شیرین کننده اریتریتول در دسته الکل های قندی قرار می گیرد. تولیدکنندگان مواد غذایی از انواع الکل های قندی مانند زایلیتول، سوربیتول و مالتیتول به عنوان شیرین کننده های کم کالری در محصولات فاقد شکر استفاده می کنند. بیشتر الکل های قندی به مقدار کم در طبیعت وجود دارند، به خصوص در میوه ها و سبزیجات. الکل های قندی به خاطر ساختار مولکول هایشان می توانند گیرنده های طعم شیرین روی زبان را تحریک کنند. به نظر می رسد اریتریتول با الکل های قندی دیگر کاملا متفاوت است. مهم ترین تفاوت هم میزان کالری آنهاست. به این مقایسه توجه کنید:
- قند سفره: ۴ کالری در هر گرم
- زایلیتول: ۲٫۴ کالری در هر گرم
- اریتریتول: ۰٫۲۴ کالری در هر گرم
اریتریتول فقط ۶درصد شکر کالری دارد، اما ۷۰درصد شیرینی آن را دارد.
ارزش غذایی اریتریتول
وزارت کشاورزی آمریکا (USDA) برای ۱ قاشق چای خوری (۴ گرم) اریتریتول خالص مشخصات زیر را ارائه کرده است:
- کالری: ۰
- چربی: ۰ گرم
- سدیم: ۰ میلی گرم
- کربوهیدرات: ۴ گرم
- فیبر: ۰ گرم
- شکر: ۰ گرم
- پروتئین: ۰ گرم
فواید اریتریتول
- قند خون یا انسولین را افزایش نمی دهد: انسان آنزیمی برای تجزیه اریتریتول ندارد، بنابراین پس از مصرف در جریان خون می ماند تا اینکه از طریق ادرار دفع شود. طبق آزمایش های انجام شده روی حیوانات، اریتریتول از افزایش میزان قند خون و انسولین جلوگیری می کند. برای کسانی که اضافه وزن، دیابت یا سایر مشکلات مربوط به سندرم متابولیک را دارند، اریتریتول جایگزین فوق العاده ای برای شکر است.در حالی که الکل های قندی دیگر (مانند سوربیتول) باعث افزایش قند خون و پاسخ انسولین در هنگام مصرف می شوند، اریتریتول هیچ تأثیری بر قند خون یا میزان انسولین ندارد.
- خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد: با انجام آزمایش روی موش های دیابتی مشخص شد که اریتریتول همچون آنتی اکسیدان عمل می کند و احتمالا آسیب عروق خونی ناشی از قند خون زیاد را کاهش می دهد.در پژوهشی دیگر، ۲۴ بزرگ سال مبتلا به دیابت نوع ۲ به مدت ۱ ماه روزانه ۳۶ گرم اریتریتول مصرف کردند و عملکرد عروق خونی آنها بهتر شد و خطر ابتلای آنها به بیماری قلبی کاهش یافت. بااین حال برای اثبات این ادعا به تحقیقات بیشتری نیاز است.
- سلامت دندان ها را بهبود می بخشد: یکی از عوارض رایج مصرف بیش از حد شکر خراب شدن و پوسیدگی دندان است. اریتریتول در مقایسه با شیرین کننده های دیگر، برای سلامت دندان ها بهتر است. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می افتد که باکتری های موجود در دهان با قندها و نشاسته ها تماس پیدا می کنند و اسید تشکیل می دهند. اسید مینای دندان را از بین می برد و باعث ایجاد حفره در دندان می شود.به خاطر اینکه اریتریتول قند یا نشاسته نیست، نقشی در ایجاد حفره ندارد و ممکن است حتی پوسیدگی دندان را کاهش بدهد. این مسئله باعث شده است اریتریتول در تولید محصولات دوستدار دندان استفاده شود. علاوه بر این، زیلیتول و اریتریتول جلوی رشد باکتری ها را می گیرند.
