هندوانه ابوجهل گیاهی از خانواده کدوییان است. البته باید در نظر داشته باشد که خانواده کدوییان تنوع بسیار بالایی دارند. هندوانه ابوجهل نیز یکی از انواع آنها است. اما معمولا کمتر به تاثیراتی که با مصرف آن به بدن می رسد پرداخته می شود. از دیگر نام های هندوانه ابوجهل می توان به مواردی مانند چي باروال، خربزه روباه، حنظل، عجاف، فنك، كسلس، مرارة الصحاري، بشبش، دوقوقينا، علقم، كبست، كولوكنت، اندراين، مليا، شرنگ، كوت، خيارگرگو، قولووافيقيس، فولو، حدج، دوقيثا، قثاء النعام، اغرليوس، اندران و تنبري اشاره کرد. این میوه خواص بسیاری دارد که در این مقاله به نکات مهمی در رابطه با آن خواهیم پرداخت.
هندوانه ابوجهل
هندوانه ابوجهل یک گیاه علفی یک ساله با ساقه خزنده است و نام علمی هندوانه ابوجهل Citrulus colocynthis Schrad است که از تیره کدو (Cucurbitaceae ) بوده و به صورت بوته هایی گسترده بر روی زمین هستند و در مناطق جنوبی ایران مانند جزیره قشم، بلوچستان، جهرم و بعضی نقاط دیگر می روید. رنگ میوه آن هنگامی که کاملا رسیده باشد به رنگ زرد است. هندوانه ابوجهل بوی تندی دارد و مزه آن تلخ است. وجود ماده کوکوربیتاسین به هندوانه ابوجهل خاصیت دارویی داده است در واقع هندوانه ابوجهل یک میوه دارویی است تا خوراکی. هندوانه از این خانواده محسوب می شود. جالب است بدانید گیاه این میوه در برخی از شهرها به صورت وحشی رشد می کند و اغلب بومی جنوب ایران شناخته می شود.
خواص هندوانه ابوجهل در طب اسلامی
از نظر ظاهر شباهت زیادی به هندوانه های معمولی داشته اما از نظر سایز و اندازه نسبت به آن ها کوچک تر است. طعم این هندوانه ابوجهل تلخ است. علاوه بر سایز و اندازه، اصلی ترین تفاوت این گیاه با هندوانه معمولی، طعم تلخ آن است. بوته های این گیاه دارویی معمولا بسیار میوه می دهند. حنظل یا هندوانه ابوجهل دارای پوسته نازک و سبز یا زرد رنگ و همچنین دانه های قهوه ای رنگ و شفاف است. دانه هایی موجود در داخل این میوه ها مصرف دارویی داشته و در اکثر عطاری ها می توانید از این دانه ها پیدا کنید. از خواص هندوانه ابوجهل می توان به مواردی مانند ضد بیماری بلغم، مسهل بسیار قوی، درمان کننده کبد، آنتی بیوتیک قوی، ضد نقرس، درمان کننده صدای گوش، ضد سردرد و درد شقیقه، درمان کننده سیاتیک، درمان بیماری سرع، ضد بیماری قند، ضد خارش پوست، درمان کننده سفید شدن مو، جلو گیری از سکته مغزی، قاعده آور، ضد کرم معده و کرم کدو، پادزهر سم عقرب و مار اشاره کرد. هندوانه ابوجهل که در طب اسلامی و طب سنتی به آن حنظل نیز می گویند دارای طبع گرم و خشک است. برای دیابت افراد با مزاج سرد کاربرد موثری دارد.
خواص هندوانه ابوجهل برای گوارش
یکی دیگر از خواص بی نظیر هندوانه ابوجهل کمک به حفظ سلامت دستگاه گوارش است. هندوانه ابوجهل می تواند به درمان یبوست، مشکلات کبدی و مشکلات کیسه صفرا کمک کرده و برای دستگاه گوارش مفید باشد. یکی از خواص هندوانه ابوجهل این است که مانند ملین عمل می کند و برای درمان یبوست مفید و موثر است. اما توجه داشته باشید که مصرف این گیاه دارویی برای افرادی که مبتلا به ورم روده هستند توصیه نمی شود.
