آداب ماه رمضان در شیراز
مردم استان فارس ماه مبارک رمضان را با آداب و رسوم خاصی آغاز و به پایان می برند آدابی که از جمعه آخر ماه شعبان آغاز و تا جمعه آخر ماه مبارک رمضان ادامه دارد.
رسم کلوک اندازان
در استان فارس و به ویژه شهر شیراز رسم بر این است که آخرین جمعه ماه شعبان که به کلوک اندازون معروف است مردم به دامان طبیعت،گردشگاه ها، کوه و باغ ها رفته و به تفریح و شادی می پردازند.اگر در بین افراد فامیل کدورتی وجود دارد در مراسم کلوک اندازون و پیش از آغاز ماه مبارک رمضان این کدورت را برطرف می کنند.
مساجد دو هفته قبل از ماه رمضان غبارروبی و عطرافشانی شده و مردم قبل از ماه مبارک رمضان یعنی هفته آخر ماه شعبان به مساجد رفته و به نظافت آنجا می پردازند.
در شیراز به این دلیل که معمولا گنجایش شبستان های مساجد به نسبت جمعیت بسیار کم و محدود است در حیات بیشتر این مساجد چادر نصب می شود.
این چادرها در تابستان سبب جلوگیری از نور آفتاب، گرما و خنکی محیط شده و در زمستان نیز از ورود سرما جلوگیری می کند.در نقاط مختلف استان فارس در گذشته معتمدان محل پس از دیدن ماه آن را به سایرین خبر می دادند.
عموما مردم استان فارس و شیراز روزه خود را با انواع عرقیات گرم مثل گاوزبان، طارونه، نسترن، بهار نارنج،گلاب و یا شیر و خرما باز می کنند، علاوه بر این بانوان شیرازی انواع ترشی، مربا و نان های مختلف را برای رمضان آماده می کنند.
غذاهای معروفی که در ماه رمضان در شیراز تهیه می شود قنبر پلو، کلم پلو و کوفته هلو است و نان گتک، یوخه، نان چایی، تر حلوا، رنگینک و زولبیا بامیه شیرازی نیز بر سر سفره افطاری گذاشته می شود.
جمعه الوداع
در شیراز قدیم مردم به ویژه اگر ماه مبارک با ایام بهار و تابستان تلافی می کرد، جمعه ی آخر شعبان را به تفرجگاه ها می رفتند تا با تفریح کردن در قصرالدشت و سایر باغ ها روحیه ی شادابی برای استقبال از رمضان پیدا کنند.
مهم ترین رسم شیرازی ها به نکوداشت آخرین جمعه ی ماه رمضان مربوط می شد که به آن «جمعه الوداعی» می گفتند. در این روز خیلی از مردم در مسجد جمعه ی شیراز جمع می شدند و به ویژه حاجتمندان، صحن ها و شبستان ها را به اشغال خود در می آوردند.
هم چنین در این شهر رسم بر آن بوده که در اولین ماه رمضان بعد از عروسی، خانواده ی دختر بساط افطاری را همراه با گل (کادوی عروس) به خانه ی داماد بفرستند.
نان شیرینی فروش ها نیز در این ماه نوعی نان به نام «چاهی» پخت می کردند که هنگام افطار، قبل از غذا با چای خورده می شد. البته اکثر مردم در این شهر رسم داشتند روزه ی خود را با یک استکان عرق گل گاو زبان باز کنند.
شب زنده داری
یکی از نکات جالب در آداب و رسوم ماه رمضان شهر شیراز و برخی از شهرستان فارس شب زنده داری در مساجد است که این رسم قدیمی با حضور روزه داران به ویژه جوانان در همه شب های ماه مبارک رمضان انجام می شود.
این رسم در حال حاضر در تعداد اندکی از مساجد شهر شیراز برگزار می شود اما سالهاست که مومنان شب های ماه رمضان را در این مساجد احیا می گیرند و به قرائت قرآن، دعاهای ابوحمزه ثمالی، جوشن کبیر و دعاهای ویژه ماه رمضان می پردازند.
در ماه رمضان مساجد استان فارس و شهر شیراز تکاپوی بیشتری دارد و مردم به همت بزرگان محل در مساجد هر منطقه اقدام به تهیه بسته های غذا کرده و آنها را بین نیازمندان توزیع می کنند تا در این ماه هیچ سفره ای خالی نماند.
لیالی قدر ، شبهای پربرکتی است که مردم فارس و شیراز در این شب ها تا سحر در مساجد می مانند و با شب زنده داری قران و سایر ادعیه را می خوانند تا با دعا به درگاه حضرت حق سرنوشت نکویی را برای یک سال خود رقم بزنند.
احیا در منازل، مساجد و تکایا و حسینیه ها در فارس مرسوم است که مردم در شهر شیراز از غروب آفتاب تا صبح در حرم های مطهر امام زادگان حضور می یابند و به مناجات و عزاداری می پردازند و در زمان سحر نیز نذری و بسته های غذا خود را بین شب زنده داران توزیع می کنند، سحری می خورند و به اقامه نماز می پردازند.
رسم روزوالون
روزوالون رسم زیبای شیراز ی هاست که بر اساس این رسم خانواده تازه داماد در سینی های مخصوص انواع شیرینی، نبات، نقل و افطاری برای خانواده عروس می فرستند.
یکی از نکات جالب در آداب و رسوم ماه رمضان این است که در بعضی از مساجد شیراز شب زنده داری در همه شب های ماه مبارک رمضان برگزار می شود و این رسمی که از قدیم باب بوده و با اینکه تعداد این مساجد زیاد نیست، اما با این حال سال های سال است که جمعی از مومنان در این اماکن هر شب احیا گرفته و مشغول تلاوت قرآن، دعای شریف ابوحمزه ثمالی و جوشن کبیر می شوند.
در ماه مبارک رمضان و در سال های گذشته جمعی از مومنان به دلیل کمبود قرآن نسبت به جمعیت مردم قرآن تهیه کرده و برای استفاده مردم وقف مساجد می کردند و به جرات می توان گفت که ماه رمضان بهار قرآن در شیراز بوده است.
آشنایی با آداب و رسوم مردم یزد در ماه رمضان
