هیچ فرقی نمی کند که چقدر از کودک دلبند خود مراقبت کرده و در پوشک کردن او نهایت دقت را به کار ببندید. چه بخواهید و نخواهید گاهی اوقات کودکتان دچار سوختگی ناشی از پوشک یا التهاب پوشکی خواهد شد که طبیعی است و بیشتر بچه ها دچار این عارضه پوستی می شوند. در نتیجه بهتر است یاد بگیرید تا در صورت بروز التهاب پوشکی، چگونه سریع تر آن را درمان کرده و از عود مجدد آن جلوگیری کنید.التهاب پوشکی نوعی از التهاب پوستی (درماتیت) است که خود را به شکل قرمزی پوست قسمت تحتانی کودک نشان می دهد. این ضایعات و التهابات پوستی به وجود آمده بیشتر به خاطر مرطوب بودن پوشک، تعویض ناکافی، حساسیت پوست یا سفت بستن آن است. این عارضه پوستی معمولاً نوزادان را درگیر می کند. البته التهاب پوشکی فقط مختص کودکان نبوده و هرکسی که به طور مرتب از پوشک استفاده کند، ممکن است دچار این ضایعه پوستی شود.ضایعات و سوختگی ناشی از پوشک می تواند مشکلی آزار دهنده برای کودک و والدین کودک باشد. اما معمولاً نیاز به درمان به خصوصی نداشته و می توان آن را با استفاده از درمان ها و مراقبت های خانگی، استفاده از روغن ها و تعویض به موقع پوشک درمان کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نشانه های حساسیت پوستی پس از گذشت ۲ تا ۳ روز بهبود پیدا نکردند و راهکارهای درمانی خانگی هم تأثیری بر بهبود آنها نداشتند، لازم است نظر متخصص را جویا شوید. گاهی به منظور برطرف کردن حساسیت، جوش یا دانه، به تجویز دارو یا پماد نیاز است.
در صورت مشاهده علائم زیر، به پزشک مراجعه کنید:
- شدید و غیرمعمولی به نظررسیدن جوش یا دانه یا حساسیت پوستی؛
- بی تأثیر بودن راهکارهای درمانی خانگی؛
- جاری شدن خون یا ترشح مایع از جوش یا دانه؛
- خارش پوست؛
- کارکردن شکم یا ادرار همراه با درد یا سوزش؛
- مشاهده تاول یا جوش چرکی؛
- تب.
اطلاعاتی که لازم است پیش از مراجعه به پزشک گردآوری کنید
پیش از مراجعه به متخصص، لازم است اطلاعاتی را گردآوری کنید. در ادامه مهم ترین آنها را برخواهیم شمرد:
- تهیه فهرستی از نشانه ها و علائم حساسیت پوستی کودک و مشخص کردن مدت زمانی که از پدیدارشدن اولیهٔ هریک می گذرد.
- تهیه فهرستی شامل اطلاعات کلیدی درباره سوابق بیماری کودک و غذا/ خوراک مصرفی او. با پرسیدن این سؤال ها از خود می توانید درک بهتری از چندوچون این اطلاعات پیدا کنید: آیا تازگی ها کودکتان به خاطر ابتلا به بیماری بخصوصی تحت درمان قرار گرفته است؟ داروی بخصوصی برایش تجویز شده است؟ آیا رژیم غذایی اش تغییری کرده است؟ به علاوه اگر کودکتان همچنان از شیر مادر تغذیه می کند، لازم است فهرستی از داروهایی تهیه کنید که کودک از طریق شیر مادر در معرضشان قرار گرفته است، همچنین اطلاعاتی درباره تغییرات احتمالی در رژیم غذایی مادر (مثلا بیشترشدن غذاهای تهیه شده از گوجه فرنگی)؛
- تهیه فهرستی از نام یا برند تمامی محصولاتی که به نوعی در تماس با پوست کودک قرار می گیرند. برند پوشک بچه، مواد شوینده، صابون ها، لوسیون ها و روغن های مورداستفاده بر روی پوست کودک را جایی یادداشت کنید و نزد متخصص ببرید. اگر محصول/ محصولاتی را در ذهن دارید که فکر می کنید باعث بروز حساسیت پوستی در کودکتان شده اند، آنها را نزد متخصص ببرید تا او اطلاعات درج شده روی برچسب قوطی یا بسته بندی شان را بخواند.
- تهیه فهرستی از سؤالاتی که می خواهید از متخصص بپرسید. اگر ازقبل چنین فهرستی تهیه کنید، بیشترین استفاده را از وقت تان خواهید برد و چیزی هم از قلم نخواهد افتاد. سؤالاتی که در ادامه مطرح می شوند، به شما در تهیه این فهرست کمک می کنند.
