افتادگی رحم
جدای از تاثیر زایمان طبیعی در بروز افتادگی رحم، ژنتیک نیز عامل دیگری است که در این زمینه نقش موثری دارد و نباید نادیده گرفته شود. به طوری که ممکن است برای فردی پس از چند مرتبه زایمان طبیعی سخت و مشکل هم اتفاق خاصی پیش نیاید، ولی شخص دیگری با یک بار زایمان طبیعی دچار این مشکل شود. افتادگی رحم به دلیل شل شدن عضلات دیواره رحم اتفاق می افتد که طی آن، رحم کمی جابه جا می شود و پایین تر از جای معمول قرار می گیرد،
افتادگی رحم و مثانه به معنی جابه جایی رحم و دیگر ارگان های لگنی به سمت پایین و برآمده شدن به داخل مهبل است . این جابه جایی سبب احساس فشار و درد لگنی و در اغلب موارد، مشکلات ادراری می شود. معمولا علت این بیماری، فشار ناشی از حاملگی و زایمان است . اما عوامل دیگری مانند سن بالا، چاقی، سرفه مزمن و شلی ذاتی فاشیای لگنی ( افتادگی و شلی لگن ) نیز می تواند در بروز این مشکل موثر باشند.
علل وعوامل افتادگی رحم
- حاملگی و زایمان طبیعی یا وضع حمل سخت از طریق واژن؛
- ضعف ماهیچه های لگن با افزایش سن؛
- ضعف یا کاهش توان بافت بعد از یائسگی و کاهش استروژن طبیعی؛
- عواملی که سبب افزایش فشار در شکم می شوند مانند سرفه های شدید (به دلیل برونشیت یا آسم)، زور زدن (به دلیلیبوست)، تومورهای لگن (در موارد نادر) یا تجمع مایع در شکم؛
- اضافه وزن و چاقی که سبب ایجاد فشار اضافی در عضلات لگن می شود؛
- جراحی های بزرگ در ناحیه ی لگن که حمایت های اضافی را کم می کند؛
- سیگار کشیدن؛
- بلند کردن وزن بیش ازحد یا وزنه برداری؛
- داشتن نژاد قفقازی؛
- سابقه ی خانوادگی.
علائم افتادگی رحم
- احساس پُری یا فشار در لگن ( فرد احساس می کند که روی یک توپ کوچک نشسته است)
- درد خفیف در پشت
- احساس می کنید که چیزی از واژن شما خارج می شود
- آمیزش جنسی دردناک
- سختی در ادرار کردن یا حرکات روده
- ناراحتی در پیاده روی.
تشخیص افتادگی رحم
پزشک بسته به علائم شما از روش های زیر برای تشخیص و تایید افتادگی رحم استفاده می کند:
- معاینه لگنی
- سونوگرافی
- در صورت نیاز MRI
درمان افتادگی رحم
درمان خانگی
در مراحل ابتدایی بیماری نباید به فکر جراحی بود، بلکه در این مرحله رعایت برخی ملاحظات و نیز کمک گرفتن از ورزش هایی که از سوی پزشک توصیه می شود، مفید خواهد بود.
ورزش : شما می توانید با انجام ورزش های کِگِل (Kegel exercises) ماهیچه های لگن خود را تقویت کنید. این کار سبب سفت شدن ماهیچه های لگن می شود و با انجام حمایت های لازم، از افتادگی رحم جلوگیری می کند.
درمان پزشکی
داروها : استفاده از کِرِم؛ شامپو و حلقه های مخصوص استروژنی می توانند به بازگرداندن قدرت و سرزندگی بافت های واژن کمک کنند. اما این استروژن فقط باید توسط خانم های یائسه استفاده شود.
جراحی: بسته به سنِ افراد و میزان علاقه مندی آنها به بارداری، می توان برای ترمیم یا بیرون آوردن رحم از روش جراحی استفاده کرد. براساس تشخیص پزشک و با توجه به وضعیت بیمار، می توان رحم را با هیسترکتومی (hysterectomy) خارج کرد. درطول جراحی، جراح می تواند افتادگی دیواره ی واژن، رحم، مثانه یا رکتوم را برطرف کند. این جراحی می تواند با باز کردن شکم در ناحیه ی واژن یا با ایجاد برش کوچکی در شکم یا واژن، با استفاده از ابزارهای مخصوص انجام شود.
سایر درمان ها: اگر تمایلی به جراحی ندارید یا احتمال موفقیتِ جراحی برای شما پایین است، احتمالا باید از ابزاری های حمایتی به نام پِساری (pessary) استفاده کنید. این وسیله برای حمایت از رحمِ افتاده، درون مجرای واژن قرار می گیرد. می توانید به طور موقت یا دائم از این ابزار استفاده کنید. این وسیله در شکل ها و اندازه های مختلف وجود دارد و باید حتما اندازه ی مناسبِ خودتان را استفاده کنید و آن را به خوبی در جای خودش قرار دهید. اگر افتادگی شدید باشد پساری کاربردی ندارد. همچنین پساری می تواند واژن را تحریک کند و سبب ایجاد ترشحات مضر شود.
پیشگیری از افتادگی رحم
- تناسب اندام تان را حفظ کنید و نگذارید دچار اضافه وزن شوید.
- در طول بارداری و پس از زایمان ، تمرینات ورزشی انجام دهید.
- از یک رژیم غذایی طبیعی و کاملا متعادل استفاده کنید.
- برای حفظ قدرت عضلانی مناسب، در یک برنامه ورزشی منظم شرکت کنید. ورزش می تواند غالبا کارکرد عضلات را بهبود بخشد.
- از ابتلا به یبوست پیشگیری کنید.
مراقبت ها
- در صورت انجام عمل جراحی باید طبق دستور جراح از خود مراقبت کنید؛
- اگر از پساری استفاده می کنید باید به طور مرتب برای قرار دادن آن در موقعیت مناسب و تشخیص اندازه ی درست پساری و همچنین برای تمیز کردن آن به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر خودتان روش درست برداشتن و تمیز کردن آن را بدانید، می توانید خودتان این کار را در خانه انجام دهید.
- اگر ورزش های کگل را انجام می دهید، لازم است بعد از مدتی به پزشک متخصص مراجعه کنید تا روند استحکام ماهیچه هایتان را بررسی کند.
سخن آخر
برای کاهش احتمال ابتلا به افتادگی رحم سعی کنید: به طور منظم ورزش های کگل را انجام دهید. این تمرینات می توانند عضلات کف لگن را تقویت کنند. یبوست خود را درمان کنید. مایعات زیاد بنوشید و غذا هایی غنی از فیبر مانند میوه ها، سبزیجات و غلات مصرف کنید. از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. در زمان بلند کردن اجسام از پا ها به جای کمر خود استفاده کنید.
