خواص روغن ماهی چیست؟

روغن ماهی، یکی از روغن های مفید برای سلامت بدن است که در درمان بسیاری از بیماری ها موثر است. در واقع بیشترین خواص روغن ماهی مربوط به اسیدهای چرب امگا۳ است. این روغن که از کبد ماهی های مختلف مانند شاه ماهی، ماهی تن و ماهی خال خالی تهیه می شود، سرشار از ویتامین های A، D و اسیدهای چرب امگا۳ است که در حفظ سلامت قلب بسیار مفید هستند.

سازمان بهداشت جهانی با توجه به خواص بی نظیر اسیدهای چرب امگا۳ برای بدن، خوردن هفته ای دوبار ماهی را توصیه کرده است. بر این اساس اگر احساس می کنید در رژیم غذایی شما، هفته ای یک یا دوبار ماهی وجود ندارد، می توانید با مصرف روغن ماهی آن را جبران کنید.

فرق روغن ماهی با امگا ۳

آیا روغن ماهی همان امگا۳ است؟ پاسخ به این سوال به درک بهتر فرق روغن ماهی با امگا۳ کمک زیادی می کند. در واقع روغن ماهی یکی از منابع مهم اسیدهای چرب امگا۳ به شمار می آید. میزان اسیدهای چرب امگا۳ موجود در روغن ماهی، حدود ۳۰ درصد است و ۷۰ درصد باقی مانده مربوط به چربی های دیگر می شود.

همان طور که گفته شد روغن ماهی از بافت و کبد ماهی های چرب که سرشار از امگا۳ هستند ساخته می شود. بنابراین روغن ماهی هم یکی از منابع غنی از امگا۳ است و با آن فرق دارد. این روغن در کنار امگا۳، از ویتامین ها و چربی های دیگر نیز تشکیل شده است. شما می توانید برای تامین میزان امگا۳ موردنياز بدن خود از موادغذایی که غنی از اسیدهای چرب امگا۳ هستند مانند روغن ماهی استفاده کنید.

خواص روغن ماهی

روغن ماهی یکی از بهترین روغن هایی است که می تواند در یک رژیم غذایی سالم وجود داشته باشد. خواص روغن ماهی برای سلامتی بدن و درمان بسیاری از بیماری ها مفید است. از این روغن می توان در جهت تقویت حافظه، مراقبت از پوست و حفظ سلامت قلب استفاده کرد. در واقع روغن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ است که در حفظ سلامتی بدن و زیبایی پوست بسیار اهمیت دارد.در ادامه به بررسی خواص روغن ماهی می پردازیم.

۱. ممکن است سلامت قلب را تقویت کند

یکی از خواص روغن ماهی، بهبود سلامت قلب است. بیماری قلبی علت اصلی مرگ ومیر در سراسر جهان محسوب می شود. مطالعات نشان می دهند درصد ابتلا به بیماری قلبی در کسانی که ماهی زیادی می خورند، بسیار پایین می آید. به نظر می رسد مصرف ماهی یا روغن ماهی تعدادی از عوامل خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد. در ادامه خواص روغن ماهی برای سلامتی قلب آورده شده است.

• افزایش سطح کلسترول خوب: روغن ماهی می تواند سطح کلسترول خوب یا HDL را بیشتر کند. با این حال به نظر نمی رسد سطح کلسترول بد یا LDL را کاهش دهد.
• کاهش تری گلیسیرید: این روغن می تواند سطح تری گلیسیرید خون را تقریبا ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
• کاهش فشار خون: روغن ماهی حتی اگر در دوز پایین مصرف شود، به کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک می کند.
• جلوگیری از شکل گیری پلاک: روغن ماهی ممکن است از ایجاد پلاک هایی که باعث سفت شدن عروق می شوند جلوگیری کند و همچنین پلاک هایی که قبلا در عروق شکل گرفته اند را ایمن تر و پایدارتر کند.
• کاهش آریتمی های کشنده: روغن ماهی ممکن است وقوع آریتمی های کشنده را در افرادی که در معرض ابتلا به آن هستند، کاهش دهد. منظور از آریتمی، ضربان قلب غیرعادی است که می تواند در بعضی از موارد منجر به حمله ی قلبی شود.

به یاد داشته باشید که اگرچه مکمل روغن ماهی می تواند بسیاری از عوامل خطر بیماری قلبی را بهبود دهد، اما هیچ مدرک واضحی وجود ندارد که نشان دهد این روغن از حمله ی قلبی یا سکته جلوگیری می کند.

