زخم های اندام تحتانی بسیاری از بزرگسالان که دچار مشکلات گردش خون هستند را تحت تاثیر قرار می دهد. با وجود اینکه این زخم ها نسبتا شایع هستند، اما فرایند بهبود آن ها می تواند دشوار باشد. حتی زمانی که این زخم ها در حال درمان هستند، ممکن است دوباره شدت یابند. این زخم ها نیاز به مراقبت زیادی دارند و اغلب آلوده و رشد می کنند، باعث درد و محدود شدن حرکت افراد می شوند. زخم پا به ندرت بدون رسیدگی و مداخلات پزشکی درمان می شود، بنابراین ممکن است لازم باشد از درمان های تخصصی برای درمان زخم پا استفاده شود. علیرغم عوارضی که با درمان زخم مزمن همراه است، کیفیت زندگی بیمار نباید تحت تاثیر قرار گیرد.
زخم پا چه انواعی دارد؟
زخم پا سه نوع اصلی دارد:
- زخم های ناشی از بی حرکتی خون در وریدها (استاز وریدی)
- زخم های ناشی از مشکلات اعصاب پا در بیماران دیابتی
- زخم های شریانی ناشی از ایسکمی که همان نرسیدن خون کافی به بافت های پا است
به طور معمول، زخم ها را از نظر ظاهر، محل و شکل ظاهری اطراف محل زخم توصیف می کنند.
زخم های ناشی از بی حرکتی خون در وریدها (استاز وریدی)
• محل زخم در بدن: این زخم ها معمولا زیر زانو و معمولا در قسمت داخلی پا درست بالای قوزک دیده می شوند و ممکن است در یک یا هر دو پا ایجاد شوند.
• ظاهر:
بستر زخم: قرمزرنگ که ممکن است بافت زردرنگ سفت شده (فیبروز) اطراف آن را پوشانده باشد. اگر زخم، عفونت کرده باشد ممکن است ترشحات سبز یا زردرنگ هم داشته باشد که گاهی میزان آن قابل توجه است.
حاشیه : معمولا نامنظم است. پوست اطراف زخم اغلب رنگ پریده و متورم است و حتی ممکن است گرم یا داغ باشد. پوست ممکن است درخشان یا سفت باشد که بستگی به میزان ادم (تورم) پا دارد.
• چه کسی به زخم وریدی پا مبتلا می شود: زخم های ناشی از بی حرکتی خون در ورید به طور شایع در بیمارانی دیده می شود که سابقه ی ورم پا، ورید واریسی یا سابقه ی لخته ی خون در وریدهای سطحی یا عمقی پا دارند. زخم های وریدی در ایالات متحده سالانه معادل 80 تا 90 درصد کل زخم های پا است.
زخم های ناشی از مشکلات اعصاب پا در بیماران دیابتی
• محل زخم در بدن: معمولا در نواحی کف پا که تحت فشار مداوم هستند ایجاد می شود. با این حال، زخم های دیابتی ناشی از آسیب فیزیکی ممکن است هرجای پا ایجاد شوند.
• ظاهر زخم:
بستر: شکل های متنوعی دارد که بستگی به گردش خون بیمار دارد. ممکن است صورتی/قرمز یا قهوه ای/سیاه باشد.
حاشیه : برجسته است و سطح اطراف آن خشک و سخت شده است.
• چه کسی به زخم های ناشی از مشکلات اعصاب پا مبتلا می شود: بیشتر از همه در افراد دیابتی ایجاد می شود و همچنین در هر کسی که حس پا در او مختل باشد.معمولا آسیب به اعصاب (نوروپاتی) و بیماری عروق محیطی در بیمار دیابتی به طور همزمان ایجاد می شود. نوروپاتی در پا ممکن است باعث از دست رفتن حس پا و اختلال عملکرد غدد عرق شود که در نتیجه ممکن است آسیبی که به پا وارد می شود احساس نشود و در نتیجه خطر عفونت را بالا می برد. علامت های آسیب به اعصاب شامل گزگز، بی حسی، احساس سوزش و درد است.
علل درد پا و زخم های دیابتی
برخی از عوارض بیماری دیابت باعث سخت تر شدن و کندتر شدن روند بهبود زخم های دیابتی می شوند. از جمله این عوارض عبارتند از :
1. گردش خون ضعیف
گردش خون ضعیف نوعی از بیماری های عروقی است که در آن خون به طور مؤثر در پاها جریان نمی یابد. گردش خون ضعیف، می تواند پاسخ به درمان های زخم پا را کندتر کند و منجر به کندی روند بهبود شود.
2. قند خون بالا (هیپوگلیسمی)
سطح بالای قند خون می تواند روند بهبود زخم پا را کاهش دهد، بنابراین مدیریت قند خون حیاتی است. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 اغلب زمان بیشتری را برای مبارزه با عفونت ناشی از زخم ها می گذرانند.
3. آسیب عصبی
آسیب های عصبی یکی از عوارض بالا بودن قند خون در مدت طولانی است که حتی می تواند منجر به از دست دادن احساس و اعصاب پاها شوند. در اغلب موارد، اعصاب آسیب دیده در ابتدا احساس سوزش و درد ایجاد می کند اما به مرور زمان و در طولانی مدت احساس درد در پا کاهش پیدا می کند و ایجاد زخم بدون درد می کند که می تواند باعث زخم پای دیابتی شود.
4. زخم و التهاب پا
زخم ها می توانند توسط ترشحات و گاهی اوقات یک توده قابل توجه نمایان شوند که همیشه دردناک نیستند.خشکی پوست در دیابت شایع است. پای شما ممکن است بیشتر در معرض ترک خوردن باشد. پینه، میخچه، زخم های ریز و در نهایت خونریزی ممکن است اتفاق بیفتد.
عوامل خطرناک برای زخم دیابتی پا
همه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر زخم پا هستند که می تواند علل مختلفی داشته باشند. برخی از این عوامل می تواند خطر بروز زخم پا را افزایش دهد، از جمله:
- کفش های بی کیفیت
- عدم رعایت بهداشت (عدم شستشوی منظم)
- اصلاح نادرست ناخن پا
- مصرف الکل
- بیماری چشم به علت دیابت (رتینوپاتی)
- بیماری قلبی
- بیماری کلیوی
- چاقی
- مصرف دخانیات