با فواید و مضرات مارچوبه بیشتر آشنا شوید

مارچوبه، یکی از منابع اصلی پروبیوتیک

مواد غذایی پروبیوتیک که بیشتر در منابع غذایی گیاهی یافت می‌شوند، در دستگاه گوارش تجزیه نمی‌شوند و غذای مورد نیاز برای باکتری‌های روده مانند بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس را فراهم می‌آورند. این باکتری‌ها که از باکتری‌های پروبیوتیک می‌باشند تجزیه مواد در دستگاه گوارش را تسهیل می‌کنند و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌های روده‌ای مانند سرطان روده، بیماری‌های التهابی روده، آلرژی و... را می‌کاهند. یکی از پروبیوتیک‌های بسیار مهم اینولین می‌باشد که از پلی‌فروکتان‌ها است؛ و مارچوبه یکی از منابع اصلی اینولین می‌باشد.
 

درمان بیماری‌های التهابی با مارچوبه

مواد ضدالتهابی موجود در مارچوبه عبارت‌اند از: ساپونین A، سارساساپوژنین، پروتودیوسین، دیوسژنین و فلاوونوئیدهای کورستین، روتین، کامفرول، ایزورامنتین. این مواد شیمیایی از فرآیندهای التهابی در بیماری‌های خودایمنی جلوگیری می‌کنند.
سارساساپونین موجود در مارچوبه، یکی از مواد شیمیایی بسیار موثر در بهبود بیماری ALS (اسکلروز چندگانه آمیلوتروفیک) است؛ که یک بیماری خود ایمنی مزمن می‌باشد. در این بیماری سیستم ایمنی بدن نورون‌های عصبی را به عنوان عوامل بیگانه می‌پندارد و علیه آن‌ها واکنش‌های متعدد التهابی نشان می‌دهد.

مطالعات متعددی در رابطه با اثرات ضدسرطانی مارچوبه بر سرطان کبد صورت گرفته است و نشان داده شده که سرطان کبد به وسیله مواد آنتی‌اکسیدانی فعال موجود در مارچوبه متوقف گردیده است.

مارچوبه ضد سرطان است

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در مارچوبه عبارت‌اند از: ویتامین C، بتاکاروتن، ویتامین E، روی، منیزیم و سلنیوم.
مارچوبه همچنین سرشار از گلوتاتیون می‌باشد و به نسبت سایر سبزیجات از آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری تشکیل یافته است. این مقادیر بالای مواد آنتی‌اکسیدانی، رادیکال‌های آزاد را از بین می‌برد و منجر به خواص ضدسرطانی می‌شود.
همچنین مواد شیمیایی فعال در مارچوبه به علت کاهش التهاب می‌توانند فعالیت متابولیکی سلول‌های سرطانی را تغییر دهند. مطالعات متعددی در رابطه با اثرات ضدسرطانی مارچوبه بر سرطان کبد صورت گرفته است و نشان داده شده که سرطان کبد به وسیله مواد آنتی‌اکسیدانی فعال موجود در مارچوبه متوقف گردیده است.
 

مارچوبه، علیه بیماری‌های قلبی و دیابت

مواد آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی موجود در مارچوبه، بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی را متوقف می‌کنند. مقادیر بالای ویتامین‌های گروه B در مارچوبه، مسئول اثرات ضددیابتی این گیاه می‌باشند.
ویتامین‌های گروه B که در مارچوبه به فراوانی یافت می‌شوند، عبارت‌اند از: B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین)، B5 (پانتوتنیک اسید)، B6 (پیریدوکسین)، B9 (اسیدفولیک) و کولین. ویتامین‌های گروه B نقش مهم و کلیدی را در متابولیسم قندها و نشاسته ایفا می‌کنند و برای مدیریت مناسب قند خون ضروری می‌باشند.

اسیدفولیک نیز نقش کلیدی در تنظیم هوموسیستئن (که افزایش آن ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد) دارد.
مارچوبه همچنین منبع بسیار خوبی از فیبر محلول می‌باشد و مطالعات متعدد نشان داده است که فیبر محلول ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت را می‌کاهد.

بهبود لوسمی با مارچوبه

یکی دیگر از زمینه‌های تحقیق در رابطه با مارچوبه، اثر آن بر بیماری لوسمی می‌باشد. لوسمی نوعی سرطان است که مغز استخوان را درگیر می‌کند و بر تولید گلبول‌های سفید خون اثر می‌گذارد. در این بیماری گلبول‌های سفید به حالت طبیعی تولید نمی‌شوند و یا به طور طبیعی فعالیت نمی‌کنند.

یکی از عملکردهای گلبول‌های سفید معیوب در بیماری لوسمی، این است که اسیدآمینه آسپاراژین را از سایر سلول‌ها و پروتئین‌های خونی جذب می‌کند. در نتیجه برای درمان این بیماری آنزیم آسپاراژیناز که تجزیه کننده آسپاراژین می‌باشد، به فرد تزریق می‌شود.

نکته قابل‌توجه این است که مارچوبه با نام لاتین آسپاراژوس، سرشار از اسیدآمینه آسپاراژین و آنزیم آسپاراژیناز است. به همین علت یکی از گزینه‌های اصلی برای درمان بیماری لوسمی و تهیه داروهای برطرف‌کننده لوسمی می‌باشد.
 

