یا وقتی یك تكه شكلات خوشمزه را داخل دهان می گذارید، دندان درد، لذت شیرینی آن را از شما بگیرد؟ در این مواقع چه كار می كنید.
احتمالا با خودتان می گویید مشكل مهمی نیست؛ چراكه درد دائم در دندان تان حس نمی كنید و ظاهر دندان هایتان هم تغییری نكرده است، اما دندانپزشكان می گویند این رفتار بسیار اشتباه است و می تواند سلامت دندان ها را به خطر بیندازد؛ به همین دلیل آنها توصیه می كنند حتی اگر هیچ مشكلی هم ندارید، در فواصل زمانی منظم به پزشكتان مراجعه كنید. اما چرا دندان ها خراب می شود؟ این پوسیدگی ها را چطور باید تشخیص داد و در صورت ایجاد شدن چه باید كرد؟ قسمت خارجی لثه كه افراد می توانند آن را ببینند، تاج دندان نام دارد و قسمت زیرین كه داخل استخوان و بافت های نگه دارنده قرار گرفته، ریشه دندان نامیده می شود. تاج دندان از داخل به خارج شامل مغز یا پالپ دندان، عاج و میناست و ریشه دندان نیز از سه بخش تشكیل شده؛ در قسمت خارجی ریشه بافتی به نام سمان وجود دارد، داخل سمان عاج و داخل عاج هم پالپ ریشه قرار گرفته است. پوسیدگی های دندان، ضربه هایی كه باعث شكستگی دندان می شود و كارهای دندانپزشكی وسیع و پیشرفته ازجمله عللی است كه به پالپ دندان آسیب می زند.
مهم ترین عامل آسیب دیدن پالپ دندان، پوسیدگی است، پس از صرف غذا، لایه ای بیرنگ و چسبنده به نام پلاك دندانی روی سطح دندان ها تشكیل می شود. این پلاك ها در بعضی نقاط مانند طوق دندان، سطح جونده و فاصله تماس بین دندان ها بهتر و بیشتر شكل می گیرد. البته اگر به صورت منظم و حداقل دو بار در روز مسواك بزنیم، پلاك ها و میكروب ها از روی سطح دندان جابه جا می شود كه این كار مانع اسیدی شدن بزاق دهان خواهد شد. حدود 30 دقیقه پس از صرف هر وعده غذا، مواد قندی توسط میكروب هایی كه داخل دهان به شكل اسید درآمده و حدود 20 دقیقه نیز این حالت اسیدی در دهان حفظ می شود؛ بنابراین با توجه به صرف سه وعده غذا و سه میان وعده در روز، حدود 120 دقیقه دهان انسان اسیدی است.
مسواك و نخ دندان فراموش نشود
با توجه به آنچه گفته شد، مشخص است كه اگر فرد مسواك نزند و از نخ دندان استفاده نكند، شرایط بسیار بدتر خواهد شد، اما اگر شما هم جزو آن گروه هستید كه فقط مسواك می زنند و استفاده از نخ دندان را چندان مهم نمی دانند، باید بدانید بسیاری از پوسیدگی ها در فاصله میان دندان ها ایجاد می شود. در صورت استفاده نادرست از نخ دندان، پلاك میكروبی در محل تماس دندان ها باقی می ماند و بتدریج با تشكیل اسید و فعالیت های مخرب میكروب ها، مینای دندان تخریب و پوسیدگی دندانی ایجاد می شود و كم كم پیشرفت می كند تا به عاج دندان برسد.
البته نباید انتظار داشت در صورت مسواك نزدن یا استفاده نكردن از نخ دندان، پوسیدگی در عرض یك یا چند روز به عمق دندان نفوذ كند. پیشرفت پوسیدگی به زمان نیاز دارد و بسرعت اتفاق نمی افتد. پوسیدگی پس از مینا به عاج دندان می رسد و در این قسمت با سرعت بیشتری گسترش می یابد و بافت را تخریب می كند؛ به طوری كه در برخی مواقع ممكن است فرد حتی متوجه پوسیدگی دندانش نشود، ولی هنگام غذا خوردن ناگهان دندان بشكند؛ در واقع زمانی كه پوسیدگی به عاج دندان می رسد، با فشار ناشی از جویدن غذا هم دندان می تواند بشكند. در برخی موارد گرما و سرما یا ترشی و شیرینی مواد غذایی و مایعات نیز باعث درد دندان می شود كه اگر چنین علائمی وجود داشت، هرچه زودتر باید به دندانپزشك مراجعه كرد تا دندان پوسیده در مراحل اولیه درمان شود.
