باور کنید یا نه، خرابی و پوسیدگی دندان دومین مشکل سلامتی شایع در ایالات متحده بعد از سرماخوردگی است. گرچه خرابی دندان بیشتر در کودکان و نوجوانان شایع است، اساساٌ از زمانی که رشد دندان در انسان شروع می شود، خطر ایجاد خرابی دندان نیز وجود خواهد داشت. برای این موضوع سن اهمیتی ندارد.
نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان کدامند؟
وقتی دندان شما دچار پوسیدگی می شود ممکن است یک یا چند مورد از علامت های زیر را داشته باشد:
- تغییر رنگ در مینای دندان ( در محل پوسیدگی مینا قهوه ای یا سیاه رنگ می شود)
- سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی
- حساس شدن یا درد گرفتن دندان زمان غذا خوردن ( به خصوص غذاهای سرد، گرم یا ترش )
- بوی بد دهان
- درد گرفتن دندان ها زمانی که روی هم قرار می گیرند
- گیر کردن مواد غذایی بین دندان ها یا پاره شدن نخ دندان ( پوسیدگی می تواند باعث گیر کردن نخ دندان و پاره شدن آن هنگام استفاده شود)
عوامل اصلی در ایجاد پوسیدگی دندان کدامند؟
به طور کلی 4 عامل در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند:
- باید دندان در دهان باشد
- مواد قندی یا هر ماده ای که به قند تبدیل می شود مانند نان
- میکروب
- زمان
هر فردی باید دندانی در دهان داشته باشد و در دهان او میکروب وجود داشته باشد ، علاوه بر این موارد باید شخص مواد قندی مصرف کند. در کنار تمامی این موارد باید زمان کافی وجود داشته باشد تا میکروب بتواند قند را به اسید تبدیل کند.
در نهایت اگر هر کدام از این 4 عامل وجود نداشته باشد دندان دچار پوسیدگی نمی شود.
زمانی که شما مسواک می زنید زمان پوسیدگی راعقب می برید ، یعنی اگر لازم بود زمانی طول بکشد تا میکروب ها بتوانند قند را به اسید تبدیل کنند، با مسواک زدن قند و میکروب از بین می روند و زمان کافی نیز از این دو گرفته شده است.
محل های شایع پوسیدگی دندان
پوسیدگی تمام سطوح دندان را یکسان مبتلا نمی کند. بلکه بعضی از سطوح دندانها به علت وضعیت خاصی که دارند بیشتر دچار پوسیدگی می شوند. این سطوح عبارتند از:
شیارهای سطح جونده: سطح جونده دندانهای آسیا شیارهای باریک و عمیقی دارد که محیط مناسبی برای زندگی و رشد میکروبها فراهم نموده و دندان از این محل دچار پوسیدگی می گردد.این امر بخصوص در مورد دندانهای آسیا بیشتر رخ می دهد و باعث پوسیدگی زودرس آنها می شود.سطوح بین دندانی: این ناحیه نیز به دلیل عدم نفوذ موهای مسواک قابل تمیز کردن نیست بنابراین از نواحی مستعد پوسیدگی و بیماری لثه بشمار می آید.طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان: تجمع میکروبها معمولاً در این ناحیه باعث بیماری لثه نیز می شود.
خرد شدن ناگهانی دندان
پوسیدگی دندان چرا و چگونه ایجاد می شود؟
برای پیشگیری از ایجاد هر بیماری باید علل ایجاد کننده آن بیماری را بشناسیم. در مورد پوسیدگی دندان و پیشگیری از آن نیز لازم است ابتدا با عوامل ایجاد کننده آن آشنا شویم. بسیاری از افرادی که برای درمانهای دندانپزشکی مراجعه می کنند، در پاسخ به اینکه چرا دندانهایشان خراب شده است به مسئله ارث و جنس دندان اشاره می کنند. روشن است که خوبی جنس دندان در دوام آن مؤثر است با این حال عوامل دیگری هم دخالت دارند.
علل مختلفی برای ایجاد پوسیدگی مطرح شده است اما بطور کلی چهار عامل اصلی میکروبها، مواد قندی، مقاومت شخص و دندان و زمان در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند.
این چهار عامل، همواره ایجاد پوسیدگی می کنند و اگر هر کدام نباشد، دندان پوسیده نمی شود. بدون میکروب، پوسیدگی در دندان اتفاق نمی افتد. اگر میکروبها حضور داشته باشند و مواد قندی نباشد، شدت وقوع پوسیدگی به این اندازه نخواهد بود. وجود میکروبها و مواد قندی نیز در اشخاصی که مقاومت طبیعی نسبت به بیماری دارند نمی تواند پوسیدگی ایجاد کند. و بالاخره میکروبها و مواد قندی و کمبود مقاومت شخص و دندان نیز در یک لحظه و یک روز سبب خرابی دندان نمی شود، بلکه مدت زمانی لازم است تا اینها بتوانند سطح سخت دندان را خراب کنند.
راه برای پیشگیری از پوسیدگی دندان
بعد از خوردن، دندان هایتان را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. به صورت ایده ال، بهتر است بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید، و نه کمتر از دو بار در روز. به شدت استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید توصیه شده است. همچنین مایوکلینیک استفاده از پاک کننده های بین دندانی یا نخ دندان را برای پاک کردن فضاهای بین دندانی توصیه کرده است. اگر از مواد حاوی شکر استفاده کردید، باید قبل از مسواک زدن ۳۰ دقیقه صبر کنید و مینای دندانتان را پاک نکنید. اگر نمی توانید بعد از خوردن مواد غذایی مسواک بزنید، میتوانید حداقل با استفاده از آب یا دهانشویه، دهانتان را بشویید. اگر فرزند خردسالی دارید، حتما باید درمورد مراقبت از دندان های او با دندان پزشکتان صحبت کنید.
تمیز کردن مرتب. اگر شما در خطر بالایی برای پوسیدگی دندان قرار داشته باشید، ممکن است دندان پزشکتان توصیه به استفاده مرتب از دهان شویه های حاوی فوراید کند. میتوانید از او بپرسید که چه مارک یا نوعی از دهان شویه بهتر است.
استفاده از سیلانت دندانی. استفاده از سیلانت دندانی برای تمام کودکات توصیه شده است. همچنین، این کار هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مفید است. سیلانت یک پوشش پلاستیکی و محافظ است که شیارها و شکاف های دندانی را پر میکند، مکان هایی که باکتری ها و غذا تمایل به تجمع دارند. این کار باعث پوشیده شدن سطح جویدنی دندان های عقبی میشود و حداقل ده سال عمر میکنند، قبل از آن که نیاز به انجام مجدد داشته باشند.به صورت منظم به دندان پزشک مراجعه کنید. با پزشک خود صحبت کنید تا به بگوید نیاز است هر چند وقت به او مراجعه کنید تا بهداشت دهانی خوبی داشته باشید. معاینه مرتب دندان، جرم گیری و دیگر درمان ها میتوانند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کنند.
تعداد میان وعده هایتان را محدود کنید. خوردن و نوشیدن مقدار کمی باعث میشود که دندان های شما حملات مداوم باشند، به خصوص زمانی که غذاهای شیرین می خورید.
