به گزارش سرویس فرهنگ و هنر ساعدنیوز، غزلیات سعدی مجموعهٔ شعرهایی است که سعدی در قالب غزل سروده و تاکنون چندین تصحیح از آنها بهوسیلهٔ استادان زبان و ادب فارسی منتشر شده است. سعدی حدود 700 غزل دارد. سعدی در سرایش غزلیات، به زبان سنایی و انوری توجه ویژه داشته است. بسیاری از صاحبنظران بر این عقیدهاند که غزل در اشعار سعدی و حافظ به اوج رسیده است. علی دشتی وجه تمایز سعدی از دیگر غزلسرایان را در طنین و ترنمی میداند که در اشعار و بهخصوص غزلیات وی وجود دارد. به تعبیر وی، «موزونی و خوش آهنگی» کلام در غزلیات سعدی به سادگی قابل توصیف نیست و آن را به یک منحنی یا دایره تشبیه میکند که در آن پیوستگی واژگان با هیچ زاویهای شکست برنمیدارد.
من ندانستم از اول که تو بی مهر و وفایی
عهد نابستن از آن به که ببندی و نپایی
دوستان عیب کنندم که چرا دل به تو دادم
باید اول به تو گفتن که چنین خوب چرایی
ای که گفتی مرو اندر پی خوبان زمانه
ما کجاییم در این بحر تفکر تو کجایی
آن نه خالست و زنخدان و سر زلف پریشان
که دل اهل نظر برد که سرّیست خدایی
پرده بردار که بیگانه خود این روی نبیند
تو بزرگی و در آیینهٔ کوچک ننمایی
حلقه بر در نتوانم زدن از دست رقیبان
این توانم که بیایم به محلت به گدایی
عشق و درویشی و انگشت نمایی و ملامت
همه سهلست تحمل نکنم بار جدایی
روز صحرا و سماعست و لب جوی و تماشا
در همه شهر دلی نیست که دیگر بربایی
گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم
چه بگویم که غم از دل برود چون تو بیایی
شمع را باید از این خانه به دربردن و کشتن
تا به همسایه نگوید که تو در خانه مایی
سعدی آن نیست که هرگز ز کمندت بگریزد
که بدانست که در بند تو خوشتر که رهایی
خلق گویند برو دل به هوای دگری ده
نکنم خاصه در ایام اتابک دوهوایی
شاعر در این شعر از حسرت و درد جدایی سخن میگوید. او به عشق و وفای معشوق اشاره میکند و از ناامیدی در روابطش با او صحبت میکند. شاعر به انتقاد دوستانش از انتخابش اشاره میکند و میپرسد که معشوق با زیباییهایش چگونه میتواند بیمهر باشد. او در تردید از اینکه چگونه باید با این عشق و درد جدایی کنار بیاید، بیان میکند که هیچ چیز نمیتواند جایگزین حضور معشوقش شود. در پایان، به وفاداریاش به معشوق و ناتوانیاش از ترک او اشاره میکند و احساس میکند که در این وضعیت نمیتواند دل به عشق دیگری بسپارد.
«غزلیات سعدی» تصحیح محمدعلی فروغی
«غزلهای سعدی براساس پنج متن معتبر خطی و دو نسخه مستند چاپی» به اهتمام اسماعیل صارمی و حمید مصدق
«غزلیات سعدی» به همراه اعرابگذاری، خوانش صحیح و معنی واژگان دشوار به کوشش رحمتاله جباری و امیر راسخینژاد
«غزلیات سعدی» تصحیح بهاءالدین اسکندریارسنجانی
«غزلهای سعدی» اثر نورالله ایزدپرست (سه جلد)
«غزلهای سعدی» اثر جلالالدین کزازی
«غزلیات سعدی» تصحیح حبیب یغمایی
«گزیده غزلیات سعدی» با شرح و توضیح دکتر حسن انوری
«فرهنگ واژه نمای غزلیات سعدی» اثر مهیندخت صدیقیان
«چهار گفتار دربارهٔ ادب و دستور زبان فارسی (دستور زبان سعدی در گلستان، بوستان و غزلیات)» اثر نورالله ایزدپرست
«فرهنگ موضوعی غزلهای سعدی» اثر مهشید مشیری
«فرهنگ بسامدی اوزان و بحور غزلهای سعدی و حافظ» اثر مهشید مشیری
«تکوین غزل و نقش سعدی» از دکتر محمود عبادیان
«تحلیلی بر کاربرد هنری فعل در غزلهای سعدی» اثر نعمتالله ایرانزاده
«نقد غزل و زیبانمایی سعدی شیرازی» اثر تقی وحیدیان کامیار
«دیوان غزلیات استاد سخن، سعدی شیرازی» اثر علی باغبانزاده و خلیل خطیبرهبر، زیر نظر محمد فرهادی (دو جلد)
«رندی در غزلهای عاشقانهٔ سعدی» اثر بهروز ثروتیان
«غزلیات سعدی با معنی واژهها و شرح ابیات و ذکر وزن و بحر غزلها و برخی نکتههای دستوری و ادبی» اثر خلیل خطیبرهبر
«سخندانی و زیبایی و غزلیات سعدی» اثر محمد روایی
«صید بیابان عشق: غزلها و جهانبینی سعدی» اثر مهشید مشیری
«غزلهای سعدی از نظر حافظ» اثر مسعود فرزاد