۲. به درمان بعضی از اختلالات ذهنی کمک می کند

تقریبا ۶۰ درصد مغز را چربی تشکیل داده است که بیشتر این چربی ها از نوع اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. بعضی از مطالعات به این نتیجه رسیده اند که سطح امگا ۳ خون در افراد مبتلا به بعضی از اختلالات ذهنی پایین است. تحقیقات نشان می دهند که مکمل روغن ماهی می تواند از شروع علائم بعضی از اختلالات ذهنی جلوگیری کند یا آن ها را بهبود دهد.

برای مثال می تواند احتمال ابتلا به اختلالات روانی را در افرادی که در معرض آن هستند، کاهش دهد. علاوه بر این مصرف مکمل روغن ماهی در دوز بالا ممکن است بعضی از علائم اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی را کاهش دهد.

۳. ممکن است به کاهش وزن کمک کند

اگر شاخش توده ی بدنیتان (BMI) بیشتر از ۳۰ است، یعنی چاق هستید. در سراسر جهان تقریبا ۳۹ درصد از افراد بزرگسال اضافه وزن دارند و ۱۳ درصد چاق هستند. چاقی می تواند به طرز قابل توجهی احتمال ابتلا به بیمار ی های دیگر مثل بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و سرطان را افزایش دهد. مکمل روغن ماهی ممکن است ترکیب بدن و عوامل خطر بیماری قلبی را در افراد چاق بهبود ببخشد.

علاوه بر این بعضی از مطالعات نشان می دهند که مصرف مکمل روغن ماهی در کنار دنبال کردن رژیم غذایی سالم و ورزش کردن می تواند به کاهش وزن کمک کند. البته همه ی مطالعات به نتایج مشابهی در این زمینه نرسیده اند. یک تحلیل روی ۲۱ مطالعه به این نتیجه رسید که مکمل روغن ماهی وزن افراد چاق را به طرز چشمگیری کاهش نداد، اما نسبت دور کمر به باسن و سایز دور کمر را کم کرد.

۴. ممکن است برای سلامت چشم ها مفید باشد

بخش زیادی از چشم مثل مغز از اسیدهای چرب امگا ۳ تشکیل شده است. شواهد نشان می دهند افرادی که به اندازه ی کافی امگا ۳ مصرف نمی کنند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های چشمی قرار می گیرند. سلامت چشم ها با افزایش سن ضعیف می شود که این موضوع می تواند منجر به بیماری تباهی لکه ی زرد مرتبط با سن شود.

مصرف ماهی با کاهش خطر ابتلا به عارضه ی ذکر شده ارتباط دارد، اما نتایج درباره ی اثرات مکمل روغن ماهی در این زمینه چندان قانع کننده نیستند. یک مطالعه به این نتیجه رسید که مصرف دوز بالای مکمل روغن ماهی به مدت ۱۹ هفته، بینایی را در بیماران مبتلا به تباهی لکه ی زرد بهبود بخشید.

هرچند این مطالعه روی تعداد نفرات خیلی کمی انجام شد. دو مطالعه ی بزرگ تر اثرات امگا ۳ و سایر مواد مغذی را روی بیماری تباهی لکه ی زرد بررسی کردند. یک مطالعه اثرات مثبتی را نشان داد، در حالی که مطالعه ی دیگر هیچ تأثیری را نشان نداد. بنابراین نتایج در این زمینه واضح نیستند.

۵. ممکن است التهاب را کاهش دهد

التهاب روش بدن برای مبارزه با عفونت ها و درمان جراحت ها است . هرچند التهاب مزمن با بیماری های خطرناک مثل چاقی، دیابت، افسردگی و بیماری قلبی ارتباط دارد. کاهش التهاب می تواند علائم بیماری های ذکر شده را کاهش دهد. روغن ماهی چون خواص ضدالتهابی دارد، ممکن است عارضه های مرتبط با التهاب را درمان کند. برای مثال مصرف روغن ماهی توسط افراد چاق و دچار استرس می تواند تولید مولکول های التهابی به نام سیتوکین ها را کاهش دهد.

علاوه بر این مکمل روغن ماهی می تواند به طرز قابل توجهی درد مفصلی، سفتی و نیاز به دارو را در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید کاهش دهد. بیماری التهابی روده هم با التهاب تحریک می شود، با این حال هیچ مدرک واضحی مبنی بر بهبود علائم این بیماری بعد از مصرف روغن ماهی وجود ندارد.

۶. ممکن است سلامت پوست را تقویت کند

پوست بزرگ ترین اندام بدن است و مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا ۳ دارد. سلامت پوست می تواند در طول زندگی، به ویژه در دوران پیری یا بعد از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب ضعیف شود. مکمل روغن ماهی ممکن است برای بعضی از اختلالات پوستی از جمله پسوریازیس و درماتیت مفید باشد.

