خواص جلب دریایی چیست؟

جلبک، دارای مزایای سلامتی فراوانی است که برخی از آنها شامل کاهش سطح کلسترول، افزایش ایمنی، افزایش تعداد سلول های خونی، کاهش سمیت کلیه ها، کنترل آسم برونش و افزایش آنتی اکسیدان ها است. جلبک، آبی - سبز و مارپیچی است. این شکل مارپیچی دلیل نام جلبک است و به گونه سیانوباکتریوم تعلق دارد.

گونه های دیگر شامل جلبک ماکسیما و جلبک گیتلری است. عموماً در دریاچه های قلیایی مکزیک و آفریقا یافت می شوند و آنها غنی از مواد مغذی مثل پروتئین ها، کربوهیدرات ها، ویتامین ها، مواد معدنی و عناصر بسیاری است.توانایی باقی ماندن در سخت ترین شرایط، هم در محیط زیست و هم به لحاظ شیمیایی را دارد. می تواند در شرایط سخت قلیایی جان سالم به در ببرد، حتی در آبی که 30 - 270 گرم در لیتر نمک دارد.

ارزش غذایی جلبک

مواد غذایی یافت شده در جلبک به ازای هر 100 گرم جلبک، شامل 290 kcal انرژی، 57 گرم پروتئین، 24 گرم کربوهیدرات، 7 گرم چربی، 3 گرم قند و 3 گرم فیبر رژیمی است.مواد معدنی و مفید یافت شده در آن شامل 1200 میلی گرم کلسیم، 28 میلی گرم آهن، 195 میلی گرم منیزیم، فسفر میلی گرم فسفر، 1048 میلی گرم سدیم و 2 میلی گرم روی است.

ویتامین های یافت شده در جلبک عبارتند از تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، اسید فولیک، ویتامین B6، C، A، E و ویتامین K است.همچنین شامل حدود 18 - 22 آمینو اسید است که بدن انسان به آنها نیاز دارد.همچنین منبع خوبی از مواد مغذی کم مصرف نظیر بتاکاروتن موجود در ویتامین A و مواد معدنی نظیر روی، کلسیم، منیزیم، آهن و فسفر نیز است.

انواع جلبک دریایی

1. کتانجکاین : جلبک قهوه ای معمولا به صورت ورقه های خشک است و حین آشپزی به غذا اضافه می شود. می توان آن را جایگزین بدون گلوتن نودل دانست.
2. کومبو (Kombu): نوعی کتانجک با طعم قوی است که اغلب از آن به صورت ترشی یا برای تهیه استاک سوپ استفاده می شود. همچنین می توانید کومبو را در آب داغ نرم کنید و سپس با سس سویا میل کنید.
3. ارامه (Arame) : نوع دیگری از کتانجک با طعمی ملایم و شیرین و بافتی سفت است که می توان از آن در انواع غذاها استفاده کرد.
4. واکامه (Wakame) : واکامه که خردل دریایی نیز نامیده می شود، جلبک دریایی سبز تیره ای است که اغلب برای تهیه سوپ میسو و سالاد تازه استفاده می شود. این جلبک طعم شیرین و بافت نرم ابریشمی دارد و منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ است.
5. دالس (Dulse) : دالس که برای اولین بار بیش از هزار سال پیش در اسکاتلند و ایسلند برداشت شد، بافتی نرم و چرمی دارد. طعم آن مانند طعم بیکن است و می توان آن را در روغن سرخ کرد تا ترد شود. دالس به صورت تکه های خشک، خردشده یا آسیاب شده فروخته می شود و کاربردهای زیادی در آشپزی دارد. از دالس در انواع سوپ، به صورت چیپس و حتی به عنوان چاشنی گوشت استفاده می شود.
6. نوری (Nori) : جلبکی قرمز و مایل به ارغوانی است که معمولا به شکل ورقه های خشک فروخته می شود و از آن برای پیچیدن سوشی استفاده می کنند. نوری را حرارت می دهند و به صورت ورقه ای خشک می کنند. نوری پس از خشک شدن به رنگ سبز تیره درمی آید.
7. کلرلا (Chlorella) :این جلبک سبز و خوراکی آب شیرین معمولا به صورت پودر و به اسم مکمل فروخته می شود.
8. هیجیکی (Hijiki) : یکی از جلبک های دریایی قهوه ای است که پس از خشک شدن سیاه و شبیه شاخه های کوچک و نازک می شود. هیجیکی از سواحل سنگی چین، ژاپن و کره به دست می آید و پس از برداشت از اقیانوس، ابتدا جوشانده و سپس خشک می شود. معمولا هیجیکی به صورت تفت روغن داغ (stir-fry) تهیه یا همراه ماهی سرو می شود.
9. خزه ایرلندی (Irish moss) : خزه ایرلندی جلبکی بنفش و قرمز و بومی سواحل اقیانوی اطلس است. به علت کاراگین (carrageen) موجود در خزه ایرلندی، از آن در دسرهایی مانند تاپیوکا و بستنی استفاده می شود. کاراگین مولکول های قندی (پلی ساکارید) هستند که به جای مواد غلیظ کننده و چسبنده استفاده می شوند.
10. اسپیرولینا: اسپیرولینا نوعی جلبک آب شیرین خوراکی و سبزآبی است که به شکل قرص، ورقه یا پودر فروخته می شود. ساختار اسپیرولینا با سایر جلبک ها متفاوت است و از نظر فنی نوعی سیانوباکتری (جلبک سبز آبی) به شمار می رود، ولی چون معمولا در تحقیقات علمی با انواع دیگر جلبک ها دسته بندی می شود، در اینجا نیز آن را در کنار انواع دیگر جلبک ها آورده ایم.
11. کاهوی دریایی (Sea lettuce) : نوعی نوری سبز و شبیه برگ کاهوست. از کاهوی دریایی خام در سالاد و از پخته شده آن در سوپ استفاده می شود.

