انحراف چشم یا استرابیسم چیست؟
استرابیسم عموما انحراف چشم معنا می شود، اما در واقع ممکن است به چند شکل ظاهر شود. به گفته ی انجمن اوپتومتری آمریکا: «انحراف چشم در اصطلاح به حالتی گفته می شود که مسیر دید و فوکوس هر دو چشم با یکدیگر هماهنگ نباشد.» این شرایط می تواند به صورت انحراف یک چشم به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین باشد. انحراف چشم معمولاً در کودکان و نوزادان به صورت وراثتی یا در اثر مشکلات فیزیکی حین زایمان رخ می دهد. علت اصلی این انحراف چشم در نوزادان، ارتباط ناقص یا ضعیف بین مغز با عضلات و اعصاب چشم است. با این حال، انحراف چشم در بزرگسالان نیز ممکن است در اثر سکته مغزی، جراحات سر یا دیابت ایجاد شود. انحراف چشم می تواند باعث دید دوگانه شده، مانع از تمرکز عمیق شود و حتی در صورت عدم درمان منجر به از دست دادن بینایی گردد.
علل انحراف چشم(استرابيسم)
انحراف چشم می تواند با مشکلات عضلات چشم, اعصابی که اطلاعات را به ماهیچه ها منتقل می کنند یا مرکز کنترل در مغز که حرکات چشم را هدایت می کند, ایجاد شود.همچنین می تواند به دلیل دیگر از مشکلات سلامت عمومی یا آسیب های چشم توسعه یابد.عوامل خطر برای پیشرفت انحراف چشم شامل این موارد است:
- سابقه خانوادگی: افرادی که والدین یا خواهر یا برادرشان مبتلا به استرابیسم هستند احتمال بیشتری دارد که این مشکل را توسعه دهند.
- ضریب شکست: افرادی که مقدار قابل توجهی دوربینی اصلاح نشده دارند ممکن است به علت تمرکز چشم اضافی که باید انجام دهند, دچار استرابیسم شوند.
- مشکلات پزشکی: افراد مبتلا به سکته مغزی و فلج مغزی یا غیره در معرض خطر بیشتری برای ایجاد استرابیسم می باشند.
درمان انحراف چشم با تمرینات ورزشی
برای درمان انحراف چشم راه های متنوعی وجود دارد. عمل جراحی و استفاده از عینک و لنز از جمله آن ها می باشند. اما ممکن است شما دنبال راه های دیگری باشید که ریسک کمتری داشته و قابل اجرا در هر شرایطی باشد. انحراف چشم ها را می توان از طریق درمان خانگی نیز برطرف کرد. یکی از این روش ها انجام تمرینات ورزشی طراحی شده برای چشم و رفع عیوب چشمی است. ورزش همیشه باعث ورزیده شدن و قوی تر شدن ماهیچه های بدن می شود مشروط بر این که این حرکات به درستی انجام شوند. چشم ها نیز دارای ماهیچه هایی هستند که برای تقویت آنها تمرینات ورزشی خاصی وجود دارد. در صورتی که این تمرینات مرتبط با تقویت عضلات چشمی به درستی انجام شوند و انجام آن ها با مداومت همراه باشد باعث تقویت آن ها شده و در برابر آسیب ها مقاوم می شوند. اما دقت داشته باشید که چون انحراف چشمی ممکن است علت های متفاوتی داشته باشد نمی توان به طور صد درصد ادعا کرد که این مشکل تنها با کمک ورزش برطرف خواهد شد. در واقع تمرینات ورزشی به عنوان یک درمان کمکی می باشد که در کنار درمان هایی که پزشک برایتان تجویز می کند می تواند موثر باشد.
