آشنایی با سبک موسیقی جاز

موسیقی جاز

نواختن پیانو و گیتار در کنار هم، سبکی به نام موسیقی جاز را پدید می آورد. البته این موضوع، پدیده جدیدی نیست. هماهنگی در نواختن دو ساز گیتار و پیانو سبب می شود تا نوازنده به ریتم هر دو آن ها تسلط داشته باشد. چرا که نوازنده باید حس موسیقی جاز را به مخاطب یا شنوندگان، القا کند. در غیر اینصورت، القای موسیقی جاز برای نوازنده، کار آسانی نخواهد بود. خوب است بدانید که در نخستین زمان های شکل گیری موسیقی جاز از گیتار آکوستیک استفاده می شد. این درحالی است که هم اکنون نوازندگان بیشتر از گیتار الکتریک استفاده می کنند. بیشتر از هر چیزی باید بدانید که موسیقی جاز تنها یک سبک کلی نیست. بلکه به یک سبک از موسیقی اطلاق می شود که دارای زیرمجموعه های متعددی است.

تنوع فوق العاده ای در موسیقی جاز وجود دارد، ولی در اغلب موارد موسیقی جاز بسیار ریتمیک است، از سوئینگ (swing)، ضرب ها و فاصله های کوتاه و خرامان، استفاده می کند و استفاده از بلونت یا بنت نت (bent/ blue note) در آن رایج است. بلونت، نتی است که متفاوت با زیروبمی استاندارد، اجرا می شود. فاصله این نت چیزی بین ربع پرده و نیم پرده است و در سبک های مختلف متفاوت است. به همین دلیل موسیقی در این سبک حالت ریتمیک فوق العاده ای دارد. الگوی رایج در این سبک موسیقی، الگوی «فراخوان و پاسخ» است که در آن یک ساز یا صدا یا بخشی از گروه به صدای ساز دیگر یا بخش دیگر گروه پاسخ می دهد.

موسیقی جاز متعلق به کجاست؟

اصالت موسیقی جاز به غرب آفریقا تعلق دارد. سیاه پوستان آمریکایی هم ابداع کننده سایر سبک های موسیقیایی به نام رَگ تایم و بلوز هستند. این سبک از موسیقی در ابتدای سده بیستم ابداع شد. سپس در میان سیاهان آمریکایی رواج پیدا کرد. از آن زمان به بعد تا اکنون، این سبک از موسیقی دچار تغییر و تحول های بسیاری شده است.

تاریخچه موسیقی جاز

تاریخچه موسیقی جاز در ایالات متحده به سال های اول قرن بیستم می رسد. شهر نیواورلئان واقع در دهانه رود می سی سی پی، نقش کلیدی در گسترش این سبک موسیقی ایفا کرد. جمعیت این شهر بیشتر از هر جای دیگری در جنوب متنوع بود و مردم آفریقایی، فرانسوی، کارائیبی، ایتالیایی، آلمانی، مکزیکی و بومیان آمریکا و هم چنین انگلیسی ها، به صورت تبارهای مختلف با یکدیگر در تعامل بودند. سنت های موسیقی سنتی آفریقایی-آمریکایی با دیگران مخلوط شد و به تدریج جاز از ترکیب رگ تایم، موسیقی نظامی، بلوز و انواع دیگر موسیقی ظاهر شد. در ابتدا جاز بیشتر برای رقص بود (در سال های بعد مردم عادت کردند که بشینند و به آن گوش دهند). پس از اولین ضبط های جاز در سال ۱۹۱۷، این سبک موسیقی به شکل گسترده، میان مردم پخش شد و به سرعت در حال گسترش بود. سیر تحول موسیقی جاز توسط یک سری از نوازندگان درخشان مانند لویی آرمسترانگ، دوک الیینگتون ، چارلی پارکر و مایلز دیویس رهبری شد. جاز به صورت مجموعه ای از سبک های مختلف از جمله جاز سنتی، سوئینگ ، بی پاب، کول جاز و راک جاز و غیرو گسترش یافت. در همان زمان، جاز از ایالات متحده به بسیاری از نقاط جهان نفوذ کرد و امروز مراکز موسیقی جاز، نوازندگان جاز و جشنواره های جاز در بسیاری از کشورها وجود دارند.

موسیقی جاز به سبک های زیرمجموعه زیادی تقسیم می شود که معتبرترین آنها عبارتند از:

• دیکسی لند

این نام برای دوست داران موسیقی جاز یادآور سبک بخصوصی از جاز است اما از آن جا که در دههٔ ۱۹۵۰ میلادی، دیکسی لند از طرف برخی گروه های آماتور و نوظهور مورد تاخت و تاز قرار گرفت و به اصطلاح خراب شد، بسیاری از موسیقی دانان اصیل این سبک ترجیح می دهند به جای واژهٔ «دیکسی لند» از آن با عنوان جاز «سنتی»، «کلاسیک» یا «نیواورلئان جَز» یاد کنند.