مهمترین خواص جلب دریایی

واژه جلبک دریایی (seaweed) برای بسیاری از گونه های جلبک ها و گیاهان دریایی به کار می رود. جلبک دریایی در انواع آب ها رشد می کند از جمله آب دریا، دریاچه و رودخانه. معمولا جلبک هایی که در دریا رشد می کنند خوراکی اند و گونه های آب شیرین سمی اند.رنگ جلبک دریایی خوراکی بسیار متنوع است. البته رایج ترین آنها جلبک دریایی قرمز، سبز، سبزآبی و قهوه ای اند. جلبک های دریایی از نظر اندازه نیز بسیار متفاوت اند. مثلا فیتوپلانکتون ابعادی میکروسکوپی دارد، در حالی که کتانجک یا اشنه دریایی (kelp) طول زیادی دارد و در کف اقیانوس ریشه می کند.هزاران سال است که جلبک دریایی بخش مهمی از رژیم غذایی انسان ها بوده و به ویژه در چین و ژاپن محبوب بوده است. همچنین جلبک دریایی منبع غذایی اصلی بسیاری از موجودات اقیانوس است.فواید و مصرف جلبک دریایی عبارتند از:

کاهش میزان تری گلیسیرید و LDL

در حال حاضر بیماری های قلبی بزرگترین قاتل در جهان محسوب می شوند. مشخص شده است که بسیاری از فاکتورهای قابل اندازه گیری، که به عنوان فاکتور خطر نامیده می شوند؛ با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط هستند. همانطور که نشان داده شده، جلبک اثرات مفیدی بر روی بسیاری از آنها دارد. برای مثال، می تواند کلسترول کلی، کلسترول LDL و تری گلیسیرید را کاهش دهد. در حالی که کلسترول HDL (نوع خوب) را افزایش می دهد. در مطالعه ای با 25 نفر شرکت کننده مبتلا به دیابت نوع 2، با مصرف 2 گرم از جلبک در روز، این نشانه ها را به طور چشمگیری بهبود یافت.

مطالعه ای دیگر از افراد با کلسترول بالا نشان داد که 1 گرم جلبک در روز، تری گلیسرید را تا حدود 3/15 درصد و LDL را تا حدود 1/10 درصد کم می کند. مطالعات متعدد دیگر اثرات مطلوب مصرف آن را تا مقادیر بالای 5 تا 8 گرم جلبک در روز نشان می دهند.

