اختلال کندن مو (hair pulling disorder) یا تریکوتیلومانیا یا وسواس کندن مو و جنون کندن مو نوعی اختلال و وسواس روانی است که فرد به دلیل نوعی اجبار درونی قوی و تکرار شونده اقدام به کندن موهای سر و صورت، ابرو، مژه و یا سایر نقاط بدن می کند، حتی اگر تمایلی به انجام این کار نداشته باشد.
کندن موهای سر گاهی به کچلی منطقه ای در سطح سر منجر می شود که استرس زیادی به دنبال داشته و ممکن است باعث اختلال در عملکرد شغلی یا اجتماعی فرد شود.
بیماری وسواس کندن مو در برخی افراد خفیف و قابل کنترل است اما در برخی بسیار شدید است و فرد مبتلا به وسواس در هیچ شرایطی نمی تواند مانع این اجبار شود. با این حال با روش های درمانی خاص می تواند علائم این وسواس را تا حد زیادی کاهش داده یا درمان کرد.
کندن وسواسی مو، به طوري که از نظر ديگران کاملا مشهود و محسوس باشد، بيماري “تريکوتيلومانيا” نام دارد.اين بيماري هميشه با يک احساس تنش و فشار دروني همراه است و پس از اقدام به اين عمل، شخص احساس راحتي يا آرامش پيدا مي کند.عادت کندن مو به طور تدريجي و ناآگاهانه دربيمار شروع مي شودو ممکن است تا جايي که منجر به کندن تمام موهاي سر شود ادامه يابد.
اين بيماران غالبا” کندن مو را انکار نمي کنند ولي قادر به کنترل عمل خود نيستند.مو به دور انگشت پیچانده می شود و کشیده شده و مالش داده می شود تا بیرون بیاید یا بشکند.محل مورد علاقه منطقه دو طرف بالای پیشانی است که بسیار در دسترس است اما نواحی دیگری چون ابرو و مژه و بازو ، ريش، سبيل و حتی ناحیه تناسلی را در بر می گیرد.بیشتر در کوکان کم سن افراد سنین بلوغ و زنان رخ می دهد.نسبت ابتلا زن به مرد، ۵/۲ به ۱ است.شيوع اين بيماري حدود يک درصد جامعه است.
علائم
در کندن وسواسی مو، ناحیه مبتلا حدود نامنظم و زاویه دار دارد و تراکم مو عمدتا کم است اما هیچ گاه خالی از مو نمی شودموهای شکسته و متعدد با طول های نابرابر، بدون ترتیب و اتفاقی در محل درگیری انتشار یافته اند.مویی که بیشتر از نیم تا یک سانتیمتر رشد کند می توان با دست گرفت و کشید.در این بیماری تمام موها در فاز فعال رشد قرار دارند.
درمان اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا
روان درمانی اختلال مو کندن
شیوه ی روان درمانی اختلال مو کندن به سن بستگی دارد. در کودکان مدرسه ای ممکن است این اختلال با ادامه ی رشد برطرف شود. در نوجوانان و جوانان آگاهی دادن به فرد و خانواده درباره ی این اختلال روانی بسیار مهم است. بهترین شیوه ی درمان اختلال مو کندن، آموزش معکوس سازی عادت (HRT: Habit Reversal Training) است. در این شیوه ی روان درمانی، روان شناس به فرد یاد می دهد تا میل شدید به مو کندن را بشناسد و این میل را به چیز دیگری معطوف کند. روان درمانی شناختی رفتاری یا CBT، بیوفیدبک، هیپنوتیزم، درمان رفتاری و نیز روانکاوی نیز می توانند از شدت فراوانی سمپتوم ها بکاهند و این اختلال را درمان کنند.
دارو درمانی اختلال مو کندن
دارو درمانی می تواند اختلال مو کندن را کنترل کند اما نمی تواند آن را به طور کامل درمان کند. درمان با کلوپیرامین (آنافرانیل)، داروهای تری سایکلیک (سه حلقه ای) نشانه داده است که می تواند سودمند باشد. فلوکستین (پروزاک) و دیگر SSRI ها نیز تا اندازه ای سودمند هستند اما عوارض جانبی نیز به همراه دارند.