وقتی از بیماری های تیروئید صحبت به میان می آید، بیماری کم کاری تیروئید که در آن هورمون تیروئید به اندازه کافی تولید نمی شود، به ذهن همه خطور می کند. اما نوع دیگری از بیماری تیروئید وجود دارد که کمتر شناخته شده است و آن هایپرتیروئید یا پرکاری تیروئید است که در آن هورمون تیروئید بیش از حد تولید می شود. برنامه های رژیم غذایی متنوعی وجود دارد که می تواند علائم پر کاری تیروئید را کنترل کند یا کاهش دهد.
پركاري تيروئيد (هپيرتيروئيديسم) شايع ترين علت اين عارضه (۸۵ درصد موارد)، بيماري گريو است، كه ناشي از تحريك بيش از حد غده تيروئيد توسط سيستم ايمني است. مصرف بيش از اندازه هورمون تيروئيد يا داروهاي حاوي هورمون تيروئيد، فعاليت بيش از حد ندول هاي غده تيروئيد و هم چنين التهاب تيروئيد كه باعث ذخيره شدن و ترشح مقدار زيادي هورمون در خون مي شود از ساير عوامل ابتلا به پركاري تيروئيد هستند. پركاري تيروئيد در بين زنان شايع تر از مردان (۴ به ۱) است و بيش تر در سنين ۲۰- ۴۰ سالگي بروز مي كند. افزايش ترشح هورمون هاي تيروئيد مي تواند سطح متابوليك بدن را ۶۰-۱۰۰برابر افزايش دهد. اين امر باعث بروز دامنه وسيعي از علائم زير مي شود:
علايم پركاري تيروئيد كاهش وزن سريع، علي رغم افزايش اشتها و حتي مصرف زياد غذا، بي حوصلگي و تحريك پذيري شديد، كاهش تمركز، ايجاد حالات و تنش هاي عصبي، اضطراب و نگراني، اختلال خواب، افزايش ضربان قلب و تپش قلب به دنبال انجام كارهاي معمول، افزايش فشار خون، تعريق بيش از حد ضعف عضلاني، لرزش و تنش هاي غيرارادي، خصوصاً در دستان و انگشتان، بر هم خوردن عادت ماهيانه و كاهش خونريزي در بعضي از افراد، مشكلات بينايي و بيرون زدگي غيرطبيعي كره چشم يا اگزوفتالمي، گواتر يا بزرگ شدن غده تيروئيد، افزايش حساسيت و تحريك پذيري نسبت به گرما، تغيير حركات طبيعي روده بزرگ، اسهال و يبوست و ريزش مو. درمان اين بيماري به محض تشخيص، بايد تحت درمان قرار گيرد. معمولا از يد راديواكتيو، داروهاي ضد تيروئيد و در برخي موارد، روش هاي جراحي براي برداشتن بخشي از غده استفاده مي شود. در هر يك از اين روش هاي درماني، تغيير شيوه زندگي، تغيير و اصلاح رژيم غذايي و تطابق فعاليت مي توانند نقش بسيار مهمي در جهت بهبودي بيماري داشته باشد.
رژیم غذایی کامل و مفید برای پرکاری تیروئیدمواد غذایی مضر برای مبتلایان به پرکاری تیروئید:
مواد غذایی زیر اگر در مقادیر زیاد مصرف شوند برای مبتلایان به پرکاری تیروئید مضر هستند:
۱- غذاهای غنی از ید
دریافت بیش از حد ید می تواند سبب افزایش تولید هورمون های تیروئید و تشدید پرکاری تیروئید شود. مبتلایان به این بیماری باید از مصرف زیاد مواد غذایی سرشار از ید مانند نمک یددار، ماهی، مکمل های حاوی ید، زرده تخم مرغ و … خودداری نمایند.
۲- سویا
تحقیقاتی که بر روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده نشان می دهد که سویا و محصولات حاوی آن می تواند درمان با ید رادیواکتیو را مختل کند.
۳- غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین
کافئین می تواند علائم پرکاری تیروئید از جمله تپش قلب، لرزش، اضطراب و بی خوابی را تشدید کند. کافئین در قهوه حاوی کافئین، چای، شکلات، نوشابه ها و نوشیدنی های انرژی زا یافت می شود.
ارتباط بیماری سلیاک با عملکرد غده تیروئید:
تحقیقات نشان می دهند که ابتلا به بیماری خود ایمنی تیروئید از جمله بیماری گریوز در مبتلایان به بیماری سلیاک شایع تر است. اگرچه علت این امر نامشخص است اما به نظر می رسد که ژنتیک در آن نقش دارد. ابتلا به سلیاک می تواند احتمال بروز سایر بیماری های خود ایمنی را نیز افزایش دهد.
در مبتلایان به سلیاک گلوتن موجود در گندم، جو و چاودار می تواند به روده کوچک آسیب وارد کند. به همین علت این افراد باید از مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن خودداری کنند.