ضد سرطانی بودن، از خواص جلبک دریایی

برخی از شواهد نشان می دهد که جلبک می تواند خواص ضد سرطانی داشته باشد. برای مثال، برخی از تحقیقات در مورد حیوانات نشان می دهد که جلبک می تواند وقوع سرطان و سایز تومور را کاهش دهد. جلبک به ویژه در سرطان دهان، مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه ای به تاثیرات جلبک در مورد 87 نفر در هند با ضایعات پیش سرطانی که OSMF در دهان نامیده می شود، پرداخت.

پس از یک سال، افرادی که روزانه به میزان 1 گرم جلبک مصرف می کردند تا 45 درصد، و تنها 7 درصد از گروه دیگر با پسروی کاملی در زخم دهانشان، مواجه شدند. وقتی آنها مصرف جلبک را متوقف کردند، تقریبا نیمی از افراد اذعان داشتند که زخمشان در طول سال، مجدداً بازگشت داشته است. در مطالعه ای دیگر متشکل از 40 نفر با جراحات OSMF، با مصرف یک گرم جلبک در روز نسبت به داروی پنتااکسیفیلین نشانه های بهبود بیشتری داشته اند.

بهبود ورم آلرژیک

ورم آلرژیک با التهاب در مسیر جریان هوای بینی مشخص می شود. این امر به وسیله ذرات آلرژیک محیطی، مانند گرده، مو حیوانات و گرد و غبار گندم برانگیخته می شود. جلبک، درمان پیشنهادیِ معروفی برای نشانه های ورم های آلرژیک است و شواهدی دال بر تاثیر آن وجود دارد. در مطالعه ای متشکل از 127 نفر با ورم های آلرژیک، مصرف 2 گرم جلبک در روز به طور چشمگیری علائمی مانند ترشحات بینی، عطسه کردن، گرفتگی و خارش بینی را کاهش داده است.

خواص جلبک دریایی در درمان کم خونی

انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. کم خونی تقریبا در افراد مسن رایج تر است که منجر به احساس ضعف و خستگی می شود. رایج ترین آن به وسیله کاهش هموگلوبین یا سلول های قرمز خون مشخص می شود. در مطالعه ای با 40 نفر شرکت کننده، افراد مسن با سابقه کم خونی، مکمل های جلبک را مصرف نمودند و مشخص شد هموگلوبین سلول های خونی را افزایش می دهد. همچنین عملکرد سیستم ایمنی آنها نیز بهبود یافت. توجه داشته باشید که این تنها یک مطالعه است و تحقیقات بیشتری، پیش از هر نوع توصیه ای نیاز است.

افزایش قدرت و استقامت عضلات

صدمه اکسیداتیو ناشی از ورزش، عامل اصلی خستگی عضلانی است. غذاهای گیاهی مشخص، خواص آنتی اکسیدانی دارند که می توانند به ورزشکاران کمک نمایند، تا افراد با فعالیت فیزیکی بالا این آسیب را به حداقل برسانند. طبق مطالعات به نظر می رسد جلبک استقامت و قدرت ماهیچه را بهبود بخشیده و موثر است.

در دو مطالعه، نشان داده شده بود که جلبک استقامت افراد را بالا برده و مانع از خستگی زود هنگام می شود. مطالعه دیگری در دانشکده ی تربیت بدنی نشان داد که مکمل های جلبک، قدرت عضلانی را افزایش می دهند. اما هیچ تاثیری بر استقامت ندارند.

قدرت و استقامت عضلانی ممکن است بهبود یابد

صدمه اکسیداتیو ناشی از ورزش عامل اصلی خستگی عضلانی است. غذاهای گیاهی مشخص، خواص آنتی اکسیدانی دارند که می توانند به ورزشکاران کمک نمایند تا افراد با فعالیت فیزیکی بالا این آسیب را به حداقل برسانند. طبق مطالعات به نظر می رسد جلبک استقامت و قدرت ماهیچه را بهبود بخشیده و موثر است.

در دو مطالعه، نشان داده شده بود که جلبک استقامت افراد را بالا برده و مانع از خستگی سریع می شود. مطالعه دیگری در دانشکده ی تربیت بدنی نشان داد که مکمل های جلبک قدرت عضلانی را افزایش می دهند اما هیچ تاثیری بر استقامت ندارند.

