در ناحیه سر یک انسان به طور متوسط یکصد هزار تار مو وجود دارد و هر مو به طور معمول هزار روز عمر می کند و بعد وارد مرحله استراحت شده و بعد از سه ماه ریزش می کند. اما در حالت نرمال موها حالت موزائیک دارند، بطوریکه وقتی که یک مو وارد مرحله ریزش می شود، موی کناری وارد مرحله رشد می شود. بطوریکه در حالت عادی که روزانه ۴۰ – ۱۰۰ تار مو ریزش می کند، فرد زیاد احساس نمی کند چون جبران می شود. اما اگر تعداد ریزش بیش از صد تار مو در روز شد، غیر طبیعی تلقی شده و بتدریج بیمار احساس کاهش مو و طاس شدن می کند. حدود ۶۰ درصد آقایان دچار ریزش مو یا درجاتی از طاسی هستند. منظور از ریزش مو این است كه شخص به شكل غیر طبیعی در حال از دست دادن موهای خود باشد.
طاسی مرحله نهایی ریزش مو است كه به صورت كلی یا جزیی اتفاق می افتد، هر فرد به طور معمول روزانه ۶۰ تار موی خود را از دست می دهد. زیرا این دسته از موها به طور معمول در هنگام شستشو یا برس كشیدن مو می ریزد. بنابراین چنین حالتی كاملا عادی است و جای هیچ گونه نگرانی ندارد. از دست دادن روزانه حدود صد تار مو برای مدت كوتاه نیاز به مراجعه به یك متخصص ندارد و ممكن است یك واكنش موقت به عوامل داخلی یا خارجی از نظر ساختار بیولوژیكی بدن باشد و پس از مدتی مو به حالت طبیعی بر می گردد.
با بالا رفتن سن، ضمن اینكه ریزش معمولی مو ادامه دارد، بدن دیگر قادر به جایگزینی موهای از دست رفته نیست و به این ترتیب موها به تدریج كم پشت می شود و این نوع ریزش مو طبیعی است و كاری برای توقف آن نمی توان كرد.
گاهی اوقات افراد دچار ریزش موی ناگهانی و غافلگیرانه در عرض مدت كوتاهی می شوند این ریزش وسیع و شدید مو دارای خطر كمتری است و می تواند به دنبال شوكهای هیجانی یا ناراحتیهای روانی یا جسمی مانند: زایمان و سقط جنین، تب های شدید، بیهوشی عمومی، مسمومیت، مصرف بعضی داروها رخ دهد، سایر عوامل مانند عدم تعادل در رژیم غذایی، كمبودهایی تغذیه ای، خستگی بیش از حد و عدم رعایت نكات بهداشتی اثرات زیان آوری روی سلامتی و رشد موها دارند كمبود اسید آمینه های اساسی، روی و مس، ویتامینهای B، ویتامین H (بیوتین)، ویتامین A و E می تواند باعث ضعف پیاز مو می شود و مصرف این مواد كراتینی شدن و پیری پوست و موها را به تاخیر می اندازد.
پدیده ای که بعد از زایمان؛ کاهش وزن شدید، لسترس زیاد و یا مصرف برخی داروها رخ می دهد این است که مقدار زیادی از مو هر روز هنگام برس کشیدن می ریزد. معمولا زنان بعد از 6 هفته تا 3 ماه استرس شدید، متوجه ریزش غیرعادی مویشان می شوند در این مواقع باید فرد صبر کند تا ریزش مو کاهش یابد همچنین باید عوامل استرس زا را از خودش دور کند.
نوع دیگری از ریزش مو در زان، ژنتیکی است و به اصطلاح طاسی ارثی است که عمده ترین دلیل ریزش مو همین است. علائم این نوع طاسی هم نازک شدگی موها بخصوص در خط موی جلو است که این حالت ممکن است حتی در 20 سالگی رخ دهد. این نوع طاسی و ریزش مو را از روی الگوی ریزش موتشخیص می دهند. در این حالت میتوان با مصرف "مینوکسیدی" دو بار در روز، سرعت ریزش مو را کاهش داد البته خانم های باردار نباید از این دارو استفاده کنند.
