دو و میدانی به مجموعه ای از ورزش هایی گفته می شود که شامل انواع دو، پرش، پرتاب، پیاده روی، و رشته های ترکیبی است. برگزاری مسابقات دو و میدانی، در مقایسه با دیگر ورزش ها، ساده تر است و نیاز چندانی به تجهیزات گران قیمت ندارد. بیشتر رشته های دو و میدانی به طور کلی انفرادی هستند، به جز دوهای امدادی و برخی از مسابقات مانند دوهای صحرانوردی که در آنها امتیاز اعضای یک تیم با هم جمع می شود. سابقهٔ این ورزش به المپیک باستانیِ یونانیان می رسد که از ۷۷۶ ق. م برگزار می شد. این رشته استخوان بندی المپیک مدرن را از اوّلین دورهٔ آن تشکیل داده است. امروزه اتحادیه بین المللی فدراسیون های دو و میدانی (IAAF) برگزاری مسابقات دوومیدانی در سطح بین المللی را بر عهده دارد و پس از المپیک، معتبرترین رویدادهای این رشته، مسابقات قهرمانی دوومیدانی جهان و قهرمانی دو و میدانی داخل سالن جهان به شمار می روند.
تاریخچه رشته های ورزشی دو و میدانی
منشاء پیدایش دو و میدانى به انسان هاى اولیه برمى گردد. انسان هاى اولیه، در جریات تلاش براى بقاء، شکار و دفاع از دو بدن، پریدن و پرتاب کردن استفاده مى برند. با گذشت زمان و تغییر شرایط زندگی، انجام این حرکات طبیعى بیشتر براى عملیات جنگى صورت مى گرفت. در زمان صلح که اوقات فراغت جنگجویان بیشتر بود و در این زمینه ها به تمرین و رقابت مى پرداختند. نقوش روى اشیاء و ظروف بجا مانده از دوران باستان، تصاویر انسان هایى را نشان مى دهد در حال دویدن، پریدن و پرتاب کردن مى باشند. براساس مدارک موجود اثبات گردیده است که پیش از اولین دوره مسابقات المپیک دویدن، پریدن و پرتاب کردن به عنوان یک ورزش داراى جاذبه براى مردم یونان بوده است. مسابقه بیشتر دو و میدانى به یونان باستان مى رسد. در سال ۷۷۶ ق - م و رشته هاى ۵ گانه ورزشى مرکب از: دو سرعت، پرش طول، پرتاب دیسک، پرتاب نیزه و کشتى تشکیل مى شد. دو و میدانى نوین در قرن ۱۹ در امپراطورى انگلستان بوجود آمده و رشته هاى قدیمى ابقاء و رشته هاى جدیدى مانند: دو با مانع، دوهاى استقامت، پرش طول و پرش سه گام، پرتاب چکش و وزنه جزو رشته دو ومیدانى درآمدند. درسال ۱۸۱۰ میلادى مسابقه اى در زمینه دو و میدانى در انگلستان انجام گردید. در بین سال هاى ۱۸۵۷ و ۱۸۶۰ و مسابقات دو و میدانى بین دانشگاه هاى مشهور آکسفورد و کمبریج برگزار مى گردید. ۲۰ سال بعد رشته دو و میدانى آن چنان توسعه پیداکرد که انجمن دو و میدانى آماتورى انگلستان تأسیس گردید. دو ۳۰۰۰ متر با مانع بصورت امروزى از مسابقات صحرا نوردى که بسیار مورد علاقه سربازان انگلیسى بود مشتق گردید. از سال ۱۹۰۰ مسابقات با مسافت هاى مختلف انجام مى شد، وى از سال ۱۹۲۰ مسافت رسمى ۳۰۰۰ متر تعیین شد. ایده واردکردن دو ماراتن در سال ۱۸۹۶ در اولین دوره المپیک جدید بوجود آمده و انجام پذیرفت.
پرش ارتفاع همراه با انواع حرکات آکروباتیک، در قرن ۱۹ از جزایر انگلستان رونق یافت. پرش سه گام نیز از جزایر ایرلند آغاز گردید، در طى قرن ۱۹ ایرلندى ها در این رشته تبحر پیدا کردند. ماده پرتاب وزنه نیز به جزایر انگلستان مربوط مى شد. در آغاز براى پرتاب از سنگ استفاده مى شده است ولى بعدها در اواسط قرن ۱۸ از گلوله هاى آهنى استفاده گردید. در آغاز قرن ۱۹ نیز محل پرتاب از مربع به دایره تبدیل گردید. پرتاب چکش نیز از قرن ۱۶ از جزایر انگلستان شروع گردید البته شکل جدید چکش از اسکاتلند آغاز شد. موارد ۱۰ گانه نیز در اواسط قرن ۱۹ در ایرلند انجام مى شد. البته پیشگامى اسکاندیناوى ها موجب ورود این رشته در مسابقات المپیک استکهلم گردید. در مسیر تکاملى دو و میدانی، مسابقه دو ۶۰ متر سرعت در المپیک هاى ۱۹۰۰ و ۱۹۰۴ برگزار گردید. رشته ۲۰۰ متر سرعت نیز از دومین دوره المپیک در برنامه قرار گرفت. مسابقات دو صحرانوردى از سال ۱۹۱۲ انجام گردید. در سال هاى ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۴ ماده ۳۰۰ متر با مانع، پرش ارتفاع و پرش طول درجا انجام گرفت. پرش سه گام بدون دورخیز نیز طى سال هاى ۱۹۰۰ و ۱۹۰۴ به اجرا درآمدند. ماده پیاده روى نیز در سال ۱۹۰۸ و ریله المپیک نیز در سال ۱۹۰۸ انجام پذیرفت.
