فوتبال آمریکایی نوعی ورزش گروهی از خانوادهٔ راگبی فوتبال است که در ایالات متحده آمریکا بسیار رایج است. مهمترین مسابقه این ورزش واقعه سوپربول متعلق به لیگ ان اف ال است. اما کشورهای کانادا، آلمان، ایتالیا، سوئیس، فنلاند، سوئد، ژاپن، مکزیک، اسرائیل، اسپانیا، و اتریش نیز لیگ های ملی فوتبال آمریکایی دارند. فوتبال آمریکایی و فوتبال کانادایی که رشته ای مشابه و هم ریشه با فوتبال آمریکایی است دو شکل اصلی گریدیرون فوتبال محسوب می شوند که در آمریکای شمالی از ورزش های انگلیسی فوتبال و راگبی فوتبال تکامل یافته اند. این دو رشته در آمریکا و کانادا با نام «فوتبال» شناخته می شوند و بازی مرسوم فوتبال در عوض با نام ساکر (soccer) نامیده می شود. تفاوت اصلی گریدیرون فوتبال با فوتبال در این است که بازیکنان اجازه حمل و پرتاب توپ با دست را دارند و تفاوت اصلی آن با راگبی نیز در این است که توپ به طور نوبتی در کنترل یکی از دو تیم قرار دارد. استفاده از کلاه و محافظ شانه، پاس های رو به جلو (که در راگبی فوتبال با توجه به قانون آفساید ممکن نیست)، سیستم محدودیت تعداد تکل ها، اسکرام خطی، پست های بسیار تخصصی بازیکنان در نقاط مختلف زمین، تعداد نامحدود تعویض ها، تقسیم بازیکنان به دو دسته مدافع و مهاجم، امکان ثبت امتیاز برای تیمی که مالکیت توپ را در اختیار ندارد و علامت گذاری زمین از ویژگی های مهم این رشته است که آن را از انواع دیگر راگبی و فوتبال متمایز می کند. برخی بر این باورند که سازندهٔ این بازی والتر کمپ در آمریکا می باشد. فوتبال آمریکایی در ایران نیز طرفدارانی دارد.
تاریخچه فوتبال آمریکایی
انگلیس ها با مهاجرت به منطقه جدید کشف شده خود یعنی آمریکا بغییر از مذهب و فرهنگ خود، ورزش و سرگرمی محبوب خود یعنی راگبی را هم به این کشور منتقل کردند. اما در ابتدا این ورزش بیشتر مبتنی بر زود و خشونت پیش می رفت و بازی می شد، که در اوایل دهه 1800 با ورود سایستمداران و فعالان اجتماعی به این ورزش کمی هم تکنیک و استراتژی به این ورزش ورود پیدا کرد و خشونت در فوتبال آمریکایی کم رنگ تر شد. این ورزش در ادامه در دانشگاه های کشور آمریکا بسیار مورد استقبال قرار گرفت و در سال 1873 این ورزش بصورت یکپارچه درآمد و قانون گذاری شد تا تحت یک کنفدراسیون متحد بازی های این رشته ورزشی در آمریکا انجام گیرد. محبوبیت این رشته به حدی در حال رشد بود که طبق آمار، در طی 5 سال تیم های فوتبال مدرسه ایی از 800 تیم به 3000 و تیم های فوتبال دانشگاه از 200 تیم به 600 تیم افزایش پیدا کرده بود که آمار بسیار قابل توجهی بوده است.
نحوه بازی
وضعیت دو تیم از نظر حمله و دفاع، با پرتاب سکه مشخص خواهد شد و تیم برنده می تواند تعیین کند که می خواهد دفاع کند یا حمله و در کدام سمت زمین دفاع خواهد کرد. اگر تیم برنده حمله را برگزیند، انتخاب این که کدام طرف زمین به کدام تیم تعلق داشته باشد، بر عهده تیم بازنده خواهد بود. بازی را تیم دفاع کننده شروع می کنند و توپ را با پا به سمت مقابل و به طرف زمین حمله پرتاب می کنند و سپس یکی از بازیکنان تیم حمله کننده توپ را گرفته و به سمت جلو حرکت می کند. این بازیکن باید تا جایی که می تواند به سمت جلو برود و تیم دفاع کننده هم سعی می کند که هر چه سریع تر او را به زمین بزند و بقیه اعضای تیم حمله کننده نیز سعی می کنند تا دفاع حریف را از بازیکن صاحب توپ دور نگه دارند. بعد از این که بازیکن صاحب توپ به زمین خورد، بازی متوقف شده و بعد از جایگذاری مجدد توپ، در واقع اصل بازی شروع می شود.
توپ در هر نقطه ای که بر زمین بیفتد، تیم حمله کننده باید در طی 4 فرصت حمله که اصطلاحا به آن ها( Down) گفته می شود، توپ را از 10 یاردی منطقه ای که توپ فرود آمده است رد کند وگرنه مالکیت توپ را از دست می دهد. در هر دور، بازیکنان دو تیم دور هم جمع می شوند و تاکتیک های لازم برای دفاع و حمله به آن ها گفته می شود و سپس بازیکن Center تیم حمله کننده، توپ را از لای پای خود با بازیکن پشتی خود که در پست (Quarter Back یاQB) قرار دارد، پرتاب می کند و حمله رسما شروع می شود و تیم حمله کننده به سه صورت کلی دویدن (Run)، پاس و یا حرکات ویژه باید توپ را به سمت جلو پیش ببرد که البته این فقط سه نوع تقسیم بندی کلی است و تاکتیک های بسیار بسیار متنوعی برای انجام این سه حرکت وجود دارد. تاکتیک های حمله را هم عموما Quarter Back به بازیکنان تیم اعلام می کند و از آن جایی که بخش اعظم اجرای این حرکات نیز با این بازیکن می باشد، Quarter Backبه نوعی مهم ترین بازیکن گروه حمله یک تیم شناخته می شود.
قوانین کلی بازی
1. تمام شدن 4 داون و عدم عبور از 10 یارد. در اینصورت تیم مقابل از هر جایی که بازی متوقف شده بازی رو شروع میکنه.
2. توپربایی (اینترسپشن). اگر بازیکنان مدافع بتونند پاس تیم مهاجم رو توی هوا بگیرند، اون وقت مالکیت توپ عوض میشه و بازیکنان تیم مدافع بدون توقف بازی شروع به حمله میکنند.
3. پانت.
4. کسب امتیاز. اگر تیم مهاجم موفق به کسب امتیاز بشه، توپ رو مثل ابتدای بازی کیک آف میکنه و تیم حریف با توپ حمله میکنه.
5. فامبل: هنگامی که بازیکن صاحب توپ قبل از به زمین خوردن توپ را ازدست بدهد اصطلاحاٌ فامبل گفته میشود. در اینصورت هر تیمی توپ را بگیرد (اصطلاحاٌ فامبل ریکاور کرده) و مالکیت توپ را در اختیار میگیرد.