۷. ممکن است در دوران بارداری مفید باشد

اسیدهای چرب امگا ۳ برای رشد اولیه ی انسان ضروری هستند. بنابراین مادران باید طی دوران بارداری و شیردهی به اندازه ی کافی امگا ۳ مصرف کنند. مصرف مکمل روغن ماهی در دوران بارداری و شیردهی ممکن است هماهنگی دست و چشم فرزند را بهبود ببخشد . هرچند تأثیر آن روی بهبود یادگیری یا آیکیو (IQ) مشخص نیست. مصرف مکمل روغن ماهی در دوران بارداری و شیردهی همچنین ممکن است بینایی نوزاد را بهبود ببخشد و خطر ابتلا به حساسیت را کاهش دهد.

۸. ممکن است چربی کبد چرب را کاهش دهد

کاهش چربی کبد یکی دیگر از خواص روغن ماهی است. کبد بیشتر چربی های بدن را پردازش می کند و می تواند نقش مهی در افزایش وزن داشته باشد. این روزها بیماری های کبدی افراد زیادی را درگیر کرده اند. یکی از بیماری های کبدی رایج، بیماری کبد چرب غیرالکلی است که در آن چربی در کبد جمع می شود. مکمل روغن ماهی می تواند عملکرد کبد و التهاب را بهبود ببخشد که این موضوع ممکن است علائم بیماری کبد چرب غیرالکلی و میزان چربی کبد را کاهش دهد.

۹. ممکن است علائم افسردگی را بهبود ببخشد

به نظر می رسد سطح امگا ۳ خون افرادی که به افسردگی شدید مبتلا هستند، پایین تر از افراد عادی است. مطالعات نشان می دهند که مکمل های امگا ۳ و روغن ماهی ممکن است علائم افسردگی را بهبود ببخشند. علاوه بر این بعضی از مطالعات نشان داده اند روغن هایی که سرشار از EPA هستند، در مقایسه با روغن های حاوی DHA به کاهش علائم افسردگی کمک می کنند .

۱۰. ممکن است توجه و بیش فعالی را در کودکان بهبود ببخشد

بعضی از اختلالات رفتاری در کودکان مثل اختلال کم توجهی-بیش فعالی شامل بیش فعالی و بی توجهی می شوند. با توجه به اینکه امگا ۳ بخش قابل توجهی از مغز را تشکیل می دهد، دریافت کافی آن ممکن است برای پیشگیری از اختلالات رفتاری در سال های اولیه ی زندگی مفید باشد. مکمل های روغن ماهی ممکن است به بهبود بیش فعالی، بی توجهی، تکانشگری و پرخاشگری در کودکان کمک کنند. این موضوع ممکن است برای بهبود یادگیری در سال های ابتدایی زندگی مفید باشد.

۱۱. ممکن است از علائم زوال عقل جلوگیری کند

با افزایش سن، سرعت عملکرد ذهن کاهش پیدا می کند و احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر زیاد می شود. افرادی که بیشتر ماهی می خورند، کاهش سرعت زوال عقل را در دوران پیری تجربه می کنند. هر چند مطالعات انجام شده درباره ی مصرف مکمل روغن ماهی در افراد مسن به طور مشخص نشان نداده اند که این مکمل می تواند سرعت زوال عملکرد مغز را کاهش دهد. با این حال بعضی از مطالعات کوچک نشان می دهند که روغن ماهی ممکن است حافظه را در افراد مسن که سالم هستند، بهبود دهد .

۱۲. ممکن است در بهبود علائم آسم و کاهش خطر ابتلا به آلرژی مفید باشد

درصد ابتلا به آسم (که باعث تورم در ریه ها و تنگی نفس می شود) در بین کودکان رو به افزایش است. تعدادی از مطالعات نشان می دهند که روغن ماهی ممکن است علائم آسم را به ویژه در سال های اولیه ی زندگی کاهش دهد. در یک بررسی روی تقریبا ۱۰۰ هزار نفر نشان داده شد مصرف ماهی یا امگا ۳ توسط مادر، احتمال ابتلا به آسم در کودکان را ۲۴ تا ۲۹ درصد کاهش داد. علاوه بر این مصرف مکمل روغن ماهی در دوران بارداری ممکن است احتمال ابتلا به آلرژی را در نوزادان کاهش دهد.