• بی باپ

سبک bebop که در دهه ۴۰ ظهور یافت، jazz را بیشتر از حالت قابل رقص بودن به چالشی بودن برای اجرا (موسیقی برای موزیسینها) تبدیل نمود که با ضرب آهنگی سریعتر نواخته میشد و بیشتر بداهه نوازی های آکورد محور را داراست. سبک cool jazz نیز در اواخر دهه ۱۹۴۰ بوجود آمد، که دارای اصواتی آرامتر، نرمتر و خطوط ملودیک خطی و طولانی است.

• سالسا جاز

یکی از سبک های موسیقی مردم آمریکای لاتین می باشد.گفته می شود که سالسا قدمتی حدود سیصد سال دارد. این سبک که در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین رواج دارد، از کشور کوبا سرچشمه گرفته است. موسیقی و رقص سالسا به وسیله مهاجران پورتوریکویی که در ابتدای قرن بیستم تا سال ۱۹۳۰ به نیویورک مهاجرت کردند به آمریکا معرفی شد و پس از آن شهرت و محبوبیتی جهانی یافت.

• کول جاز

در سال های پایانی دههٔ ۱۹۴۰ و آغاز دههٔ ۱۹۵۰ سبکی در جاز پدیدار شد که گرچه مرتبط با باپ اما بسیار ملایم تر و آرام تر از آن بود. این سبک تازه (در تقابل با سبک دوران پیشین موسوم به 'هات جاز - hot Jazz' یا 'جاز داغ' ) جاز کول نام گرفت.

• مدال جاز

موسیقی modal Jazz نیز در اوخر دهه ۵۰ با استفاده از مدهای کلیسایی و گام های موسیقیایی به عنوان پایه ای برای ساختار موسیقایی و بداهه نوازی بوجود آمد.

• بیگ بند یا سوینگ

سوینگ نام یکی از سبکهای فرعی از موسیقی سبک جاز است. اوج رواج سبک سوینگ در امریکا در دهه میلادی بود. مشخصه اصلی سوینگ قویتر بودن نقش گروه ریتم ساز در آن است. سوینگ از جمله سبک های موسیقی جاز است که در آن بداهه نوازی نقش بسیار کمرنگی دارد.

• فری جاز

دهه ۱۹۵۰ زمان ظهور سبک Free Jazz بود که نواختن بدون ضرب آهنگ منظم و ساختار قراردادی و مشخص ویژگی آن بود.

• اسید جاز

یک سبک موسیقی است که از آمیختن عناصر سبک های جاز، سول، فانک، دیسکو و هیپ هاپ به وجود آمده است.

• سول جاز
• سبکی از موسیقی جاز است که از موسیقی های بلوز، سول، گاسپل و ریتم و بلوز تأثیر گرفته و در گروه های موسیقی کوچک تر -معمولاً یک تریوی ارگ با ارگ هموند- به کار گرفته می شود. این سبک با سبک هارد باپ ارتباط تنگاتنگی دارد.
• سموث جاز

در اوایل دهه ۸۰ فرم تجاری سبک jazz fusion به نام Smooth jazz به موفقیت رسید و پخش رادیویی قابل توجهی بدست آورد.

دیگر شیوه و سبکها در دهه ۲۰۰۰ فراوانند از جمله Latin jazz و Afro-cuban jazz.

• آوانگارد جاز
• به سبکی از موسیقی جز گفته می شود که در آن عناصر موسیقی جز و آوانگارد با هم ترکیب می شوند. این سبک موسیقی با فری جز هم شباهت هایی دارد اما فری جز معمولاً بدون هیچ ساختار از پیش تعیین شده ایی اجرا می شود.
• جاز شرقی

درباره جاز شرقی این توضیح جالب است که بدانید در دهه ۱۹۶۰ میلادی، دوک الینگتون، اسطوره موسیقی جاز، قطعه ای به نام اصفهان تنظیم کرد که در آن سال ها، بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ و به نوعی پایه گذار ابداع سبک جاز شرقی به وسیله دکتر لوید میلر و پرستون کیز، در سال 1965 میلادی شد.

آلات موسیقی در این سبک موسیقی

در موسیقی جاز بیشتر از آلات موسیقی کوبه ای استفاده می شود که شامل: کلارینت،درام ست،گیتار،پیانو،ساکسیفون،ترومبون و ترومپت است.

چگونه موسیقی را به کودکان آموزش دهیم؟