فواید و مضرات چای ماته و طرز تهیه آن

ماته (Ilex paraguariensis)، گیاهی است از خانواده خاس (Aquifoliaceae)، درخت یا درختچه ای به ارتفاع 4 تا 15 متر که دارای منظره ای شبیه به درخت نارنج است. این درخت، برگ هایی بزرگ، شفاف، بی کرک، به رنگ سبز تیره در سطح فوقانی پهن و سبز روشن در سطح تحتانی دارد. طول برگ ها 6 تا 15 سانتی متر و عرض آن حدود 5 سانتی متر است. گل های آن کوچک، سفید رنگ شامل 4 کاسبرگ و 4 گلبرگ و میوه اش کوچک، قرمز رنگ و محتوی دانه های سخت به رنگ زرد روشن است. برگ ها در حالت تازه رنگ سبز تیره دارند ولی پس از خشک شدن، کمی زرد می شوند. آن ها دارای حالتی چرمی و شکل تخم مرغی ساده تا کشیده هستند و در انتها باریک و نوک تیز می شوند. سطح برگ بدون کرک است ولی گاه در پشت آن کرک های ناچیزی دیده می شود. بوی برگ معطر است و مزه ای نامشخص دارد. اندام مصرفی این گیاه برگ یا برگ بو داده آن است. از برگ خشک شده آن چای درست می کنند. چای ماته که با نام چای یربا مات معروف است، در اصل یک دمنوش است که در مناطق آمریکا جنوبی طرفداران زیادی دارد. در بازار تجاری کمتر از برگ کامل استفاده می کنند و بیشتر به صورت ذرات ریز و درشت و یا پودر عرضه می شود. چای ماته یک نوشیدنی شناخته شده است که به طور گسترده ای توسط مردم آمریکای جنوبی مصرف می شود. این چای از برگ های خشک شدۀ درخت یربا ماته (Ilex paraguariensis) تهیه می شود که بومیِ آمریکای جنوبی می باشد. این درخت در کشورهای برزیل، آرژانتین، اروگوئه و پاراگوئه یافت می شود. چای ماته به عنوان یک نوشیدنی دارویی برای قرن ها توسط بومیان قارۀ آمریکا مورد استفاده قرار می گرفته است. این چای در اروپا، ایالات متحده و سایر کشورها در حال محبوب شدن است، و این به دلیل داشتن اثرات تحریک کننده و فواید مختلف می باشد.پودر ماته به رنگ سبز روشن با بویی کمی معطر و مزه ای نامعلوم است. دمنوش این گیاه دارای مزایا و معایب زیادی می باشد. در ادامه به بررسی کامل تر خواص آن می پردازیم.

فواید دارویی ودرمانی چای ماته برای سلامتی

1. منبع غنی آنتی اکسیدان

چای ماته حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی مانند گزانتین، ساپونین و پلی فنل هاست که خواص ضد التهابی قوی دارند و با کاهش رادیکال های آزاد بدن خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش می دهند.

2. افزایش انرژی بدن

مقادیر بالای کافئین موجود در چای ماته به افزایش انرژی بدن کمک کرده و باعث رفع خستگی می شود. علاوه بر این کافئین موجود در چای ماته می تواند مولکول های سیگنالینگ خاصی را در مغز شما فعال کند که باعث بهبود تمرکز و افزایش عملکرد ذهن می شود. در چندین مطالعه انسانی مشخص شد که مصرف روزانه 40 تا 47 میلی گرم کافئین در روز باعث افزایش هوشیاری و تقویت حافظه کوتاه مدت می شود.

3. بدنسازی

کافئین موجود در چای ماته به بهبود انقباض عضلانی، کاهش خستگی و بهبود عملکرد ورزشی در بدنسازان و ورزشکاران کمک می کند. یک مطالعه نشان داده کسانی که یک کپسول حاوی 1 گرم گیاه ماته را قبل از تمرینات ورزشی استفاده می کنند، 24 درصد چربی بیشتری را در تمرینات ورزشی از دست می دهند.

4. ضد میکروب طبیعی

دمنوش ماته توانایی بالایی برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های باکتریایی، قارچی و انگل ها دارد؛ یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داده که عصاره ی گیاه ماته باعث از بین رفتن باکتری E.coli (باکتری که باعث مسمومیت غذایی می شود) شده است. برخی ترکیبات یربا ماته باعث جلوگیری از رشد قارچ عامل شوره سر، بثورات پوستی و پوسته پوسته شدن پوست سر می شود. تحقیقات نشان می دهد که ترکیبات موجود در گیاه ماته احتمال ابتلا به بیماری های انگلی را کاهش می دهد.

