آشنایی کامل با ساز کُنترباس

کنترباس

این ساز بزرگترین و بم ترین عضو گروه سازهای آرشه ای است. شکل ظاهر آن کمی با سه ساز قبلی (ویولن، ویولا، ویولن سل) تفاوت دارد، توضیح آن که در قسمت بالای بدنه، جدار خارجی مانند سه ساز دیگر گرد نیست، بلکه با انحنائی عکس انحنای آنها، کم و بیش در جهت مماس شدن با دسته پیش می رود. سطح ساز در عقب نیز - بر خلاف سه ساز دیگر - گرده ماهی نبوده، بلکه صاف است. اختلاف دیگر این ساز در آن است که امروزه سیم های کنترباس به فاصله چهارم کوک می شود.نکته دیگر این است که در این ساز اصوات عملاً یک اکتاو بم تر از نتی که برای آن می نویسند صدا می دهد.دو سیم (4 و 5) در این نو کنترباس، به فاصله سوم کوک می شود. برخی دیگر در این ساز، چهار سیمه با همان کوک یاد شده در بالا است، ولی سیم بم (می) به یاری دستگاهی مکانیکی که در ساز تعبیه شده، میتواند تا فاصله سوم بزرگ (نت «دو)) بم تر شود و دوباره به کمک همان دستگاه نت «می» را بشنو اند.در قرن نوزدهم و کمی قبل از آن، کنترباس ها دارای سه سیم بوده اند.

معرفی ساز کنترباس

کُنترباس بزرگ‌ترین و بمترین ساز زهی آرشه‌ای است که یا به وسیلهٔ آرشه، یا از طریق زخمه زدن (پیتزیکاتو) نواخته می‌شود.امروزه این ساز در موسیقی کلاسیک غربی در دستهٔ سازهای زهی نقش مهمی را در ارکستر ایفا می‌کند. کنترباس نه‌تنها در موسیقی کلاسیک غربی، بلکه در دیگر سبکهای موسیقی مانند جاز، بلوز و راک اند رول کاربرد دارد.

کوک سیم های کنترباس

کوک سیم های این ساز به ترتیب از زیر به بم عبارتند از: سل سیم اول، ر سیم دوم، لا سیم سوم و می سیم چهارم. این ساز از لحاظ حجم و اندازه بزرگترین ساز خانواده ی زهی آرشه ای ها میباشد و به همین علت نوازنده ؛ ساز را بر روی زمین قرار داده و خود به صورت ایستاده ساز را مینوازد.

کنترباس بزرگترین و بم ترین ساز زهی آرشه‌ای

همانطور که گفته شد کنترباس بزرگترین و بم ترین ساز زهی آرشه‌ای است که چهار سیم دارد. البته در بسیاری از ارکسترهای امروزی حداقل دو یا سه ساز از بخش کنترباس‌ها پنج سیم (یک سیم اضافی که سی یا دو کوک می‌شود) دارند.

نقش این ساز در ارکستر نه فقط ایجاد سنگینی و نیرو در بخش باس‌ است بلکه بنیاد اصلی ریتمیک به وسیله‌ کنترباس فراهم می‌شود. کنترباس همچنین بعنوان باس کنتینوئو نیز استفاده می شود (یعنی باسی که در سراسر قطعه ادامه دارد که تدبیری است برای نشان دادن خط آکومپانیمان فقط به وسیله‌ نت‌های باس همراه با اعدادی که در زیر نت‌ها برای مشخص کردن فواصل و آکوردها بر روی خط باس به کار می‌رود).

سولو و کنسرتو به ندرت برای این ساز نوشته شده است که یکی از دلایل آن، عدم قدرت آکوستیکی کنترباس در سالن‌های بزرگ است.

سولوهای کنترباس معمولا ضعیف و دور صدا می‌دهند اما یک گروه یا بخشی از باس‌ها می‌توانند خوب و رسا صدا دهند. کنترباس در تکنوازی معمولاً یک پرده بالاتر کوک می‌شود تا تمبر صوتی مشخص و درخشان تری داشته باشد.

ویژگی های کنترباس

• کنتر باس بزرگ‌ترین ساز خانوادهٔ زهی – آرشه‌ای‌ها محسوب می‌شود.

• دارای بم‌ترین گسترهٔ صوتی در خانوادهٔ زهی – آرشه‌ای‌ها به‌شمار می‌رود.

• کوک سیم‌های این ساز به ترتیب از زیر به بم عبارت است از:

• سُل (سیم اول)، رِ (سیم دوم)، لا (سیم سوم)، و می (سیم چهارم).

• سیم‌های کنترباس برعکس سیم‌های ویلن کوک می‌شوند.

• این ساز یک اکتاو بم‌تر از نت نوشته‌شده صدا می‌دهد.

• نت این ساز را با کلید فا خط چهارم می‌نویسند.

• این ساز دارای 4 سیم است، اما نمونه‌های 5 سیمهٔ این ساز نیز وجود دارد. (کنترباس‌های 5سیمه قادرند 4 نت بم‌تر از کنترباس‌های 4سیمه اجرا کنند)

سیم‌های کنترباس با فاصله چهارم درست کوک می‌شوند. اولین سیم کنترباس زیرترین کوک را دارد.

اشکال مختلف دوبل باس به قرن پانزدهم یا اوایل شانزدهم بر می‌گردند و مورد استفاده همگان تا قرن 18 ام بوده‌اند. لودویک ون بتهون (Ludwiq van Beethoven) و بعدها سایر آهنگسازان اهمیت زیادی به استفاده از دوبل باس در ارکستر سمفونی دادند. دوست بتهون، دومنیکو دراگونتی (Domenico Dragonetti) و رهبر ارکستر سرجی کوسویتزکی (Serge Koussevitzky) هر دو نوازنگان ماهر باس بودند که برای این ساز کنسرت‌هایی آهنگسازی کردند.

در گروه‌های موسیقی جز (jazz)، باس قسمتی از بخش ریتم است و همچنین به عنوان ساز ملودی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز اغلب به صورت الکترونیکی با چنین گروه‌هایی تقویت می‌شود؛ یک باس ایستاده- یک ساز باریک- که حمل‌ونقل آن آسان‌تر است نیز متداول است. در بسیاری از باندهای راک و جز، به جای دوبل باس از گیتار باس الکتریک استفاده می‌شود.