جلبک ممکن است به کنترل قند خون کمک کند

مطالعات روی حیوانات نشان داده که جلبک می تواند سطح قند خون را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در برخی از موارد، از داروهای دیابتی معروف، از جمله متفورمین نیز بهتر عمل می کند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد جلبک می تواند بر بدن انسان موثر باشد.در مطالعه ای متشکل از ۲۵ بیمار با دیابت نوع ۲، که ۲ گرم جلبک در روز مصرف می کردند به کاهش شدید قند خون منجر شد.HbA1c، یک شاخص میزان قند خون در طولانی مدت، از ۹% تا ۸% کاهش یافت، که بسیار قابل توجه است. مطالعات تخمین می زنند که کاهش ۱ درصدی از این شاخص می تواند خطر مرگ مربوط به دیابت را تا حدود ۲۱ درصد کاهش دهد. گرچه این مطالعه در مقیاس کوچک بوده و تنها برای ۲ ماه طول کشید، می تواند قابل قبول باشد اما شک برانگیز نیز هست.

سلامت دستگاه گوارش

فیبر موجود در جلبک دریایی برای جلوگیری از یبوست و هضم راحت غذا مفید است. جلبک خوراکی حاوی آگارها (agars)، کاراگینان ها (carrageenans) و فوکوئیدان هاست که مانند پری بیوتیک عمل می کنند. پری بیوتیک نوعی فیبر غیرقابل هضم است که باکتری های مفید روده را تغذیه می کند. هرچه تعداد باکتری های مفید روده بیشتر باشد، برای رشد باکتری های مضر فضای کمتری وجود خواهد داشت.

پژوهشگران بر این باورند که پری بیوتیک های موجود در جلبک دریایی می توانند اثرات ضدالتهابی و ضدباکتریایی داشته باشند. این تا حدی به این دلیل است که با مصرف پری بیوتیک ها، باکتری های روده بوتیرات تولید می کنند. این اسید چرب زنجیره کوتاه اثرات ضدالتهابی دارد. علاوه بر این، برخی از پری بیوتیک ها از چسبیدن باکتری های مضری مانند هلیکوباکتر پیلوری به دیواره روده جلوگیری می کنند و مانع از ایجاد زخم معده می شوند.

محافظت در برابر آسم

بر اساس داده های نظرسنجی ملی سلامت و تغذیه کره (KNHANES) در سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ مشخص شد که مصرف کمتر جلبک دریایی و غذاهای دریایی با افزایش احتمال ابتلا به آسم مرتبط است. چون آسم بیماری التهابی است، این فرضیه مطرح شده است که چربی های چنداشباع نشده (polyunsaturated) و ویتامین های موجود در این مواد غذایی اثر محافظتی دارند. بنابراین به نظر می رسد که مصرف جلبک دریایی در دوران بارداری و اوایل کودکی مفید است.

نکات احتیاطی در مورد خواص جلب دریایی

• انواع خاصی از جلبک دریایی حاوی مقدار زیادی سدیم و پتاسیم هستند که برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی مضرند.
• جلبک دریایی حاوی ویتامین K و فوکوئیدان با خاصیت ضدانعقادی است که امکان دارد با داروهای رقیق کننده خون مانند کومادین (وارفارین) تداخل داشته باشند.
• ممکن است مصرف بیش از حد ید منجر به پرکاری تیروئید شود.
• اسپیرولینا می تواند برای افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی مضر باشد. اختلالات خودایمنی شامل بیماری هایی مانند دیابت نوع ۱، تیروئید هاشیموتو، لوپوس، مولتیپل اسکلروزیس و آرتریت روماتوئید است. خواص تقویت کننده سیستم ایمنی اسپیرولینا می تواند باعث بدترشدن علائم خودایمنی شود، زیرا سیستم ایمنی قوی تر می شود و به حمله خود به سلول های بدن ادامه می دهد. بنابراین بیماران مبتلا به اختلالات خودایمنی باید از مصرف اسپرولینا و سایر محصولات جلبک سبزآبی اجتناب کنند.

خواص شیره افرا چیست؟