پرورش سرخس شاخ گوزنی
نام انگلیسی : PLATYCERIUM BIFURCATUM
خانواده : POLYPODIACEAE – سرخس ها
بومی : استرالیا
- سرخس شاخ گوزنی گیاه آپارتمانی زیبایی است که با سایر سرخسها نسبت قوم و خویشی دارد.شکل برگهای این گیاه با سایر سرخسها متفاوت است. برگهایش به رنگ سبز روشن هستند و به شاخهای گوزن شباهت دارند؛ به همین دلیل آن را سرخس شاخ گوزنی نامیده اند. سرخس شاخ گوزنی هفده گونه دارد. همه آنها بومی استرالیا هستند. این گیاهان در وضع طبیعی خود یعنی در نواحی جنگلی استرالیا زندگی می کنند.
- این گونه گیاهان که به گیاهان هوایی معروفند و درحالت طبیعی در زادگاه اصلی خود سرخس شاخ گوزنی به جای سطح خاک برروی پوست سفت تنه درختان می روید. ریشه های این گیاه در پوست درخت فرورفته و بتدریج پا گرفته و محکم می شوند. به عنوان گیاه خانگی سرخس مزبور بر روی موادی که رطوبت را درخود نگاه می دارند و در درون گلدان های دیواری و یا آویزان پرورش داده می شود.
- بر روی تخته ای که پوششی ازپوست درخت دارد و یا قطعه ای ازپوست چوب پنبه ای درخت ویا قسمتی ازتنه یک سرخس درختی و یا توده ای از ریشه سرخس گلدار Osmunda این گیاه را می توان بخوبی پرورش داد.
- ترکیبی مساوی از پیتموس زبر و خزه با الیاف بلند نیز برای رشد آن مناسب است. این گیاه دونوع برگ با طرحی متفاوت با رنگ سبز خاکستری داشته که نوع جذاب و برجسته آن همان است که برگ هایی شاخه شاخه به شکل شاخ گوزن دارد. این گونه ازگلدان با تکیه گاهش به طرف پایین فرومی ریز دو گاهی طولشان به ۶۰ سانتیمتر یا بیشتر می رسد.
- در پایه گیاه برگ های قلوه مانندی می رویند که برروی هم تا شده اند و معمولا برای بستن گیاه به ستون و یا تکیه گاهش بکارمی روند. درفاصله این برگ های قلوه ای شکل گیاهان کوچکی که اصطلاحا به آنها توله گفته می شود می رویند.
- در وضع مناسب مثلاً در گلخانه مرطوب ۵۰ تا ۸۰ سانتی متر رشد می کند. در اوایل بهار پشت برگها به رنگ سیاه در می آید. سیاه شدن برگهای سرخس شاخ گوزنی بیماری نیست، بلکه به دلیل ظهور دانه های گردمانند و سیاه رنگی است که اسپور نامیده می شود. وقتی این اسپورها رسیده می شوند، خود به خود می ریزند، و اگر در خاک مرطوب قرار گیرند، دوباره سبز می شوند و به این وسیله سرخس شاخ گوزنی ازدیاد می یابد.
- برای اینکه شاخ گوزنی را تکثیر کنید، می توانید در اوایل بهار برگهایش را تکان داده و اسپورهایش را جمع آوری نموده، سپس آنها را در خاک مرطوب ریخته و به آرامی آب را روی اسپورها اسپری کنید. به این ترتیب می توان به تعداد زیادی سرخس شاخ گوزنی تولید کرد. وقتی گیاهان جوان سبز شدند و کمی رشد کردند، هر یک از آنها را به گلدان جدید منتقل کنید.
نحوه پرورش و نگهداری گیاه دارویی اُشنانشرایط نگهداری و پرورش گیاه سرخس شاخ گوزنی :
آبیاری سرخس شاخ گوزنی :
سعی نمایید خاکِ گلدان همیشه کمی مرطوب باشد. قبل از اینکه خاک کاملاً خشک شود، مقدار کمی به آن آب بدهید. در طول فصل رشد، گیاه را به خوبی آبیاری کنید. حتما باید سوراخ های گلدان سرخس شاخ گوزنی، باز و به اندازه کافی باشند. زهکشی خوب یکی از نکات اساسی در پرورش گیاه است.
اگر دمای هوا بالا رفت، آبیاری گیاه را بیشتر کنید. قبل از آبیاری مطمئن شوید سوراخ های زهکش گلدان باز و به اندازه کافی هستند. اگر سوراخ ها ناکافی بودند، به وسیله میخ، دریل یا هر شئ دیگری، تعدادی سوراخ به کف گلدان اضافه کنید تا آب اضافی در خاک نماند و باعث پوسیدگی ریشه گیاه نشود.
