانون اساسی کانادا و ایالات متحده هر کدام از این قبایل حاکمیتی مستقل دارند هر چند که کل زمین های در اختیار آنها ۲.۳ درصد کل سرزمین های کانادا و امریکاست.

تاریخ آپاچی ها

آپاچی ها که از لحاظ فرهنگی به آپاچی های غربی و شرقی تقسیم می شدند همراه همسایگان خود، قبیلهٔ ناواهو، بازمانده های سرخ پوستان اتابسکی زبان به شمار می روند، که در سال ۱۰۰۰ میلادی از کانادا به جنوب غربی ایالات متحده کوچ کردند. در سده های ۱۸ و ۱۹ میلادی به «جنگجویان سوارکار» شهرت داشتند. آپاچی ها اکنون در قرارگاه آریزونا، جنوب غربی اکلاهاما و نیومکزیکو زندگی می کنند. رهبران آپاچی از قبیل کوچیس، مانگاس کولوراداس، جرونیمو و ویکتوریو (به انگلیسی: Victorio) در نیمهٔ دوم سدهٔ ۱۹ چهره های شاخصی بودند. کوچیس شدیدترین نبردهای سرخ پوستان را علیه سفیدپوستان آمریکا در ۱۸۶۱ آغاز کرد. در فاصلهٔ سال های ۱۸۷۱ تا ۱۸۷۳ شمار زیادی از آپاچی ها تسلیم و به قرارگاه هایی در آریزونا فرستاده شدند. اما شمار بیشتری از مستقر شدن سر باز زدند و تا ۱۸۸۶ که جنگجویان باقی مانده تسلیم شدند؛ نبرد آن ها به رهبری جرونیمو و ویکتوریو ادامه یافت. قبیلهٔ چیریکائوئا به رهبری جرونیمو به فلوریدا و سپس آلاباما و در سال ۱۹۱۳ به اوکلاهما یا نیومکزیکو رفتند. به مرور آپاچی های شرقی در قرارگاه نیومکزیکو و آپاچی های غربی در قرارگاه های مرکز شرقی آریزونا مستقر شدند. بزرگ ترین قرارگاه در آریزونا قرارگاه سان کارلوس سرخ پوستان آپاچی(به انگلیسی: San Carlos Apache Indian) تأسیس در ۱۸۷۱ (جمعیت ۱۰٬۵۰۰ نفر در ۱۹۹۴) و قرارگاه فورت سرخ پوستان آپاچی (جمعیت ۱۲ هزار نفر در ۱۹۹۴) بودند که ۱٫۶ میلیون جریب وسعت این قرارگاه ها است.

آپاچی ها

یکی از قبایل بومی و قدیمی سرخپوستان آپاچی نام دارد که در جنوب غربی و شمال مکزیک ساکن بودند . این مردمان بومی شمال آمریکا به زبان آتابازکانی جنوبی صحبت می کردند. همان زبانی که بومیان آلاسکا و غرب کانادا با یکدیگر ارتباط برقرار می کردند. این سرخپوستان گویش های متفاوتی داشتند که از زمان های گذشته به ارث برده بودند. گویش هایی شیرین و گاه خشن و سرشار از زیبایی. آپاچی ها بصورت سنتی در شرق ایالت آریزونا، شمال مکزیک، نیو مکزیکو، غرب تگزاس و جنوب کلورادو زندگی می کردند و زندگی می گذراندند. این مناطق برای آپاچی ها مزیت های فراوانی داشت. وجود دشت های سرسبز و بزرگ این امکان را به آنان می داد که به شکار بروند و در دشت های این مناطق در طبیعت به همراه اسب هایشان به تاخت حرکت کنند و باد چهره های سرخشان را نوازش کند. کوه های این منطقه و صحرا ها ی خشک سرخپوستان را از دید و حمله ی دشمن حفظ می کرد و نقش دیوار های دفاعی را برایشان ایفا می کرد و آن ها را از دید متجاوزان و مهاجمان دور نگه می داشت و طبیعت همچون کودک خود آن ها را در آغوش می کشید. قرن ها افراد این قبیله با اسپانیایی های متجاوز و مکزیکی ها در جنگ بودند.یکی از بزرگترین یورش های آنان در اوایل قرن 17 رخ داد که باعث شد زمین های بیشتری را در آن منطقه تصاحب کنند.

اسب هایی که آپاچی ها در طول تاریخ استفاده می کردند از نژاد موستانگ بوده است .

این قبیله دارای ریز قبایل زیادی بوده است و امروزه در نقاط مختلفی از آمریکای شمالی پخش شده اند.از این قبایل می توان به :

• آپاچی های اکلاهوما
• آپاچی های سنت کارلوس
• آپاچی های کوهستان سفید ، اریزونا
• آپاچی های مسکالرو ، نیو مکزیکو

اشاره کرد. این قبایل در کنار هم قبیله ی اصلی ، بزرگ و واحدی به نام آپاچی را تشکیل می دادند.

