آبسه دندان یا عفونت دندان، دهان، لثه، صورت، فک یا گلواست که به صورت عفونت یا پوسیدگی دندان شروع می شود. اگر چه این بیماری لثه و دندان می تواند ناشی از وضعیت سلامتی نامناسب و عدم مراقبت مناسب و به موقع از دندان ها و عدم درمان جرم دندان باشد ، همچنین با بیماری هایی مثل اختلالات خود ایمنی یا بیماری ها یا روش های درمانی ای که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود (دیابت، شیمی درمانی برای درمان سرطان) بوجود می آید.عفونت دندان و سوزش دهان همچنین ناشی از وارد شدن آسیب خفیف در حفره دهان می باشد. باکتری های ناشی از پوسیدگی دندان می توانند تا لثه ها، گونه، گلو، زیر زبان یا حتی در فک یا استخوان های صورت گسترش پیدا کنند. عفونت لثه و دندان در صورتی که بافتها ملتهب شوند یا ناشی از فشار آبسه دندان و لثه می توانند درد زیادی را بوجود بیاورد. (برای درمان عفونت لثه میباسیت به متخصص رجوع شود).
انواع عفونت دندان
سه نوع عفونت دندان وجود دارد:
۱. آبسه ٔ لثه (Gingival abscess): عفونت فقط در بافت لثه ایجاد می شود و روی دندان و رباط های اطراف دندان اثر نمی گذارد.
۲. آبسه ٔ پریودنتال (Periodontal abscess): این عفونت در ساختار استخوان حمایت کننده از دندان ایجاد می شود.
۳. آبسه ٔ پری آپیکال (Periapical abscess): این عفونت در پالپ نرم دندان ایجاد می شود.
نوع آبسه، شدت و موقعیت علائم را تعیین می کند.هر فردی که علائم مربوط به عفونت دندان را دارد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. آبسه ٔ دندان به راحتی توسط پزشک متخصص تشخیص داده می شود.افرادی که مشکل بلع یا تنفس دارند، باید مستقیم به اورژانس بیمارستان مراجعه کنند. اگر نمی توانید بلافاصله پیش دندان پزشک بروید، به پزشک خانواده (پزشک عمومی) مراجعه کنید. پزشک عمومی نمی تواند آبسه ٔ دندان را معالجه کند، اما می تواند داروها و توصیه هایی برای خود مراقبتی و مدیریت درد تجویز کند؛ همچنین در صورت لزوم، سریع ترین راه برای درمان اورژانسی بیماری را می داند.
جراحی: آبسه باید برداشته شده و چرکی که حاوی باکتری است، تخلیه شود. پزشک برای این کار از بی حسی موضعی استفاده می کند.
درمان آبسه ٔ پری آپیکال: در این مورد برای از بین بردن عفونت، از درمان کانال ریشه استفاده می شود. از یک دریل مخصوص برای سوراخ کردن دندان مرده استفاده می شود و درنتیجه چرک بیرون آمده و هر آسیب بافتی، از حفره دندان (پالپ دندان) خارج می شود. سپس برای جلوگیری از عفونت های بعدی، ریشهٔ دندان پر می شود.
درمان آبسه ٔ پریودنتال: آبسه تخلیه شده و ناحیه تمیز می شود. سپس سطح مربوط به ریشه دندان که زیر خط لثه قرار گرفته است، تمیز می شود. این کار به التیام درد دندان کمک کرده و از ایجاد عفونت های بعدی پیشگیری می کند.
جراحی
افراد مبتلا به آبسه ٔ پری اپیکال و عفونت مکرر، احتمالا باید بافت بیمار را با جراحی خارج کنند. این کار توسط جراح دهان و دندان انجام می شود.افراد مبتلا به آبسه ٔ پریودنتال و عفونت مکرر، احتمالا باید بافت تغییر شکل یافته ٔ لثه و بخش پریودنتال شان را خارج کنند. این کار توسط جراح دهان و دندان انجام می شود.اگر آبسه ٔ دندانی حتی بعد از جراحی برگشت، باید دندان کشیده شود.
مدیریت درد
داروهای مُسکن بدون نسخه می تواند تا زمان درمان، به کاهش درد کند. برای مصرف این داروها حتما باید به دقت از دستورات روی جعبه پیروی کرد. داروهای مسکن فقط میزان درد را کاهش می دهد و نمی تواند جایگزین مراجعه به پزشک شود.
آسپرین، ایبوپروفن و تیلنول (پاراستامول) مسکن های مؤثری هستند. با این حال بعضی از آنها برای مصرف بعضی از بیماران مناسب نیست:
- ایبوپروفن و آسم: اگر به بیماری آسم مبتلا هستید، ایبوپروفن مصرف نکنید؛
- ایبوپروفن و زخم معده: اگر زخم معده دارید یا درگذشته به آن مبتلا بودید، ایبوپروفن مصرف نکنید؛
- آسپرین و کودکان: از دادن آسپرین به کودکان زیر ۱۶ سال خودداری کنید؛
- آسپرین و بارداری و شیردهی: اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می برید، از مصرف آسپرین خودداری کنید.
عواملی که حساسیت دندانی ایجاد می کنند
علائم عفونت دندان
دندانی که دچار عفونت شده است ممکن است یکی یا همه علائم زیر را بروز دهد:
- احساس درد دندان
- احساس درد در ناحیه فک ، گوش یا گردن (معمولاً در همان طرف درد دندان)
- درد دندانی که هنگام خوابیدن پیش رونده است
- حساسیت به فشار در دهان
- حساسیت به غذاها و نوشیدنی های گرم یا سرد
- تورم گونه
- تورم غده های لنفاوی، لوزه و گردن
- تب
- بوی بد دهان
- احساس طعم ناخوشایند در دهان
در صورتی که عفونت دندان درمان نشود و به دیگر نقاط بدن سرایت کند ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:
- احساس ناخوش بودن، سر درد و خستگی مفرط
- بروز تب که با سرخ شدن پوست، تعریق و یا لرز همراه است
- ورم صورت به طوری که نمی توانید دهان را به طور کامل باز کنید. تنفس و قورت دادن آب دهان مشکل خواهد شد.
- بالا رفتن ضربان قلب به طوری که پالس های قلب بیشتر می شود و سر درد عارض می شود.
- تعداد تنفس از 25 بار در دقیقه بیشتر می شود.
- بروز تهوع و اسهال