بطورکلى نقش انگلستان در توسعه تجدید حیات رشته دو و میدانى بسیار بوده است. بطوریکه در طول سال هاى ۱۸۲۰ و ۱۸۶۰و این رشته در دانشگاه ها و مدارس راه یافته و دانش آموزان و دانشجویان به آن تمایل خوبى نشان مى دادند. رونق دو و میدانى در انگلستان باعث روى آورى سایر کشورهاى اروپایى به این رشته شد. آنها در کشور و نیز در مستعمرات خود دو و میدانى را ترویج کردند. باشگاه دو و میدانى نیویورک در سال ۱۸۶۸ تأسیس و مسابقات منظم در موارد دوها، پرش ها و پرتاب ها برگزار گردید. تفکر تأسیس فدراسیون بین المللى دو و میدانی، همزمان با برگزارى مسابقات المپیک ۱۹۱۲ استکهلم بوجود آمد. سه روز پس از برگزارى آن مسابقات، اولین کنگره فدراسیون بین المللى دو و میدانى با شرکت کشورهای: استرالیا، اتریش، بلژیک، شیلی، کانادا، دانمارک، مصر، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، نروژ، روسیه، سوئد، آمریکا و انگلستان، برگزار گردید. اولین مقررات بین المللى دو و میدانى نیز در سال ۱۹۱۴ در کنگره لیون فرانسه به تصویب رسید.
انواع دو ها:
- دوی سرعت: 100 متر - 200 متر - 400 متر
- دوی امدادی: 4 در 100 متر - 4 در 400 متر
- دوی با مانع: 100 متر(خانم ها)- 400 متر (آقایان) - 110 متر (آقایان)
- دوی نیمه استقامت: 800 متر - 1500 متر
- دوی استقامت: 3000 متر (خانم ها) - 5000 متر (آقایان) - 10000 متر (آقایان) - دو ماراتن 42 کیلومتر و 195 متر - دو راهپیمایی
انواع میدانی ها:
- پرتاب ها: پرتاب نیزه - پرتاب وزنه - پرتاب دیسک - پرتاب چکش (آقایان)
- پرش ها: پرش طول - پرش سه گام - پرش ارتفاع - پرش با نیزه
سایر موارد دو و میدانی:
- دو هفت گانه مخصوص خانم ها
- دو ده گانه مخصوص آقایان
فواید و ارزش های بسیار زیاد ورزش دویدن را بدانید:
1- وزن بدن را کنترل می کند
خیلی از افراد برای کنترل وزن بدن شان می دوند. هنگامی که می دوید کالری های ذخیره شده در بدن را می سوزانید بدین ترتیب چربی های بدن برای جبران انرژی از دست رفته سوزانده می شود. دویدن یکی از ورزش های موثر در سوزاندن کالری است. یک دونده در هر ساعت حدود 50 کالری می سوزاند.
2- ساختن ماهیچه و استخوان
رابطه مستقیم بین فعالیت و ساختن استخوان و ماهیچه وجود دارد. با زندگی ساکن از میزان ماهیچه ها و استخوان های بدن کاسته می شود. یکی از راه حل های این مشکل، دویدن است که تاثیر زیادی بر استخوان و ماهیچه ها دارد. دویدن باعث تراکم استخوان می شود و ماهیچه ها را قوی می کند.
3- تاثیرات قلبی عروقی و خونی
با دویدن ضربان قلب منظم تر می شود و فشار خون کاهش می یابد. همچنین دویدن میزان کلسترول خون را کاهش می دهد و احتمال لخته شدن خون در رگ ها و حملات قلبی را کم می کند.
4- کاهش استرس
دویدن استرس را کاهش می دهد و احساس عصبانیت و نارضایتی را کم می کنند. دویدن به مدت طلواین باعث می شود نگرانی های خود را فراموش کنید و آرام تر شوید. دویدن باعث مثبت گرایی و خوش اخلاقی می شود.
5- بالابردن اعتماد به نفس
افرادی که می دوند، اعتماد به نفس بالاتری دارند. با کم کردن وزن، افزایش حجم ماهیچه ها و سالم تر شدن، اعتماد به نقس نیز افزایش می یابد.دویدن به طور مداوم احساس بهتری نسبت به خودتان را ایجاد می کند.
6- کند شدن روند پیری
همان طور که اشاره شد، دویدن باعث محکم تر شدن ساختمان عضلانی و استخوانی بدن می شود. بدین شکل بدن در برابر بیماری ها مقاوم تر می شود و دیرتر نشانه های پیری مشاهده می شوند.
7- افزایش اراده
دویدن به طور مداوم آسان نیست. به همین دلیل خیلی از افراد پس از مدتی دویدن، این عادت را کنار می گذارند. با ادامه دویدن و غالب شدن بر تنبلی، اراده افزایش می یابد.
8- بالا رفتن ایمنی بدن
دویدن میزان گلبول های سفید خون را افزایش می دهد. این گلبول ها برای ایمنی بدن ضروری هستند. همچنین باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه دیابت و پوکی استخوان می شود.
9- بالا رفتن هماهنگی بدن
با وجود اینکه دویدن ورزش ساده است، هماهنگی اعضای بدن را زیاد می کند. به خصوص اگر این دویدن در زمینی با موانع کوچک انجام شود.
10- خواب بهتر
اینکه چه قدرت و چطور می خوابیم به سلامتی مربوط است. بعد از یک ورزش شدید مانند مانند دویدن بدن شما نیاز به استراحت و تجدید قوا دارد. بعد از دویدن بدن خسته می شود و می توان خوابی عمیق داشت. دوندگان معمولا سریع تر به خواب می روند و خواب عمیق تری نسبت به افراد عادی دارند.