بیماری درد پا و نکات مهم در مورد آن

بروز درد پا پس از آسیب دیدگی امر شایعی است، اما این درد می تواند به دلیل برخی عارضه ها یا دلایل غیرتروماتیک (غیرضربه ای) نیز رخ دهد. درد پاها می تواند ناشی از آسیب یا التهاب در هر کدام از ساختارهای موجود در پا، شامل استخوان ها، مفاصل، عضلات، تاندون ها، لیگامنت ها (رباط ها)، رگ های خونی، عصب ها و پوست، باشد. معمولاً، التهاب بافت ها دلیل درد پا است. همچنین ممکن است که درد از بخش های دیگر بدن منتشر شده و در پاها احساس شود. بیماری های مزمن پشت نیز می توانند باعث درد و بی حسی در پاها شوند. آنوریسم های آئورت شکمی و آنوریسم شریان ایلیاک نیز می توانند باعث احساس درد در پاها شوند.

دلایل درد پا

خیلی اوقات درد پا می تواند نشانه یک آسیب، از جمله موارد زیر باشد:

• کشیدگی عضلات (MUSCLE STRAIN): آسیب شایعی است و معمولا زمانی که فیبرهای عضلانی در نتیجه کشیدگی بیش از حد پاره شوند، رخ می دهد. این عارضه اغلب در عضلات بزرگتر نظیر عضلات همسترینگ (سه ماهیچه پشت ران (ماهیچه نیم وتری، نیم غشایی و دو سر رانی) که به عضلات ساق وصل می شوند)، عضلات پشت ساق پا یا عضلات چهار سر، رخ می دهد.
• تاندونیت (TENDINITIS): به معنای التهاب تاندون ها؛ در واقع تاندون ها، بافت هایی به شکل طناب هستند که عضلات را به استخوان ها وصل می کنند. زمانی که تاندون ها ملتهب شوند، تکان دادن مفصل درگیر دشوار می شود. تاندونیت اغلب عضلات همسترینگ یا عضلات نزدیک استخوان پاشنه پا را تحت تاثیر قرار می دهد.
• بورسیت زانو (KNEE BURSITIS): زمانی رخ می دهد که کیسه های مملو از مایع یا بورس که در اطراف مفاصل زانو قرار دارند، ملتهب شوند.
• شین اسپلینت یا درد جلو ساق پا: که باعث ایجاد درد در لبه داخلی استخوان درشت نی (یا تیبیا) می شود. این آسیب زمانی رخ می دهد که عضلات اطراف استخوان درشت نی، در نتیجه استفاده بیش از حد پاره شوند.
• شکستگی تنشی استخوان (STRESS FRACTURE): شکستگی های کوچک که در استخوان های ساق پا، به ویژه در استخوان درشت نی، به دلیل فشار طولانی و مکرر اتفاق می افتند.
• آترواسکلروز یا تصلب شرایین: عارضه ای ست که به دلیل تجمع چربی و کلسترول، منجر به باریک و سفت شدن شریان ها می شود. شریان ها، آن دسته از رگ های خونی هستند که خون حاوی اکسیژن را در سرتاسر بدن حمل می کنند .زمانی که در شریان ها انسداد به وجود بیاید، گردش خون به قسمت های مختلف بدن کاهش می یابد.
• ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT): زمانی رخ می دهد که در سیاهرگ های عمقی داخل بدن، لخته خون شکل می گیرد. این عارضه معمولا بعد از استراحت طولانی مدت به دلیل معلولیت و یا بستری در خانه و بیمارستان ایجاد شده و منجر به التهاب و گرفتگی و درد عضلات می شود.
• آرتریت: التهاب مفاصل است. این عارضه ممکن است سبب تورم، درد و قرمزی در ناحیه درگیر شود. آرتریت معمولا عضلات زانو و لگن را تحت تاثیر قرار می دهد.
• نقرس: نوعی آرتریت است که معمولا زمانی رخ می دهد که اسید اوریک، به مقدار بسیار زیادی در بدن جمع شود. این عارضه معمولا سبب تورم، قرمزی و درد کف پا و قسمت تحتانی ساق پا می شود.
• واریس یا رگ های واریسی : زمانی رخ می دهد که دریچه های لانه کبوتری داخل سیاهرگ ها که مسئول برگشت دادن خون به سمت بالا هستند معیوب می شوند . در نتیجه خون در رگ ها جمع شده و ظاهری برآمده، پیج خورده و ملتهب پیدا می کند. واریس می تواند دردناک باشد. این عارضه بیشتر در عضلات پشت ساق پا و مچ آن رخ می دهد.
• عفونت در استخوان یا بافت های ساق پا: می تواند سبب تورم، قرمزی یا درد در ناحیه درگیر شود.
• آسیب عصبی در ساق پا سبب بی حسی: درد یا گزگز و احساس سوزن سوزن شدن می شود. این عارضه معمولا در نتیجه دیابت، در کف پا و قسمت پایینی ساق آن رخ می دهد.
• تومورهای خوش خیم یا غیرسرطانی: می تواند در استخوان ران یا استخوان درشت نی ایجاد شود.
• تومورهای بدخیم یا سرطانی : ممکن است در استخوان های بزرگتر ساق پا، نظیر استخوان ران یا درشت نی رخ دهد.