دین مردم آپاچی

اعتقادات این مردم به دو دسته تقسیم می شد که فرهنگ قهرمانان نام دارد. یکی از خدایان خورشید بود که مظهر آتش و شکست دشمنان بود. آب و ماه و طوفان خدای خاص خودشان را داشتند که فرزند آب نام داشت. احترام به طبیعت مهمترین بخش زندگی آن ها بود و در تلاش بودند تا مادر خود، طبیعت را هیچ گاه ناراحت نکنند. حیوانات نیز نقش مهمی داشتند و سنبل خوبی و بدی بودند. برای مثال کایوت حیوان شیطانی به حساب می آمد و گاومیش نشانه ی برکت بوده است. در جشن های مذهبی نیز ماسک هایی از حیوانات به چهره هایشان می زدند و این نشانه ی ارتباط قوی این مردم با حیوانات بوده است.

خانه سازی آپاچی ها

مردمان آپاچی در ساخت چادر های سرخپوستی بسیار ماهر بوده اند. ارتفاع این چادر ها متفاوت بوده است و با توجه به تعداد خانواده و مکان قرار گیری ساخته می شده اند. میانگین ارتفاع چادر به 2.5 متر می رسد و در چادر های بزرگ آتشی بر پا می شده است. در سرزمین های شمالی به دلیل سرد تر بودن هوا چادر ها دایره وار ساخته می شدند و شکلی گرد داشتند ولی در مناطق جنوبی و گرمتر چادر ها بصورت مثلث و نوک تیز طراحی می شدند. این چادر ها توسط مردان و پسر های خانواده ها با نهایت دقت و نظارت بزرگان ساخته می شده اند تا اشتباهی رخ ندهد. در ساخت این خانه ها از رنگ طبیعت استفاده می شده است . قهوه ای همچون خاک ، سبز همچون درختان و آبی به رنگ آسمان و رود ها . یکی از اعتقادات سرخپوستان در ساخت این نوع خانه ها این است که ساخت چادر هایی بدین شکل هیچ آسیبی به طبیعت نمی رساند و می توان با طبیعت همرنگ شد.

خانواده آپاچی ها

مردمان قبایل سرخپوست به مفهوم خانواده اهمیت فراوانی می دادند. یک خانواده از زن و مرد به همراه فرزندانشان تشکیل می شده است و در کنار آن ها اگر دختر خانواده ازدواج می کرد برای او به همراه همسرش در کنار چادر اصلی چادری کوچکتر درست می کردند و آن ها باید در کنار خانواده زندگی می کردند. در برخی از مواقع پیش می آمده که تصمیم گیری برای آوردن همسر جدید به خانواده، بر عهده پسر ارشد بوده است و او اختیار این را داشته است تا مکان زندگیش را خود انتخاب کند. آنان مهر و محبت میان افراد خانواده را از مادر طبیعت به ارث برده بودند، مهربانی که هیچ گاه از آن ها دریغ نشد. بیشتر جشن ها و مراسم های مذهبی در حضور بزرگ قبیله و خانواده ها صورت می گرفت که نشانه احترام کوچکترها به بزرگترها بود. تصمیم های سیاسی و نظامی و در بعضی مواقع شکار، بر عهده بزرگ قبیله بوده است.

لباس مردم آپاچی

در گذشته زنان آپاچي لباس هاي خود را از پوست آهو تهيه مي کردند و مردان نيز لباس هاي چرمي از پوست گاو و بوفالو مي پوشيدند. در سال هاي 1800 مردان آپاچي شروع به پوشيدن لباس هايي بلند، دوخته شده از پارچه کتان سفيد کردند که به تن مکزيمي ها ديده و دوختنش را از آنها آموخته بودند و زنان نيز براي خود بلوز و دامن هايي از جنس پارچه هاي پنبه اي سبک و راحت مي دوختند. آنها طبق عادت و همچنين سنت، پوست هايي را روي کفش هاي خود مي بستند و همچنين در زمان جنگ نيز از لباس هاي مخصوص نبرد استفاده مي کردند. زنان و مردان آپاچي از استخوان هاي تراش داده شده حيوانات به عنوان زيور آلات استفاده مي کنند. برخي از قبايل آپاچي از جمله پلينزها از لباس هاي رزمي اجدادشان به خصوص کلاه هاي آنها استفاده مي کردند و به همين خاطر اين لباس هاي رزم نسل به نسل در خانواده ها مي چرخيد.
در بعضي از قبايل آپاچي هاي امروزي، مردان و زنان مانند يکديگر لباس پوشيده و حتي موهاي خود را نيز به يک اندازه کوتاه کرده و مثل هم مي بندند. در اين صورت تشخيص دادن آنها کمي مشکل مي شود. آپاچي ها روي صورت و بدن هايشان خالکوبي هاي بسياري دارند، ولي صورت هاي خود را براي مناسب هاي مختلف شان با اشکال و رنگ هاي مخصوص نقاشي مي کنند، به طوري که براي هر مراسم طرح هاي کشيده شده متفاوت است. اين مراسم شامل جنگ ها، مراسم آييني و سنتي، مراسم مذهبي و جشن هايشان مي شود. قبايلي که بيشتر به شهرها نزديک هستند امروزه از لباس هاي مدرن مانند شلوارهاي جين و تي شرت استفاده مي کنند و لباس هاي سنتي و محلي خود را تنها در مراسم و جشن هايشان مي پوشند.