بوی بد ادرار در نتیجه مصرف مارچوبه

برخی افراد بعد از مصرف مارچوبه، بوی بدی در ادرارشان ایجاد می‌شود. مواد حاصل از تجزیه مارچوبه در بدن که مرتبط با ایجاد بوی بد در ادرار می‌شوند، عبارت‌اند از: متان اتیول، کربن دی سولفید، بوترولاکتون، ترکیبات متعدد سولفوری دیگر و ... بدن برخی افراد به دلیل اختلالات خفیف ژنتیکی در فرآیند تجزیه و متابولیزه کردن مواد شیمیایی موجود در مارچوبه، مواد بوداری را ایجاد می‌کند. این افراد باید با وجود اثرات فوق‌العاده این گیاه، به دلیل این اختلال ژنتیکی مارچوبه را از رژیم غذایی خود حذف نمایند.
 

مارچوبه مضر برای افراد مبتلا به نقرس و سنگ کلیه

افرادی که اختلالات مرتبط با پورین مانند تجمع اسیداوریک دارند، باید از مارچوبه که سرشار از پورین می‌باشد؛ اجتناب کنند. از شایع‌ترین اختلالات مرتبط با پورین، نقرس و سنگ‌های کلیوی اوراتی می‌باشد.

مضرات مارچوبه

 مصرف مارچوبه به دلیل خواص دیورتیک آن برای افرادی که دچار نارسایی کلیوی هستند توصیه نمی‌شود.چرا که مصرف مارچوبه در افراد مبتلا به این عارضه باعث افزایش میزان اسیداوریک و در نتیجه بروز نقرس می شود.

توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد مارچوبه به دلیل دارا بودن اسید اگزالیک می‌تواند باعث بروز سنگ کلیه شود.

اگر از بیماری کرون رنج می‌برید نیز باید بدانید که فیبرهای موجود در این سبزی می‌تواند برایشان مشکل‌ساز شود.

زياده روي در مصرف مارچوبه در دوره بارداري احتمال سقط جنين را افزايش مي دهد.

 توجه داشته باشید که مصرف مارچوبه در افرادی که مبتلا به ورم مجاری ادرار هستند و یا اشخاص عصبی توصیه نمی شود.

مارچوبه همچنین برای مبتلایان به روماتیسم و سنگ کلیه خوب نیست.

عوارض مارچوبه

مارچوبه فواید بسیاری دارد، اما چند عارضه جانبی هم دارد که در این بخش به آنها اشاره کرده‌ایم:

تولید گاز در بدن: مارچوبه حاوی نوعی کربوهیدرات به نام پرالترین است. بدن برای هضم این قند پیچیده،‌ باید عمل تخمیر انجام دهد. طی فرآیند تجزیه کربوهیدرات، گاز به‌شکل نفخ، تولید می‌شود.
بارداری و تولید شیر: این گیاه با تغییر تعادل هورمونی، به‌طور سنتی، برای پیشگیری از بارداری استفاده شده است. البته این گیاه هنگام بارداری و تولید شیر، مشکلی برای زنان باردار ایجاد نمی‌کند. اما بدون توصیه پزشک نباید از آن استفاده کرد.
واکنش‌های حساسیتی: مارچوبه می‌تواند در افرادی که نسبت به پیاز، تره فرنگی و دیگر گیاهان خانواده سوسن حساس هستند، موجب واکنش‌های حساسیتی شود.
سنگ کلیه: مارچوبه حاوی پورین است. پورین پس از تجزیه به اسید اوره تبدیل می‌شود و اگر مقدار زیادی پورین در بدن وجود داشته باشد، اسید اوره زیادی در بدن انباشته می‌شود. این موضوع برای افرادی که به سنگ‌ کلیه یا نقرس مبتلا هستند، اصلا خوب نیست. این افراد باید از خوراکی‌های حاوی پورین فراوان مانند مارچوبه دوری کنند. 

مصرف مارچوبه در بارداري

مطالعات مختلف نشان داده اند که زنان که به 400 میکروگرم ( 0.4 میلی گرم ) در روز در طول بارداری  به فولات نیاز دارند و کمبود آن در اوایل بارداری خطر جدی ابتلا کودک به نقص لوله عصبی را افزایش می دهد.

مصرف روزانه مارچوبه به علت غنی بودن از فولات به پیشگیری از نقائص لوله عصبی در نوزادان کمک می کند .

مارچوبه تازه سرشار از فولات می باشد. 100 گرم از نیزه مارچوبه در حدود 54 میکروگرم یا 14 ٪ از  میزان مجاز مصرف روزانه ( RDA ) از فولیک اسید را فراهم می کند فولات یکی از عوامل مهم همکاری برای سنتز DNA در داخل سلول می باشد.

هشدار مهم  : زياده روي در مصرف مارچوبه در دوران بارداری مناسب نیست و احتمال سقط جنين را افزايش مي دهد.

مصرف مارچوبه در ديابت

دانشمندان به تازگی متوجه شدند که مارچوبه به عنوان یک سلاح سرد برای بیماری دیابت استفاده می شود.

مصرف مداوم این گیاه که هر روز هم طرفداران زیادی پیدا می کند می تواند باعث کنترل قند خون شود.

گفتنی است مارچوبه باعث تولید بیشتر انسولین در بدن می شود و هورمون انسولین نقش مهمی در جذب گلوکز بدن ایفا می کند.

منبع: سایت انتخاب و چطور