در اینکه زایمان سزارین منجر به بخیه نواحی از رحم و شکم مادر میشود شکی نیست اما در حین زایمان طبیعی نیز مواردی وجود دارد که به دلیل وضعیت بالینی خطرناک مادر و جنین و ضرورت انجام زایمان سریع، بزرگ بودن سر نوزاد و نیاز به استفاده از دستگاه‌های فورسپس و وکیوم، بزرگ‌جثه یا ماکروزومی بودن نوزاد، کوچک بودن لگن مادر و غیره، پزشک مجبور میشود که ناحیه بین واژن و مقعد (پرینه) مادر را برش دهد تا دهانه واژن بزرگتر شود و در نهایت آن را بخیه می‌کند. این عمل اپیزیوتومی یا بخیه بعد از زایمان نام دارد و معمولا در موارد اضطراری انجام میشود زیرا با عوارض کوتاه مدت و بلندمدت همراه است.
مراقبت از بخیه بعد از زایمان یا اپیزیوتومی در دوران نقاهت بعد از زایمان، خطر عفونت آن را به حداقل می‌رساند و می‌تواند به مدیریت درد کمک کند. اصولا از نخ بخیه قابل جذب برای ترمیم و بستن ناحیه پرینه استفاده میشود و بدون نیاز به کشیدن آن توسط پزشک خودش طی 2 تا 4 هفته به خودی خود از بین می‌رود. ممکن است هنگام پاک کردن اندام تناسلی خود در دستشویی متوجه کنده شدن تکه‌هایی از بخیه های تیره رنگ شوید که روی دستمال توالت باقی مانده‌اند.
در اینجا بهترین شیوه‌های مراقبت از پرینه و درمان بخیه‌های ناشی زایمان طبیعی را بیان می‌کنیم.
موضع پرینه را تمیز نگه دارید. شاید مایل باشید برای کمک به تمیز نگه داشتن موضع که دسترسی به آن مشکل است، از یک بطری آب پاش با آب ولرم استفاده کنید. گاهی پرستارتان در بیمارستان می‌تواند یک بطری به شما بدهد تا با خود به خانه ببرید.
برخی از خانم‌ها با نشستن در آب کم عمق دردشان تسکین پیدا می‌کند. نشستن در آب کم عمق شامل قرار دادن نشیمنگاه در مقدار کمی آب ولرم است. در بیمارستان پرستار برای شما لگن‌های مخصوصی برای این منظور می‌آورد. در خانه می‌توانید در مقدار کمی از آب ولرم در وان حمام بنشینید. در صورتی که ورم زیادی در موضع پرینه داشته باشید، ریختن مقداری سولفات منیزیوم در آب می‌تواند به شما تسکین بیشتری بدهد و درمان بخیه‌های زایمان طبیعی را تسریع کند.
می‌توانید انواع مختلفی از اسپری‌ها و پد‌های بی حسی بخرید و برای کمک به تسکین درد در پرینه استفاده کنید. یا می‌توانید گاز‌های استریل را در عصاره ملج فرو برده و آن را در موضع پرینه استفاده کنید. برخی از خانم‌ها عقیده دارند که سرد کردن عصاره ملج باعث افزایش تاثیرگذاری آن میشود (می‌توانید گاز‌های آماده‌ای که آغشته به عصاره ملج است نیز خریداری کنید). برخی دیگر از خانم‌ها پماد یا وازلین را نیز آرامش بخش می‌دانند، زیرا پوست را نرم و مرطوب نگه می‌دارد و از چسبیدن پد بهداشتی جلوگیری می‌کند.
استفاده از کیسه یخ بر روی پرینه در طی 24 ساعت اول بعد از زایمان، به کاهش تورم و تسکین درد کمک می‌کند.
دارو‌های مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن یا برخی مسکن‌های تجویزی نیز درد را آرام می‌کند. در صورت شیردهی مصرف این دارو‌ها بلا مانع است.
از ایستادن به مدت طولانی خودداری کنید، زیرا باعث تشدید درد میشود.
پس از اجابت مزاج، برای تمیز کردن خود با دستمال کاغذی، سعی کنید موضع را آلوده نکنید. موضع دور مقعد را با دستمال کاغذی جداگانه‌ای تمیز کنید و دستمال را از عقب به سمت جلو نکشید. در صورتی که موضع اطراف مقعد یا پرینه ملتهب باشد، فقط سعی کنید موضع را به جای پاک کردن خشک کنید. شاید استفاده از دستمال‌های مرطوب نوزاد موثر باشد، زیرا می‌تواند به راحتی موضع را تمیز کرده، تکه تکه نمی‌شود و در تماس با بخیه‌ها آن‌ها را سایش نمی‌دهد.
هیچ چیز در مهبل خود قرار ندهید (مانند تامپون) و از دوش‌های مهبلی تا شش هفته پس از زایمان و فرایند درمان بخیه زایمان طبیعی استفاده نکنید.
هر از گاهی با درآوردن کفش خود و دراز کشیدن به مدتی کوتاه، نیروی جاذبه را از روی پرینه خود بردارید. از آنجا که به شدت مشغول نگه داری از نوزاد جدید هستید، یافتن زمانی برای این کار مشکل است. ولی این کار را در اولویت قرار بدهید و امیدوار باشید که در یک تا دو هفته آینده ناراحتی شما از بین می‌رود.
در صورتی که دچار پارگی‌های شدید تا نزدیکی مقعد خود شدید، شاید مایل به مصرف ملین، نه مسهل، باشید. بدین ترتیب حرکت مدفوع راحت‌تر میشود. مایعات و مواد غذایی فیبردار به مقدار زیاد در رژیم غذایی خود مصرف کنید. هنگامی که انتظار اجابت مزاج دارید، بهتر است پیش از آن یک مسکن مانند استامینوفن یا یک داروی ضد التهاب غیر استروییدی مانند ایبوپروفن مصرف کنید.
در صورتی که به شدت ناراحت هستید و احساس درد می‌کنید، از پزشک خود بخواهید تا داروی مسکن برایتان تجویز کند. اگر متوجه شدید موضع پرینه و محل بخیه‌ها قرمز، بنفش یا ملتهب شده است یا ترشح بد بویی دارد و یا دچار تب شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