اکنون چند نوع تمرین ورزشی مربوط با چشم ها را به شما آموزش می دهیم اما قبل از شروع به امتحان کردن آنها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
-
تمرین با استفاده از مداد برای انحراف چشم
تمرین مداد، یکی از راه های درمان انحراف چشم با ورزش است یک روش موثر در درمان خانگی استفاده از تمرین با کمک مداد است. در این تمرین شما نیاز به یک مداد معمولی دارید. تمرین به گونه ای است که شما باید روبروی یک دیوار ساده و یا یک سطحی که هیچ گونه شئ یا عکسی روی آن نباشد قرار بگیرید. مداد را با فاصه چهل سانتیمتری از صورت خود نگه دارید. مداد باید در موقعیت موازی با صورتتان قرار بگیرد به طوری که با سطح زمین زاویه نود درجه بسازد. مداد را باید در راستای بینی خود و به صورت صاف و بی حرکت نگه دارید. تمام توجه و نگاهتان به مداد باشد. حالا کم کم و به آرامی و در صورتی که هنوز نگاهتان روی آن است مداد را به صورت خود نزدیک کنید. همان طور که نگاهتان روی مداد است حرکت نوک مداد را با چشم و نگاه خود تعقیب کنید. اگر دچار دو بینی شدید این حرکت را متوقف کنید. تمرین را دوباره با نگاه و تمرکز روی نوک مداد از سر بگیرید و سعی کنید نوک مداد را فقط ببینید. ممکن است در ابتدا خیلی زود دچار این حالت دوبینی شوید اما با تمرین مداوم این اتفاق کمتر می افتد. تمرین با مداد که یک نوع دیدار درمانی است یک روش بسیار ساده ای است که باعث تقویت ماهیچه های چشم می شود و بین چشم ها هماهنگی و همگرایی ایحاد می کند. این تمرین در هر مکان و شرایطی قابل اجرا است و تنها به یک مداد نیاز دارد. برای حصول نتیجه باید صبر همراه با مداومت در انجام آن ها داشته باشید. انجام این تمرین برای کودکان کمی دشوار است و نمی توانند نگاه و تمرکز خود را کنترل کنند اما بزرگسالان به راحتی می توانند از این روش استفاده کنند.
-
تمرین با استفاده از طناب بروک برای انحراف چشم
تمرین با طناب بروک برای درمان انحراف چشم در کودکان مؤثر است یکی از روش های بسیار موثر برای درمان انحراف و تنبلی چشم استفاده و تمرین با طناب بروک است. این روش نیز نیاز به تکرار مداوم دارد و برای گرفتن نتیجه باید صبور باشید. برای انجام این تمرین شما به یک قطعه طناب به طول 15 تا 30 سانتیمتر و چند توپ رنگی با رنگ های متفاوت نیاز دارید. توپ ها را باید از طناب رد کنید. یک طرف طناب را به جایی گره بزنید و طرف دیگر آن را با انگشتان خود بگیرید و در راستای بینی خود نگه دارید. تمرین به گونه ای است که شما باید به توپ اول نگاه کرده و خیره شوید و هیچ نگاهی به اطراف نکنید. سپس نگاه خود را امتداد دهید و به توپ دوم خیره شوید و به همین ترتیب به توپ سوم. توجه داشته باشید که چشم هایتان به محیط اطراف خیره نشود. این تمرین چون بیشتر شبیه یک بازی و سرگرمی است برای کودکان بسیار مناسب است.
-
درمان انحراف چشم با چرخش چشم ها
تمرین چرخش چشم ها را به مدت دو دقیقه انجام دهید. در این تمرین شما باید یک جا بنشینید و انگشتان خود را روی چشمانتان بگذارید و چشم ها را در جهت حرکت عقربه های ساعت و سپس عکس آن بچرخانید. در هر جهت 50 بار این حرکت را انجام دهید. این تمرین را هفته ای سه تا پنج بار انجام دهید. علاوه بر این تمرین می توانید تمرینات و ورزش های دیگری که برای چشم طراحی شده اند انجام دهید، مانند تنفس عمیق، چرخش گردن، چشمک زدن منظم و حرکت چشم بسته در چهار جهت. هر کدام از این حرکات را به مدت دو دقیقه انجام دهید.
-
تمرین با استوانه های رنگی برای انحراف چشم
در این تمرین باید یک کارت برداشته و روی یک طرف سه استوانه در اندازه های مختلف به رنگ سبز و در طرف بعدی دقیقا همین استوانه ها را به رنگ قرمز بکشید. حال کارت را به طور عمودی بر روی بینی خود نگه دارید. به استوانه بزرگتر که فاصله بیشتری با چشم شما دارد خیره شوید تا زمانی که بتوانید هر استوانه های هر دو طرف کارت را ببینید. به مدت 5 ثانیه نگاهتان را روی آن متمرکز کنید. سپس به استوانه کوچکتر که در طرف دیگر کارت است خیره شوید و روی آن نیز 5 ثانیه تمرکز کنید. علاوه بر این تمرینات روش های دیگری نیز برای درمان خانگی انحراف چشم وجود دارند مانند استفاده از چشم بند و استفاده از بازی های نرم افزاری که برای درمان انحراف چشم کودکان طراحی شده و قابل نصب روی گوشی و لپ تاپ می باشند.