استفاده از دهان شویه در دوران ارتودنسی
وقتی پوسیدگی از عاج هم می گذرد
پس از این كه پوسیدگی به قسمت داخل عاج رسید، سرعت پیشرفت آن بسیار بیشتر می شود و به همین دلیل باید قبل از این مرحله برای درمان اقدام كرد. لازم است بیماران به علائم هشداردهنده مانند حساسیت به گرما و سرما دقت كنند، در صورت درمان نكردن بموقع، هر قدر پوسیدگی افزایش یابد، اقدامات درمانی هم باید گسترده تر شود؛ در چنین شرایطی متاسفانه میزان ماندگاری ماده پركننده كمتر خواهد شد. بنابراین مراجعه بموقع و در مراحل اولیه نكته مهمی است كه مردم نباید آن را فراموش كنند. با تاكید بر این كه اولین اصل در معالجه این بخش، پیشگیری است، اگر در مراحل اولیه آسیب مینا، برای درمان اقدام شود، حتی می توان بدون پركردن و به كمك شیوه هایی مانند استفاده از دهان شویه های مناسب یا فلوراید موضعی، آن را برطرف كرد. در پوسیدگی های جزئی هم با پركردن ساده دندان ها، مشكل براحتی حل می شود، ولی در شرایطی كه پوسیدگی دندان خیلی گسترده شده باشد، نه تنها منطقه پركردن وسیع تر می شود، بلكه ماندگاری آن نیز كاهش می یابد. علاوه بر این، همان طور كه قبلا نیز گفته شد، اقدامات دندانپزشكی پیشرفته یكی از عللی است كه موجب درگیری پالپ دندان می شود. زمانی كه پوسیدگی به مغز دندان نزدیك می شود، برآمدگی داخل پالپ ایجاد می شود كه در مراحل اولیه قابل برگشت است، اما اگر بیمار به دردهای هشداردهنده توجهی نداشته باشد و برای درمان اقدام نكند، بافت پالپ بتدریج دچار مشكلات برگشت ناپذیر خواهد شد.
در چنین شرایطی، بیمار درد شدیدی دارد كه او را ناچار به مراجعه خواهد كرد. در این مواقع مشخص می شود پالپ دندان دچار مشكلات غیرقابل برگشت شده و در نتیجه درمان ریشه باید آغاز شود. در برخی موارد و البته بندرت ممكن است فرد در این مراحل هم درد نداشته و متوجه پوسیدگی دندان نشود. با توجه به این موضوع توصیه می شود حتما هر شش ماه یك بار یا حداكثر سالی یك مرتبه به دندانپزشك مراجعه كنید.
بهداشت دهان و دندان در ماه رمضان
در این ماه پس از صرف وعده سحر و افطار حتما باید دندان ها را مسواك بزنید و از نخ دندان هم استفاده كنید؛ چراكه شست وشوی دهان با آب خالی كافی نبوده و نمی تواند سلامت دندان ها را حفظ كند. با توجه به فاصله زیاد میان سحر و افطار، مواد غذایی و باكتری های موجود در پلاك دندانی فرصت كافی دارند تا با تجزیه مواد قندی، اسید بیشتری تولید كنند و این اسید در تخریب مینا و عاج دندان و ایجاد پوسیدگی نقش موثری دارد. برای پیشگیری از بوی بد دهان طی روز می توان دهان را چند مرتبه با آب شست وشو داد، البته باید مراقب باشید آب را نبلعید. علاوه بر این، استفاده از لیموترش در وعده سحری و مصرف كمتر سیر و پیاز نیز به كاهش بوی بد دهان كمك می كند.
دلیل فاصله ی بین دندان ها چیست؟
توجه به درد های ناگهانی الزامی است
دردهای ناگهانی دندان را جدی بگیرید چرا که می توانند نشانه هایی از حفره یا باکتری های خطرناک در دهان باشند. دردهای تیز و ناگهانی در هنگام خوردن غذا می تواند نشانه وجود باکتری هایی باشد که شکر غذاها را گرفته و تبدیل به اسید می کنند تا دندان شما سوراخ شود. در مواجه با این مشکلات سریعا به پزشک مراجعه کنید.
اگر به طور ناگهان دندان های شما ترک خورده یا لق می شوند نیازی به دندانپزشک ندارید بلکه باید ابتدا کمی به سلامت دندان هایتان توجه کنید سپس سریعا به یک پزشک فک مراجعه کنید. این موارد می تواند نشانه ای از بیماری های فک باشد که استخوان های اطراف دندان را تضعیف می کند.
خونریزی بدون پیش زمینه نیز می تواند نشانه ای از بیماری های هورمونی باشد در این موارد باکتری های خاصی در حال رشد در بدن شما هستند که می توانید با رعایت بهداشت دندان آن را از بین ببرید ولی اگر خونریزی برای مدت بیش از دو روز به طول انجامید به پزشک مراجعه نمایید.
اگر در داخل دهان سوزش های شدید حس می کنید یا دهان شما درد می کند ممکن است به میزان زیاد از خوراکی های اسیدی استفاده کرده باشید که البته پس از یکی دوروز خوب خواهد شد ولی اگر این دردها بیش از دو روز به طول انجامید سریعا به پزشک مراجعه کنید چرا که کمبود ویتامین A در بدن شما بیداد می کند.
درد و خونریزی لثه می تواند نشانه های بدی برای بدن باشند از این رو دقت لازم را در مورد آن داشته باشید. خونریزی های لثه می تواند از بیماری های قلبی یا بیماری های دهان دندانی خبر دهد که می توانید با استفاده از این نشانه ها آن ها را کشف کزده و سریعا درمان کنید.