سایر خواص هندوانه ابوجهل
این گیاه خاصیت آنتی بیوتیکی هم دارد و برای سم حشراتی مانند مار و عقرب به عنوان پادزهر عمل می کند. برای درمان سیاتیک، درد مفاصل، واریس و نقرس روغن هندوانه ابوجهل را روی عصب می مالند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که این میوه خاصیت ضدسرطانی دارد و می تواند در جلوگیری از رشد سلول های سرطانی تأثیرگذار باشد.
خواص هندوانه ابجهل برای لاغری
یکی دیگر از محبوب ترین خواص هندوانه ابوجهل کمک به کاهش وزن و دستیابی به تناسب اندام است. هندوانه ابوجهل موجب سوزاندن چربی های اضافی بدن می شود و به لاغری کمک می کند. از طرف دیگر یبوست نیز باعث چاقی می شود و گفتیم که یکی از خواص هندوانه ابوجهل درمان یبوست است. توجه کنید که برای کاهش وزن در مصرف هندوانه ابوجهل زیاده روی و افراط نکنید. حتما برای میزان مصرفی ایمن هندوانه ابوجهل با پزشک متخصص مشورت کنید زیرا ممکن است زیاده روی در مصرف هندوانه ابوجهل موجب آسیب به کلیه، کبد و قلب شود. با وجود خواص هندوانه ابوجهل در لاغری، نمی تواند به تنهایی موثر باشد تا به وزن ایده آل برسید.
مضرات هندوانه ابوجهل
از خواص هندوانه ابوجهل که بگذریم، نتایجی هم به دست آمده است که نشان می دهد مصرف بیش از حد این میوه بر دستگاه ی گوارش تأثیر منفی می گذارد و باعث بروز مشکل می شود. مصرف حتی مقدار بسیار کمی از این گیاه می تواند باعث تحریک شدید معده و روده، اسهال خونی، آسیب کلیه، ادرار خونی و ناتوانی در دفع ادرار شود. از عوارض جدی تر آن می توان به تشنج، فلج و مرگ اشاره کرد. به همین دلیل، استفاده از هندوانه ابوجهل در سال ۱۹۹۱ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ممنوع شده است. هندوانه ابوجهل ممکن است در حین جراحی و بعد از آن در کنترل قند خون اختلال ایجاد کند. بنابراین، حداقل دو هفته قبل از جراحی برنامه ریزی شده مصرف آن را متوقف کنید. میزان مصرف نباید بیش از یک قاشق چای خوری باشد. البته گفته می شود که زنان باردار و شیرده باید به کلی از مصرف این میوه خودداری کنند. مصرف این میوه هم می تواند باعث سقط جنین شود و هم ترکیبات سمی آن برای نوزاد مضر است. هنگامی که عصاره ی هندوانه ابوجهل در روغن کنجد رقیق می شود و به صورت موضعی روی پوست قرار می گیرد، احتمالاً بی خطر است.
سخن آخر
علیرغم نگرانی های جدی که در مورد بی خطر بودن حنظل وجود دارد، از این گیاه برای درمان بعضی از بیماری ها مثل یبوست، دیابت، بیماری کبدی و مشکلات صفراوی استفاده می شود. دوز مناسب مصرف به عوامل متعددی مانند سن، وضعیت سلامتی و… بستگی دارد، اما در حال حاضر اطلاعات علمی کافی در مورد این موضوع در دسترس نیست. به خاطر داشته باشید که محصولات طبیعی همیشه بی خطر نیستند و دوز مصرف آن ها می تواند مهم باشد. بنابراین، قبل از مصرف هندوانه ابوجهل با پزشک مشورت کنید.