توصیه هایی برای حل این مشکل:
- هر شب قبل از خواب، پوشک بچه را عوض کنید.
- در هر بار تعویض پوشک، بدن کودک را با آب گرم بشویید.
- ابتدا از یک صابون مایع و سپس به مقدار کافی از پماد محافظ (ژلاتینی، پماد ویتامین AD، وازلین یا لانولین) استفاده کنید.
- پوست خشک بچه را در هر بار تعویض پوشک مرطوب کنید و اگر باز هم احساس کردید که پوست خشک است، یک مرطوب کننده غیرمحرک در ناحیه مبتلا استفاده کنید.
- کرم را مطابق دستورالعمل دارو استفاده کنید. ممکن است استفاده از یک کرم استرویید یا کرم ضدقارچ نیز لازم باشد که باید طبق نظر پزشک استفاده شود و مصرف یک یا دو بار در روز مفید است. این کرم ها روی پوست نرمال نباید مالیده شود. ترکیبات ضدقارچ باید حداقل یک هفته بیشتر از بهبودی کامل دانه ها استفاده شود.
- کرم های استرویید قوی نباید در ناحیه پوست پوشک مالیده شود.
- گاهی تعویض پودر لباس شویی یا صابونی که با آن کهنه ها را می شویید نیز می تواند کمک کننده باشد.
- اگر بثورات در اثر حساسیت غذایی ایجاد شده باشد، باید از مصرف غذاهای جدید و نوشابه هایی که در ماه گذشته خورده اید و ممکن است روی شیرتان اثر گذاشته باشد، خودداری کنید و غذاهایی را که به کودک می دهید، یکی یکی (هر هفته یک نوع غذا) به رژیم غذایی کودک اضافه کنید تا باعث بروز بثورات نشود.
سؤالاتی درباره حساسیت پوستی کودکان که می توان از متخصص پرسید
- محتمل ترین علت بروز حساسیت پوستی در کودک من چیست؟
- سایر علت های احتمالی چه ها هستند؟
- برای بهبود پوست کودکم چه کاری از من ساخته است؟
- پماد، لوسیون یا کرمی که شما توصیه می کنید چیست؟
- و… .
روند تشخیص و درمان کودک مبتلا به حساسیت پوستی چگونه است؟
روند تشخیص
پزشک متخصص ابتدا سؤالاتی درباره نشانه های حساسیت پوستی و سابقه ابتلای کودک به بیماری های مختلف می پرسد؛ بعد از آن نوبت به معاینه کودک می رسد؛ در بعضی موارد هم ممکن است نمونه برداری و ارسال آنها به آزمایشگاه نیاز شود (معمولا نیازی به نمونه برداری نخواهد بود).
روند درمان
روند درمان به عوامل مختلفی نظیر سن وسال کودک، نشانه های حساسیت و وضعیت عمومی سلامت او بستگی دارد. علت بروز حساسیت پوستی و شدت نشانه ها هم از دیگر عوامل مؤثر بر روند درمان هستند. به طورکلی، درمان حساسیت پوستی شامل مواردی می شود که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- بازه های زمانی ای که در آنها کودک نباید پوشک به تن داشته باشد؛
- افزایش تعداد دفعات تعویض پوشک؛
- استفاده از کرم یا پماد در ناحیه زیر پوشک به منظور محافظت از پوست؛
- استفاده از کرم یا پماد ضدقارچ به منظور بهبودی عفونت مخمری؛
- استفاده از کرم یا پماد کورتون (کورتیکواستروئید/ corticosteroid) برای بهبود حساسیت های پوستی شدیدتر؛
- تجویز کرم هیدروکورتیزونِ (استروئید) ملایم؛
- استفاده از داروهای آنتی بیوتیک برای بهبود عفونت وابسته به باکتری.
از استفادهٔ خودسرانه از کرم ها و پمادهای استروئیدی پرهیز کنید (فقط با تجویز متخصص باشد). اگر کرم/ پماد مورداستفاده قوی باشد یا به طور مکرر از آن استفاده کنید، ممکن است پیامدها و عوارض دیگری برای کودک به دنبال داشته باشد.
برای بهبودی کامل حساسیت پوستی و ازبین رفتن آثار جوش یا دانه در ناحیه زیر پوشک، به چند روز زمان نیاز است. پدیدارشدن دوبارهٔ نشانه های حساسیت هم محتمل است. اگر راهکارهای درمانی متخصص تأثیری بر بهبودی وضعیت کودک نداشته باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد او را نزد متخصص پوست ببرید.