نور مناسب سرخس شاخ گوزنی :
گیاه به مکانی روشن نیاز دارد، اما از نور مستقیم خورشید بیزار است. البته اگر آبیاری گیاه را بیشتر کنید، رطوبت محیط را بالا ببرید و هوا را گرم کنید، شاخ گوزنی تان می تواند نور بیشتر را هم تحمل کند.
رطوبت مورد نیاز سرخس شاخ گوزنی :
گیاه را در طول فصل رشد غبار پاشی کنید. غبار پاشی را با آب بدون املاح و هم دمای محیط انجام دهید. از آب مقطر هم می توانید استفاده کنید. برای راحت شدن کار می توانید از زیر گلدانی حاوی سنگریزه هم استفاده کنید. به این صورت که، زیر گلدانی را پر از سنگریزه کنید و نصف ارتفاع سنگ ریزه ها آب درون زیر گلدانی بریزید و گلدان گیاه را روی آن قرار دهید.
توجه کنید که کف گلدان با آب درون زیر گلدانی تماس نداشته باشد در غیر این صورت ریشه ها پوسیده می شوند و گیاه دچار خفگی می شود. با این روش بدون اینکه هر روز نیاز به غبار پاشی باشد رطوبت مورد نیاز گیاه تان تامین می شود.
خاک مناسب سرخس شاخ گوزنی :
بهتر است گیاهان جوان را در کمپوستی غنی و با زهکشی خوب بکارید. می توانید گیاهان بالغ را درون گلدان نکارید و مانند روشی که در جنگل ها زندگی می کنند، آن ها را بر شاخه درخت یا هر ماده عالی دیگری قرار دهید.
کود دهی سرخس شاخ گوزنی :
گیاه را در طول فصل رشد، به صورت هفتگی، با کود های مایع ضعیغی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز گیاه هستند، کود دهی کنید. می توانید از کود هایی که مواد غذایی را به تدریج در خاک آزاد می کنند و در اختیار گیاه قرار می دهند استفاده کنید، این کود ها را در مرکز گیاه بریزید.
دمای مناسب و نحوه تکثیر سرخس شاخ گوزنی :
گیاه را در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد و نور مناسب ، برای چند هفته نگاه دارید. ضمنا خاک را همیشه مرطوب کنید و این سرخس را می توانید از طریق هاگهای جمع شده از زیر برگها نیز تکثیر کنید. هاگها را در سینی بذر حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه، بکارید و با کیسه پلاستیکی شفاف و یا شیشه بپوشانید و در دمای ۲۱ درجه سانتیگراد نگاهدارید. وقتی هاگها جوانه زده به اندازه کافی رشد کردند، هر یک را در گلدانی با قطر دهانه ۶ سانتیمتر، حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید.
زمانی که بزرگتر شدند می توانید آنها را به تکه ای از پوست درخت متصل کرده و با خزه و کمپوست ، پایه گیاه را محکم کنید.
سرخس شاخ گوزنی از طریق تقسیم بوته نیز تکثیر می شود. گیاهان بزرگ تر را می توان به راحتی به ۲ یا چند بوته تقسیم کرد. حتی می توان آن ها را تکه تکه کرد و کاشت. هر تکه باید محتوی قطعه ای برگ و مقداری ریشه باشد. این تکه ها را به عنوان گیاهان جدا در گلدان های کوچکی بکارید.
مطمئن شوید گیاهان جدید (گیاهان تقسیم شده) در محلی با گرما و رطوبت کافی هستند. اگر ریشه دهی گیاهان جدید طول کشید و یا حتی ریشه ندادند، دلسرد نشوید. تکثیر سرخس ها گاهی برای باغبانان حرفه ای هم سخت است.
تعویض گلدان سرخس شاخ گوزنی :
سرخس های شاخ گوزنی کوچک اغلب در گلدانی با خاک سست و زهکشی خوب کاشته می شوند. از آنجایی که این گیاهان انگل هستند به جای تعویض گلدان گیاهان کوچک، می توانید آن ها را روی تکه ای چوب قرار دهید. آن ها را به وسیله جوراب زنانه یا حتی چسب به تنه درختی مرده بچسبانید. ریشه ها را در خزه بپیچید تا رطوبت شان حفظ شود. البته می توان آن ها را در گلدان های آویز هم کاشت.
هرس سرخس شاخ گوزنی :
سرخس اصولاً برگ های انبوهی دارد که به زیبایی این گیاه می افزاید. اما فراوانی برگ ها میتواند باعث تحریک شیوع برخی بیماری های قارچی باشد همچنین تماس بیش از اندازه برگ ها موجب قهوه ای شدن حاشیه آن ها میشود. بنابراین در صورت زیاد شدن برگ ها بخصوص در مرکز گیاه، یا گیاه را با عمل تقسیم بوته کوچک کنید و از یک گیاه دو یا چند گیاه تهیه کرده و هر یک را به شکل گیاهی مستقل بکارید و یا آنکه از تعداد برگسار آن البته در طی چند مرحله کم کنید.
نحوه پرورش و نگهداری وریزیا