علائم و نشانه های درد پا

علائم درد پا، بسته به دلایل و شرایط بیمار، به صورت های مختلفی بروز می کنند. درد به وجود آمده می تواند حالات متفاوتی از جمله شدید، مبهم، سنگین، ثابت و یکنواخت یا سوزان داشته باشد. این درد می تواند دائمی یا مقطعی بوده یا با فعالیت یا استراحت بدتر یا بهتر شود. همچنین بسته به دلیل درد، ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشد.

اغلب می توان درد عضلات و مفاصل را با لمس کردن احساس کرده یا امتحان نمود، به این معنی که لمس ناحیه دردناک باعث بروز مجدد یا تشدید درد می شود. البته، درد می تواند از بخشی به بخش های دیگر بدن منتشر شود که این می تواند باعث سردرگم شدن بیمار و پزشک شود. برای مثال، گاهی اوقات مشکلات مفصل ران ابتدا با درد زانو نمایان می شوند؛ این وضعیت خصوصاً در کودکان قابل مشاهده است و به همین دلیل هر گاه کودکی می لنگد یا از ناحیه زانو ابراز ناراحتی می کند باید مفصل رانش هم بررسی شود. در بعضی از انواع آرتریت و آسیب ها، با گرم شدن مفصل در طول فعالیت، درد به تدریج فروکش می کند، البته در مواردی هم استفاده کردن از مفصل باعث بدتر شدن درد می شود.

در بیماران مبتلا به لنگش با انجام تمرینات ورزشی درد بروز می کند، و همچنان که در طول زمان رگ های خونی تنگ تر می شوند، مقدار فعالیت مورد نیاز برای بروز درد کمتر می شود. معمولاً، این نوع درد با استراحت از بین می رود. با پیشرفت این بیماری، کار به جایی می رسد که بیمار حتی در حالت استراحت هم از وجود درد شکایت می کند و برای بروز درد نیازی به فعالیت یا ورزش نخواهد بود.

معمولاً در افرادی که به خاطر وجود یک لخته خونی دچار ایسکمی (کاهش خونرسانی به بافت ها) می شوند درد، که به صورت حاد شروع شده و شدید می باشد، تمامی بخش های پایین تر از محل انسداد شریان را درگیر می کند. این وضعیت می تواند باعث بی حسی یا فلج شود. گاهی اوقات بدن می تواند به تنهایی لخته خون را حل کند، و با جریان یافتن مجد خون، درد هم از بین می رود. اما، در اغلب موارد برای حل کردن یا برداشتن لخته جهت جلوگیری از از دست دادن پا، باید فوراً به اورژانس مراجعه کرد.

افراد مبتلا به نوروپاتی معمولاً درد خود را یک احساس سوزش توصیف می کنند، در حالی که مبتلایان به سیاتیک دردشان را شدید و مشخص (تیر کشیدن) توصیف می کنند. بیماری سیاتیک همچنین می تواند باعث تغییر حس در امتداد مسیر ریشه عصب ملتهب شود.

راه ها و روش های درمان درد پا

پا درد با توجه به علت اصلی بروز درد درمان می شود. درمان درد پا شامل استراحت، کمپرس سرد، بالا گذاشتن پا، استفاده از چوب زیر بغل، بستن باند کشی، محافظ، اسپلینت یا آتل، مسکن های غیراستروئیدی ضد التهاب و جراحی می شود. برای درمان پا درد ناشی از عفونت از کمپرس گرم و آنتی بیوتیک نیز استفاده می شود.

