آشنایی با احادیثی درباره صدقه دادن

صدقه دادن در اسلام

صدقه، به اموالی می گویند که به قصد قُربَت در راه خدا داده می شود. صدقه یا واجب است یا مستحب که در آیات قرآن و روایات مصارف و شرایط آن بیان شده است. طبق روایات، صدقه دادن نه تنها موجب کم شدن اموال انسان نمی شود، بلکه برکت و یا افزایش اموال را نیز به دنبال دارد. بنابر آیات و روایات گیرنده صدقه خداوند است لذا بهتر است که صدقه از اموال پاک باشد و به صورت پنهانی داده شود. برای صدقه در روایات آثار زیادی از جمله شفای مریض، طولانی شدن عمر بیان شده است.

صدقه در معنی لغوی

صدقه چیزی است که انسان آن را به قصد قُربَت (نزدیک شدن به خداوند) از مالش خارج می کند، مثل زکات؛ ولی واژه «صدقه» را برای صدقهٔ مستحب و «زکات» را برای صدقهٔ واجب به کار می برند.دادن مال در راه خدا را «تصدّق» و مال داده شده را «صدقه» می نامند.

چند حدیث درباره صدقه

اهمیت حدیث در میان مسلمانان از آن روست که از منابع اصلی استنباط احکام در فقه و عقاید در علم کلام محسوب می شود. همچنین احادیث از منابع اولیه پژوهش های تاریخی هستند.

پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم

اَلصَّدَقَةُ عَلى‏ وَجهِها و َاصطِناعُ المَعروفِ وَ بِرُّ الوالِدَينِ وَصِلَةُ الرَّحِمِ تُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَةً و َتَزيدُ فِى العُمرِ وَ تَقى مَصارِ عَ السُّوءِ؛

صدقه بجا، نيكوكارى، نيكى به پدر و مادر و صله رحم، بدبختى را به خوش‏بختى تبديل و عمر را زياد و از پيشامدهاى بد جلوگيرى مى‏كند.
نهج الفصاحه ص 549 ، ح 1869

امام على (ع)

كَفِّروا ذُنوبَكُم وَتَحَبَّبوا اِلى‏ رَبِّكُم بِالصَّدَقَةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ

با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاك كنيد و خود را محبوب پروردگارتان گردانيد. (غررالحكم، ح 7258)

پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم

اَلصَّدَقَةُ بِعَشرَةٍ وَ القَرضُ بِثَمانِيَةَ عَشرَ وَ صِلَةُ الاِخوانِ بِعِشرينَ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاَربَعَةٍ وَ عِشرينَ؛

صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دينى‏]، بيست حسنه و صله رحم، بيست و چهار حسنه دارد. (كافى(ط-الاسلامیه) ج4، ص 10)

امام صادق علیه السلام

مَنْ تَصَدَّقَ فى يَوْمٍ اَو لَيْلَةٍ اِنْ كَانَ يَوْمٌ فَيَوْمٌ وَ اِنْ كانَ لَيْلَةٌ فَلَيْلٌ دَفَعَ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ الْهَمَّ وَ السَّبُعَ وَ ميتَةَ السُّوءِ؛

هر كس در روز و يا شب صدقه بدهد ـ اگر روز است روز و اگر شب است، شب ـ خداوند از او غم و اندوه، درنده و مرگ بد را دور مى‏ كند. (ثواب الأعمال ص 140)

امام علی علیه السلام

إستَنزلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقَةِ

با صدقه دادن، روزی خود را فرود آورید. (کافی(ط-الاسلامیه) ج 4 ، ص 3 ، ح 5 - تحف العقول ص 60 - من لا یحضره الفقیه ج 2 ، ص 66 ، ح 1730 )

امام صادق علیه السلام

ثَلاثَةٌ اُقسِمُ بِاللّه‏ِ أَنَّهَا الحَقُّ ما نَقَصَ مالٌ مِن صَدَقَةٍ و َلا زَكاةٍ وَ لا ظُلِمَ أَحَدٌ بِظَلامَةٍ فَقَدَرَ أَن يُكافِئَ بِها فَكَظَمَها إِلاّ أَبدَ لَهُ اللّه‏ُ مَكانَها عِزّا و َلا فَتَحَ عَبدٌ عَلى نَفسِهِ بابَ مَسأَلَةٍ إِلاّ فُتِحَ عَلَيهِ بابُ فَقرٍ؛

به خدا قسم سه چيز حق است: هيچ ثروتى بر اثر پرداخت صدقه و زكات كم نشد، در حق هيچ كس ستمى نشد كه بتواند تلافى كند، اما خويشتندارى نمود مگر اين كه خداوند بجاى آن به او عزت بخشيد و هيچ بنده ‏اى درِ خواهشى را به روى خود نگشود مگر اين كه درى از فقر به رويش باز شد. (بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75، ص209، ح 79)

صدقه چه آثار و برکاتی دارد؟

روایات بسیاری درباره فضیلت و برکات صدقه نقل و فواید و آثار زیادی برای آن بیان شده است، از جمله آنهاست:

دوری از بلا و مرگ بد

رفع بلا، دوری از مرگ سوء و... از آثار انفاق است. امام باقر(ع) می فرماید: «صدقه هفتاد بلا را از انسان دور می کند و نیز مرگ سوء را از انسان دور می نماید؛ چرا که صاحب صدقه هرگز با مرگ سوء از دنیا نمی رود».

طول عمر

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «صدقه و صله رحم شهرها را آباد می کند و بر عمرها می افزاید.»

شفای مریض

از دیگر آثار مهم صدقه و انفاق، شفای مریض است. در حدیثی از معصومان(ع) آمده است: «بیمارانِ خود را به وسیله صدقه درمان کنید». و در حدیث دیگری می خوانیم که مستحب است مریض با دست خود صدقه بدهد.

دورکننده فقر

از امام باقر(ع) نقل شده است که می فرماید: «نیکی و صدقه فقر را دور می کند...»

آثار معنوی صدقه

از نظر قرآن کریم صدقه در راه خدا، تجارتی پرسود و معامله ای ارزشمند است که موجب جلب پاداش های عظیم و رسیدن به بهشت الهی شده، انسان را از هول و هراس قیامت ایمن نموده و موجب نجات از عذاب دردناک الهی می شود.

دفع نحوست

پیامبر(ص) می فرماید: هرگاه شب را به صبح آوردی، صدقه ای بده تا نحسی آن روز را از تو دور کند و هرگاه روز را به شب آوردی، صدقه ای بده تا نحسی آن شب را از تو دور کند.

عامل عبور از صراط

امام صادق(ع) می فرماید: در طلب گذر از صراط بودم پس آن را در صدقه دادن یافتم.

مایه ضمانت بهشت

امیرالمؤمنین (ع) می فرماید: برای شش گروه بهشت را ضمانت می کنم. یکی مردی که صدقه ای را کنار بگذارد که بدهد، اما بمیرد؛ پس او اهل بهشت است. پنج گروه دیگر اینان اند: عیادت کننده از بیمار، جهادگر، حج گزار، راهی نماز جمعه و راهی تشییع جنازه که بیمرند و به خانه باز نگردند.

آشنایی با احادیثی درباره خودبینی