5. لاغری و کاهش وزن

مطالعات حیوانی نشان می دهد که یربا ماته ممکن است با کاهش اشتها و افزایش متابولیسم بدن به لاغری و کاهش وزن افراد کمک کند.
تحقیقات انسانی نشان می دهد چای ماته بیشتر از چربی ها به عنوان سوخت برای افزایش انرژی بدن استفاده می کند.
در یک مطالعه 12 هفته ای بر روی افراد دچار اضافه وزن مشخص شد کسانی که روزانه 3 گرم پودر متیل یربا ماته را مصرف کرده اند به طور متوسط ​​1.5 کیلوگرم کاهش وزن داشته اند. همچنین چربی شکم آن ها 2 درصد کاهش پیدا کرده است.

6. تقویت سیستم ایمنی بدن

مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و ساپونین های موجود در چای ماته به دلیل خواص ضد التهابی قوی که دارند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش می دهند.

7. قند خون و دیابت

برخی تحقیقات اولیه نشان داده که چای ماته به کاهش قند خون و عوارض ناشی از بیماری دیابت کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد که نوشیدن روزانه چای ماته (سه بار در روز) برای 60 روز می تواند قند خون مخفی یا هموگلوبین گلیکوزیله شده افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد.

8. سلامت قلب

مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و پلی فنل های موجود در چای ماته به سلامت قلب کمک می کند. در یک مطالعه 40 روزه، افرادی که روزانه تا 330 میلی لیتر دمنوش ماته مصرف کرده اند، کلسترول بد خون آن ها تا 13 درصد کاهش داشته است.

طرز تهیه چای ماته

روش اول : روش سنتی آرژانتینی
لیوان مخصوص چای لاته را بردارید و حدود 1/3 یا 1/2 آن را با استفاده از برگ های خشک شده گیاه یربا ماته پر کنید.
لیوان را به صورت کج گرفته و نی مخصوص یا بومبیلا را به ته لیوان برسانید.
مقداری آب داغ با دمای 79 درجه سانتیگراد بر روی برگ ها بریزید.
دمنوش ماته شما آماده است و می توانید آن را میل کنید.

روش دوم : با استفاده از فرنچ پرس
مواد لازم:
فرنچ پرس
برگ های خشک شده یربا ماته – 2 قاشق غذا خوری
آب گرم – 2 فنجان
دستور تهیه:
برگ های خشک شده یربا ماته را در فرنچ پرس بریزید.
آب داغ را بر روی برگ ها بریزید و بگذارید 4 تا 6 دقیق بماند تا دم بکشد.
برای جدا کردن برگ ها از چای، دسته پرس را فشار دهید.
دمنوش شما آماده است آن را در فنجان بریزید و با شکر یا آب لیمو ترش تازه مزه دار کرده و بنوشید.

مضرات چای ماته

1. اگرچه این چای فواید فراوانی دارد، اما همانند بسیاری از گیاهان دارویی، مصرف زیاد آن می تواند با برخی عوارض جانبی همراه باشد.
2. قلب: از آنجایی که این چای محتوای کافئین بالایی دارد، مصرف زیادش می تواند سلامت قلب را تهدید کند.
3. سرطان: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) با افزایش خطر سرطان پیوند خورده اند. مهم است که در فرآیند تهیۀ چای ماته مطمئن شوید که این چای توسط این مواد (PAHs) آلوده نشود.
4. زنان باردار و کودکان: چای ماته برای زنان باردار و کودکان امن نمی باشد. مصرف این چای برای زنان شیرده نیز پیشنهاد نمی شود.
5. کبد: مصرف درازمدت و زیاد چای ماته ممکن است اثرات منفی ای بر روی عملکرد کبد داشته باشد و به بروز بیماری کبد منجر شود.
6. به طور کلی باید این چای را در مقادیر کم تا متوسط مصرف کنید تا بتوانید به درستی از فواید آن بهره مند شوید. همچنین قبل از اضافه کردن این چای به رژیم غذایی تان، حتما با پزشک خود مشورت کنید.