خود مراقبتی برای درمان درد پا

عصب سیاتیک غالباً با استراحت، کمپرس سرد یا گرم، ماساژ، مصرف مسکن و حرکت های کششی ملایم بهبود می یابد. می توان با چند بار قرار دادن کمپرس یخ در روز طی 48 تا 72 ساعت نخست پس از بروز درد، هر بار به مدت 20 دقیقه، درد و التهاب عضله را کاهش داد. پس از آن دوش آب گرم یا کمپرس گرم به شل شدن عضلات کمک می کند. استراحت و خوابیدن کوتاه مدت نیز مجاز است، البته به یاد داشته باشید که استراحت مطلق بیش از چند روز بیش از آن که مفید باشد مضر است. چنانچه علی رغم رعایت نکات فوق، درد پس از چند روز بهبود نیافت، به پزشک مراجعه کنید.

دارو برای درمان درد پا

مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)، مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسین، باعث تسکین درد می شود این داروها را می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. شل کننده های عضلانی نیز برای رفع گرفتگی تجویز می شود. پزشک در صورت شدید بودن درد، مسکن و ضد دردی را تجویز می کند که می توان آن را همراه با NSAIDs یا شل کننده های عضلانی مصرف کرد.

تزریق برای درمان درد پا

استروئیدها ورم و التهاب عصب را کاهش می دهند. این داروها را می توان به صورت خوراکی با کاهش تدریجی میزان دارو طی یک بازه زمانی 5 روزه مصرف کرد یا این که دارو به طور مستقیم درون ناحیه دردناک تزریق شود. (بخش مربوط به تزریق در فضای اپیدورال و مفصل فاست ملاحظه شود.) استروئیدها درد را به سرعت ظرف 24 ساعت کاهش می دهند.

فیزیوتراپی برای درمان درد پا

در اکثر موارد پا درد از بیمار خواسته می شود تا از همان ابتدای بروز درد برنامه روزمرّه معمول خود را پی بگیرد و تغییر چندانی در آن ایجاد نکند. فیزیوتراپی علاوه بر این که به بیمار کمک می کند تا در سریع ترین زمان ممکن مانند گذشته فعالیت کند، از آسیب دیدگی مجدد نیز جلوگیری می کند. متخصص فیزیوتراپی روش صحیح بلند کردن اشیاء و راه رفتن را آموزش می دهد و تمرین های مخصوصی را برای تقویت و کشش عضله های کمر، پا و شکم در نظر می گیرد. از ماساژ، اولتراسوند، دیاترمی، گرما و تراکشن (کشش) نیز معمولاً برای مدتی کوتاه استفاده می شود. طب سوزنی، درمان دستی یا کایروپراکتیک و یوگا نیز برای بیماران مفید خواهد بود.

عمل جراحی برای درمان درد پا

در صورتی که وضعیت شما شدید یا مستمر باشد، برای درمان بیشتر به یک متخصص ارجاع داده می شوید. پزشک آزمایش های تصویر برداری مانند ام ار ای یا سی تی اسکن را برای پیدا کردن علت درد پا انجام می دهد. در صورتی که آزمایش ها مشکلی را نشان دهند که با جراحی اصلاح می شود، پزشک جراحی را برای بهبود پا درد تجویز می کند.

درمان درد پا در خانه

بسیاری از موارد درد پا را می توان در خانه و بدون مراجعه به پزشک برطرف کرد. اگر گرفتگی عضلات دلیل جدی نداشته باشد خود فرد می تواند مشکل را برطرف کند. مصرف مسکن ها باعث کاهش گرفتگی عضلات پا نمی شود. اما حرکات کششی و ماساژ می توانند به رفع کشیدگی کمک کنند.

برای تسکین درد گرفتگی عضلات:

• انگشت پا صاف و کشیده باشد در حالی که پا را صاف نگه داشته اید آن را به سمت بدن به عقب فشار بدهید.
• راه رفتن روی پاشنه پا تا زمانی که گرفتگی از بین برود.

درمان آسیب های ناشی از ورزش

آسیب های ورزشی جزئی مانند: رگ به رگ شدن پا و کشدیدگی پا را می توان با روش های زیر درمان کرد:

• استراحت: برای جلوگیری از آسیب بیشتر و کمک به کاهش تورم در دوران درمان.
• کمپرس یخ: برای کاهش تورم، درد، و التهاب، یخ را به مدت بیست دقیقه در یک کیسه بپیچید و در ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
• فشرده سازی: برای کاهش تورم و درد با یک باند کشی محل آسیب دیده را محکم، اما نه خیلی سفت ببندید.
• ارتفاع: پا را تا بالاتر از سطح قلب بلند کنید تا کشش نیروی جاذبه به کاهش درد و تورم کمک کند.

بیماری گرفتگی گردن و نکات مهم در مورد آن