۱۳. ممکن است سلامت استخوان ها را بهبود ببخشد

بهبود سلامت استخوان ها از دیگر خواص روغن ماهی به شمار می رود. استخوان ها در دوران پیری مواد معدنی ضروری خود را از دست می دهند که این موضوع احتمال شکستگی استخوان ها را افزایش می دهد و منجر به عارضه هایی مثل پوکی استخوان و آرتریت می شود. کلسیم و ویتامین دی برای سلامت استخوان ها بسیار مهم هستند، اما بعضی از مطالعات عنوان می کنند که اسیدهای چرب امگا ۳ هم می توانند به بهبود سلامت استخوان ها کمک کنند.

تراکم مواد معدنی استخوان ها در افرادی که امگا ۳ بیشتری مصرف می کنند، ممکن است بهتر باشد. هرچند مشخص نیست که مکمل روغن ماهی تراکم مواد معدنی استخوان ها را بهبود می بخشد یا نه. تعدادی از مطالعات کوچک مقیاس عنوان می کنند که مکمل های روغن ماهی نشانگرهای مرتبط با تجزیه ی استخوان ها را کاهش می دهند که این موضوع ممکن است از بیماری های استخوانی جلوگیری کند.

مقدار مجاز مصرف روغن ماهی برای بدن

روغن ماهی را می توان به دو شیوه مصرف کرد به صورت کپسول مصرف کنیم و دوم اینکه در غذاهای روزانه از آن استفادهکنیم. مصرف بیش از 3 کپسول روغن ماهی در روزمجاز نمی باشد . مصرف روزانه 3000 میلی گرم یا کمتر برای همه افراد مفید است و خطری ایجاد نمی کند . استفاده از روغن ماهی در زنان باردار و شیرده حدود 3200 میلی گرم در روز باید باشد.

مضرات روغن ماهی

زیاده روی در مصرف روغن ماهی به ویژه ممکل ها و کپسول های حاوی روغن ماهی، عوارض جانبی را برای سلامت بدن به همراه دارد بنابراین رعایت اعتدال در مصرف روغن ماهی الزامی است. افراد مبتلا به غلظت خون، باید از داروهای رقیق کننده خون همراه با مصرف کپسول روغن ماهی استفاده کنند.

آیا روغن ماهی باعث افزایش سوخت و ساز بدن می شود؟

یکی دیگر از عواملی که باعث می شود، مصرف روغن ماهی روی لاغر شدن اثر بگذارد، افزایش سوخت و ساز بدن است. سوخت و ساز یا متابولیسم (metabolism) بدن را می توان از طریق نرخ سوخت وساز اندازه گیری کرد. نرخ سوخت وساز بدن، نشان دهندهٔ مقدار کالری هایی است که بدن به طور روزانه آنها را می سوزاند. هرچه، نرخ سوخت وساز بدن تان بیشتر باشد، درطول روز کالری بیشتری می سوزانید و کاهش یا حفظ وزن برایتان ساده تر خواهد شد. پژوهش کوچکی نشان داده است که مصرف روزانه شش گرم روغن ماهی به مدت ۱۲ هفته در افراد بزرگسال باعث افزایش نرخ سوخت وساز تا حدود ۳٫۸ درصد می شود.

نتایج تحقیقی نشان داده است که مصرف روزانه سه گرم روغن ماهی به مدت ۱۲ هفته برای زنان مسن سالم با افزایش ۱۴ درصدی نرخ سوخت وساز بدن همراه بوده است و این رقم معادل سوزاندن ۱۸۷ کالری اضافی در روز است.

به تازگی، پژوهشی نشان داده است که مصرف سه گرم روغن ماهی در روز برای بزرگسالان در مدت ۱۲ هفته، به طور متوسط در حدود ۵٫۳ درصد نرخ سوخت وساز بدن را افزایش می دهد. بیشتر تحقیقاتی که نشان می دهند مصرف روغن ماهی در افزایش نرخ سوخت وساز بدن اثرگذار است، بر افزایش تودهٔ ماهیچه ها در اثر مصرف این ماده نیز مهر تأیید می زنند. ماهیچه ها بیشتر از چربی ها کالری می سوزانند. درنتیجه، افزایش تودهٔ ماهیچه ها در پژوهش های مختلف می تواند حاکی از افزایش نرخ سوخت وساز در بدن باشد.

البته لازم است بگوییم که تمام مطالعات در این زمینه، اثرگذاری روغن ماهی بر افزایش سوخت وساز بدن را تأیید نمی کنند. به عبارت دیگر برای اینکه بتوان به طور قطعی در این زمینه نظری صادر کرد باید تحقیقات بیشتر و گسترده تری انجام شود.

خواص موسیر برای سلامتی چیست؟