- مصرف قند را کاهش می دهد : مصرف بیش از حد قند باعث افزایش وزن می شود و ممکن است غیرمستقیم باعث ایجاد بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع ۲ شود. برای کسانی که می خواهند قند و شکر کمتری مصرف کنند، اریتریتول با کالری صفر بهترین جایگزین است.
ساختار شیمیایی اریتریتول
اریتریتول از معدود مواد قندی است که فاقد کربوهیدرات بوده و نقش اساسی در رژیم کتوژنیک به عهده دارد. کتووانیلا به شما این اطمینان را می دهد که در تهیه اریتریتول، از هیچ گونه مواد نگه دارنده اضافی استفاده نمی کند، زیرا خاصیت ساختار شیمیایی این ماده زیرمجموعه مواد الکلی محسوب می شود و ترکیب آن با مواد شیمیایی دیگر می تواند به بدن آسیب جدی برساند.
ضمن اینکه این ماده می تواند به عنوان یک حشره کش بسیار عالی به کار رود. مگس ها همواره جذب مواد شیرین می شوند و وقتی به اریتریتول برمی خورند به علت خاصیت الکلی این ماده، در آخر کشته می شوند.
آیا مصرف اریتریتول بی خطر است؟
مصرف اریتریتول بی خطر به نظر می رسد. آزمایش های حیوانی زیادی برای بررسی سمّیت و اثرات اریتریتول بر متابولیسم انجام شده اند. اریتریتول هم برای انسان و هم برای حیوانات بی خطر است، بااین حال باید به این نکته توجه کرد که بیشتر الکل های قندی ممکن است باعث مشکلات گوارشی شوند.
به علت ساختار شیمیایی منحصربه فرد الکل های قندی بدن نمی تواند آنها را هضم کند و بدون تغییر از دستگاه گوارش عبور می کنند تا به روده بزرگ برسند. باکتری های ساکن روده بزرگ آنها را تخمیر می کنند که محصول جانبی اش نوعی گاز است. بنابراین مصرف مقدار زیادی الکل های قندی ممکن است باعث نفخ و ناراحتی گوارشی شود.
البته اریتریتول با الکل های قندی دیگر متفاوت است و طبق تحقیقات، مقادیر زیادی از آن قبل از رسیدن به روده بزرگ جذب جریان خون می شود، مدتی در خون گردش می کند تا در نهایت بدون تغییر از طریق ادرار دفع شود. حدود ۹۰درصد اریتریتول از این طریق دفع می شود.
مضرات اریتریتول
- اصلاح ژنتیک : امروزه بخشی از اریتریتول موجود در غذاها و نوشیدنی ها از نشاسته ذرت به دست می آید. این ذرت، ذرت اصلاح ژنتیک شده است. محققان در مطالعات مربوط به حیوانات دریافتند که مصرف مواد GMO باعث ناباروری، مشکلات ایمنی، پیری زودرس، اشکال در سیستم تنظیمی انسولین، تغییر در عملکرد اعضای اصلی بدن و سیستم گوارش می شود. به این ترتیب عوارض ناشی از مصرف این مواد نتایج منفی را به دنبال دارد.
- معمولا با شیرین کننده های مصنوعی ترکیب شده است: اریتریتول به تنهایی شیرین کننده به شمار نمی آید و معمولاً باید با شیرین کننده های دیگر مانند آسپارتام ترکیب شود. آسپارتام باعث ایجاد عوارض جانبی مانند اضطراب، افسردگی، از دست دادن حافظه کوتاه مدت، فیبرومیالژیا (نوعی روماتیسم بافت همبند)، افزایش وزن، خستگی، تومورهای مغزی و موارد دیگر می شود. از آن جایی که محصولات شیرین شده با اریتریتول حاوی آسپارتام نیز هستند، برای سلامتی ما مضر هستند و باید در مصرف آن ها دقت کرد.
