در کشور ما به خاطر گران بودن خدمات دندانپزشکی و عملکرد ناکامل بیمه در مورد خدمات دهان و دندان، مراجعه به دنداپزشک وقتی صورت می گیرد که بیمار با مشکل پوسیدگی و درد دندان روبرو شده یا دچار بیماری های لثه شود که متاسفانه فرهنگی نادرست است. اما مادران باردار باید به یاد داشته باشند بهداشت دهان و دندان مستقیما بر جنین آنها اثر گذار است و حتی پیش از اقدام به بارداری باید به دندانپزشک مراجعه کرده و از سلامت دندان های خود مطمئن شوند. در حالت کلی، توصیه می شود قبل از بارداری در دو بررسی انجام شود. بررسی سلامت عمومی توسط پزشک و انجام واکسیناسیون های ضروری، برسی فشارخون و قند خون ( با توجه به اینکه دیابت زمان بارداری و مسمومیت بارداری با افزایش فشار خون همراه است بررسی این دو بویژه مهم است ) و تجویز اسید فولیک که حداقل یک ماه قبل از بارداری شروع و در طول بارداری ادامه می یابد که می تواند از بسیاری نقص های جنینی پیشگیری کند. در کنار اینها مادران باردار باید پیش از اقدام به بارداری از سلامت دهان و دندان خود نیز آگاه شوند و در صورت نیاز به خدمات دندانپزشکی بهتر است پیش از بارداری اقدام به درمان کنند. ولی در صورت نیاز می توانند در حین بارداری نیز اقدام کنند.
بهترین زمان درمان دندانپزشکی زنان باردار
بهترین زمان برای انجام درمانهای دندانپزشکی در زنان باردار ۳ ماهه دوم حاملگی است. در ۳ ماهه اول بارداری چون جنین در حال شکل گیری است، مصرف داروها و احتمال بروز عفونت روی روند رشد و تکامل اثر میگذارد.لذا به زنان باردار توصیه می شود در صورتی که مشکلات دهان و دندانشان اورژانسی نیست ترجیحا در ۳ ماهه اول هیچ اقدامی نکنند. در ۳ ماهه سوم نیز تحمل مادر برای روی صندلی دندانپزشکی کاهش می یابد و فشار بر روی مثانه و ورید اجوف تحتانی او زیاد می شود که مجبور به جابجایی و رفتن به دستشویی پیدا می کند. لذا بهتر است فقط درمانهای کوتاه مدت و اورژانس در این دوره انجام شود.
آیا ترمیم دندان در حین بارداری خطرناک است؟
زنان باردار می توانند دندانهایشان را ترمیم کنند و نگران از جیوه موجود در ماده ترمیم کننده دندان که به آن آمالگام گویند نباشند. آمالگام آلیاژی است که از مخلوط نقره ،مس،قلع با جیوه حاصل می شود که حدود ۱۵۰ سال است که از آن استفاده می شود حدودا در سال ۲۰۰۳ گزارشی انتشار یافت که جیوه موجود در آمالگام در زنان باردار تاثیرات منفی بر جنین داشته و باعث تولد نوزادان با وزن کم و یا نقص های مادر زادی می شود و ترمیم با مواد همرنگ توصیه می شد ولی تحقیقات بعدی پژوهشگران نشان داد که ارتباطی میان استفاده از آمالگام در دوران بارداری با وزن نوزاد ندارد.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری و رعایت نکردن بهداشت دهان باعث افزایش حجم لثه ها در خانم های باردار شده که مشکلاتی از جمله درد دندانها و خونریزی حین مسواک زدن و مشکل در جویدن غذا بوجود می آورد بنابر این به زنان باردار توصیه می شود با خمیر دندان فلوراید دار حداقل ۲ بار در شبانه روز دندانهای خود را مسواک و نخ دندان بکشند اگر خانم باردار دچار افزایش حجم لثه شد نگران نباشد بعد از زایمان ، لثه ها معمولا با رعایت بهداشت و جرم گیری به حالت اولیه بر میگردند این افزایش حجم از ماه دوم و سوم حاملگی شروع و تا ماه هشتم افزایش می یابد در ماه نهم مقداری کمتر میشود. گاهی این افزایش حجم لثه که به مرور زمان فیبروتیک شده اند پس از پایان بارداری بطور کامل بر طرف نمی شوند و بایستی با جراحی برداشته شوند.