غذای آپاچی ها

رژیم غذایی قبایل با توجه به موقعیت جغرافیشان متفاوت و فصول مختلف سال بر نوع تغذیشان تاثیر گذار بوده است.منابع غذایی اصلی این سرخپوستان بصورت زیر تقسیم بندی می شده است.

• شکار حیوانات وحشی، گاومیش های آمریکایی، خرگوش های وحشی نقش پررنگی در رژیم غدایی سرخپوستان ایفا می کردند.
• جمع آوری گیاهان وحشی، هم در تغذیه از آن ها استفاده می شده است و هم در تهیه دارو و پاد زهر
• کاشت گیاهان خوراکی در زمین های اطراف چادر ها
• تجارت و یا غارت دهکده و یا قبیله های دشمن

شکار آپاچی ها

شکار توسط مردان با تجربه ی قبیله ها صورت می گرفت، ولی در بعضی از تحقیقات آمده است که زنان سرخپوست در شکار های کوچک مثل خرگوش ها به مردان کمک می کردند. از بین بردن حیوانات بی دلیل در فرهنگ این مردمان کاری ناپسند بوده است مگر برای زنده ماندن. شکار در بیشتر مواقع به صورت گروهی و سوار بر اسب انجام می شد که با توجه به شرایط، ممکن بوده 1 روز کامل طول بکشد. بعد از شکار و برگشتن به قبیله مراسمی بر پا می شد که نشان دهنده ی شکر گزاری سرخپوستان بود. مراسم همراه با رقص و آواز خوانی تا نیمه های شب طول ادامه داشت و غذا های شکار شده در طول مراسم خورده می شدند. از روح بزرگ و طبیعت برای این نعمت ها تشکر می کردند و شکر گذار بودند.

آپاچی های امروزی

امروزه مردمان این قبایل را می توانید در ایالت های اوکلاهوما، آریزونا و نیو مکزیکو پیدا کنید. ولی سبک زندگیشان به طور کل تغییر کرده است. در آریزونا جمعیت آن ها به 6000 هزار نفر می رسد و رقم کمی نسبت به این قبیله ی بزرگ به نظر می رسد. در ایالت های اوکلاهوما و نیو مکزیکو آپاچی های بیشتری زندگی می کنند و بالغ بر 15 هزار نفر هستند. با توجه به تغییرات بنیادی که در زندگی این مردمان و فرهنگشان در طی سالیان دراز رخ داده است. ولی بیشتر سنت ها و اعتقاد هایشان را حفظ کرده اند. امروزه بسیاری از جشن ها و مراسم مذهبیشان برگزار می شود و داستان هایی از گذشتگان برای آیندگان بازگو می شود. داستان هایی که ماجرا ها و افسانه های زیادی را در خود جای داده اند. این فرزندان طبیعت هنوز پایبند به تفکرات خاص خودشان هستند و همیشه در دل خود به طبیعت، خانه ی همه ی سرخ چهره ها فکر می کنند.

سخن آخر

هر وقت كه مردان سفيدپوست با سرخپوستان همان گونه رفتار كنند كه باخود مي كنند، ديگر جنگي در ميان نخواهد بود. ما بايد همه يكسان باشيم. تنها يك آسمان بالاي سر و يك وطن و حكومتي دوستانه براي همه. ما فقير و بي چيز هستيم اما رييس قلب خودهستيم. ما به دنبال ثروت نيستيم، اما مي خواهيم فرزندان خود رادرست تربيت كنيم.ثروت براي ما فايده اي ندارد. نمي توانيم آن را با خود به جهان ديگر ببريم. ما ثروت نمي خواهيم. صلح مي خواهيم و عشق. نوشته یکی از رئیس های قبیله

آداب و رسوم مردم کشور کوبا