- مشکلات گوارشی و سردرد: مصرف اریتریتول باعث ایجاد مشکلات گوارشی و سردرد می شود. اریتریتول، بیش از حد آب را از دیواره روده جذب می کند و منجر به اسهال می شود. این امر در صورت مصرف فروکتوز نیز رخ م یدهد که علائم آن در کودکان بیشتر بروز می کنند. اگر اسهال ادامه پیدا کند منجر به کم آبی و سوء تغذیه می شود.طبق مطالعات انجام شده مصرف ۵۰ گرم اریتریتول موجب گرگرفتگی معده و تهوع می شود. سردرد یکی دیگر از عوارض جانبی مصرف اریتریتول است که کمتر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
- اریتریتول منجر به پرخوری می شود: اگر می خواهید وزن خود را کم کنید باید بدانید چه موادی حاوی اریتریتول هستند و آنها را مصرف نکنید. بدن ما نمی تواند اریتریتول را متابولیزه کند و نمی داند با آن چه کند. هنگامی که شما شیرین کننده طبیعی می خورید، بدن، شکر آن را متابولیزه می کند و به دنبال آن هورمون هایی آزاد می کند که باعث کاهش اشتها می شود. اما با خوردن مواد حاوی اریتریتول، قند آن متابولیزه نمی شود، در نتیجه هورمونی برای کاهش اشتها و سیری در بدن تولید نمی شود و متعاقب آن شما بیشتر غذا می خورید و وزنتان افزایش می یابد.
- اریتریتول برای SIBO و بیماران مبتلا به IBS بسیار خطرناک است: SIBO (رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک) یک اختلال گوارشی است که بسیار شایع است و افراد زیادی را درگیر کرده است. بسیاری از افرادی که این وضعیت را دارند، از IBS (سندرم روده تحریک پذیر) نیز رنج می برند. افراد مبتلا باید بدانند چه موادی باعث افزایش یا کاهش علائم این بیماری می شود.
- واکنش های آلرژیک: مطالعاتی در سال ۲۰۰۰ نشان داد که نوشیدنی های حاوی اریتریتول می توانند باعث بروز واکنش های شدید آلرژیک پوستی شوند. به طوری که سراسر بدن یک زن ۲۴ ساله بعد از مصرف یک لیوان نوشیدنی که با اریتریتول شیرین شده بود، دچار کهیر شد.
- شما باید بدانید که تاول و کهیر جزء واکنش های آلرژیک پوست به شمار می آیند. بعد از مصرف شیرین کننده ها به واکنش های پوست خود توجه کنید.
- حشره کش عالی: تا به اینجا به این سوال که اریتریتول چیست تا حدودی پاسخ داده شد و شواهد زیادی برای منع مصرف آن گفته شد. با این حال اگر شما هنوز برای منع مصرف آن اطمینان ندارید، به یکی دیگر از عوارض جانبی این ماده که در ادامه بررسی می شود، توجه کنید.مطالعه ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که اریتریتول برای مگس ها سمی است. مگس ها به سمت طعم شیرین آن کشیده می شوند و در آخر کشته می شوند.
آیا اریتریتول می تواند ریسک بیماری قلبی را کاهش دهد؟
تحقیقات بر روی موش های مبتلا به دیابت نشان داده است که این ماده به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده و احتمالاً می تواند آسیب رگ های خونی حاصل از قند خون بالا را کاهش دهد.یک تحقیق دیگر بر روی 24 فرد بالغ مبتلا به دیابت نوع 2 دریافته است که مصرف 36 گرم اریتریتول به صورت روزانه برای یک ماه عملکرد رگهای خونی را بهبود بخشیده و در نتیجه خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد.با این وجود، موضوع اریتریتول بدون بحث و جدل نبوده و یک تحقیق سطوح بالای اریتریتول در خون را با چاق شدن در افراد جوان بالغ مرتبط دانسته است.کماکان به تحقیقات بیشتری قبل از هر گونه ادعا درباره ارتباط این ماده با سلامتی افراد در این یافته ها، نیاز است.