8 نکته درمورد سفیدی و زیبایی دندان
نکات قابل توجه
- زنان باردار اگر از بوی خمیر دندان حالت تهوع پیدا می کنند از خمیر دندانهای بدون بو استفاده کنند.
- تغییرات هورمونی دوران بارداری در نیمی از زنان باعث افزایش بزاق و در نیمی دیگر باعث خشکی دهان می شود خشکی دهان محیط دهان را برای رشد میکروب ها مساعد می کند بنابر این توصیه می شود با افزایش مصرف مایعات و جویدن آدامس های بدون قند و استفاده از دهان شویه از خشکی دهان جلوگیری کنند.
- رعایت نکردن بهداشت دهان توسط زنان باردار خطر زایمان زود رس را تا ۷ برابر افزایش می دهد عفونت دهان و دندان با افزایش پروستا گلاندین ها منجر به زایمان زود رس می شود .
- مصرف مداوم قرص های ضد بارداری پس از ۱۸ ماه باعث افزایش تخریب پریودنتال ( انساج اطراف دندان) و بیماری لثه می شوند.
- برخی بانوان معتقند که تامین کلسیم بدن جنین از دندانها یشان باعث پوسیدگی دندانهایشان شده است که این تصور غلط است افزایش میزان پوسیدگی در دوران بارداری ناشی از نوع رژیم غذایی و رعایت ناقص بهداشت دهان و دندان است. کلسیم موجود در دندانهای مادر به صورت کریستالهای ثابت هستند و امکان تامین کلسیم مورد نیاز جنین توسط این کلسیم وجود ندارد هر چند کلسیم از استخوانها ممکن است برداشته شود.
- بدلیل افزایش تغیرات هورمونی بخصوص در سه ماه اول حاملگی بمراتب مادر حالت تهوع خواهد داشت به علت آنکه مواد اسیدی معده به دهان راه می یابد منجر به خوردگی شدید دندانها می شود که سطح کامی دندانهای قدامی فک بالا بیشترین آسیب را از اسید معده می بینند لذا بعد از هر بار تهوع، دهان را با آب شستشو داده تا خاصیت اسید معده راه یافته به دهان خنثی شود.
- زنان باردار به علت ویار از زدن مسواک و نخ دندان خوداری کرده که خود باعث پوسیدگی می شود و داشتن ویار تمایل به مصرف غذای شیرین و ترش را زیاد کرده که هر دو این مواد باعث پوسیدگی و خوردگی دندان ها می شود.
درمان دندانپزشکی برای بهداشت مطلوب دهان که شامل دوران بارداری نیز می شود ضروری است. ویزیت های منظم دندانپزشکی می تواند شامل استفاده از اسکن اشعه ایکس، تخلیه پلاک، درجه بندی و جلا دادن به دندان، بی حسی موضعی یا پر کردگی های آمالگام باشد. انجام مداخلات برای پیشگیری و درمان پریودنتیت یا استفاده از بی حسی موضعی در دوران بارداری با افزایش خطر در رشد جنین ارتباطی ندارد. در عوض، عواقب نامطلوب حاملگی مانند LBW، زایمان زودرس و پره اکلامپسی در بانوانی که درمان را دریافت نکرده اند اتفاق می افتد. علاوه بر این، نشان داده نشده که استفاده از آمالگام یا اسکن اشعه ایکس دندان در دوران بارداری خطر جنین را افزایش دهد. سلامتی دهان و دندان در دوران بارداری برای سلامتی کلی مادران منتظر و نوزادان شان از اهمیت بالایی برخوردار است.