میلیونها نفر در دنیا بخصوص زنان از اختلال تیروئید رنج می برند. وقتی بدن شخص بسیار کمتر از حد نیاز هورمون تیروئید تولید می کند، باعث اختلال تیروئید یا همان کم کاری تیروئید می شود در نتیجه متابولیسم بدن بهم می ریزد و عملکرد بدن نیز دچار اختلال می شود از جمله رشد مو، پوست و ناخن ها.علایم این اختلال گوناگون است مثل افزایش ناگهانی وزن، خستگی زیاد، افسردگی، عدم تمرکز و یبوست.
در این حالت موها، ناخن ها و چوست بیش از اندازه شکننده می شود بخصوص در زنان. با انجام یک ازمایش خون می توان میزان هورمون تیروئید را اندازه گیری کرد در این مواقع پزشک برای تنظیم میزان هورمون تیروئید دارو تجویز میکند.یکی دیگر از علل ریزش موی وجود بیماری های حاد است که دستگاه ایمنی بدن فرد را ضعیف می کند و به بافت های سالم بدن حمله می کند. علائم این نوع بیماریها نیز خستگی زیاد، سردرد، دردو تورم و دست پا و اطراف چشم همچنین درد سینه و بی خوابی است.آزمایشات مخصوصی نیز برای تشخیص این علائم و بیماری توسط پزشک انجام می شود بنابراین پیشنهاد می کنیم اگر ریزش مویتان با سردرد، خستگی و دیگر علام ذکر شده همراه است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. زنانی عادت های ماهیانه شدید دارند و غذاهای حاوی آهن کافی نمی خورند ممکن است گلبولهای قرمز خونشان خوب تغذیه نشود در نتیجه اکسیژن کافی از این طریق به سراسر بدن نرسد. در این حالت نیز فرد دچار بی خوابی، خستگی و ضعف بدن و سردرد، سرد شدن دست . پا و ریزش مو می شود. البته باید آزمایش خون داد تا دقیقا مشخص شود. در این مواقع خوردن غذاهای حاوی اهن مثل گوشت و ماهی به بانوان پیشنهاد می شود همچنین مصرف ویتامین c به جذب اهن کمک می کند.
شایع ترین علل ناگهانی ریزش مو
آلوپسی آندروژنی
در بسیاری از موارد دلیل اصلی ریزش مو، آلوپسی (طاسی) آندروژنی است. آلوپسی آندروژنی معمولاً به صورت تدریجی رخ می دهد؛ اما می تواند از دلایل ریزش موی ناگهانی هم باشد. در این نوع طاسی، عوامل ژنتیکی و هورمونی نقش مهمی دارند:
- عوامل ژنتیکی: اگر سابقه ی ریزش مو و طاسی در پدر، عمو، دایی یا دیگر اقوام شما وجود داشته باشد، احتمال این واقعه در شما بیشتر از حالت عادی است. بنابراین هنگام مراجعه به کلینیک، پزشک معالج حتما در مورد سابقه ی فامیلی ریزش مو در سنین پایین از شما سوال خواهد کرد.
- عوامل هورمونی: هورمون تستوسترون و دی هیدروتستوسترون هم در آقایان و هم در خانم ها وجود دارد اما مقدار آن در بدن آقایان بالاتر است. افزایش سطح این هورمون ها در بدن هر فرد نسبت به حالت عادی برای او، با افزایش میزان ریزش مو در ارتباط است. به همین دلیل درخواست آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون ها یکی از اقدامات در بررسی علت ریزش مو ناگهانی است.
متاسفانه درمانی برای آلوپسی آندروژنی وجود ندارد. البته داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید می توانند در به تعویق انداختن طاسی موثر باشند ولی برای جبران موهای از دست رفته، تنها راه درمانی کاشت مو است.
رژیم غذایی نامناسب
همان طور که گفته شد، ساخت تارهای موی جدید در فولیکول های مو اتفاق می افتد. برای این کار مواد مختلفی مورد نیاز است که کمبود آن ها می تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود.شاید شما هم شنیده باشید که فردی در اثر پیروی از یک رژیم غذایی غیراصولی، دچار ریزش مو ناگهانی شده است. معمولاً در مورد این اشخاص می بینیم که با اندکی کشش، دسته ای تارهای مو از سر جدا می شوند.جنس تارهای مو پروتئینی است. به همین دلیل کمبود مواد پروتئینی در رژیم غذایی می تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود. منابع پروتئین در رژیم غذایی شامل انواع گوشت ها (ماهی، مرغ و گوشت قرمز)، تخم مرغ و لبنیات است.ویتامین های مختلفی نیز برای ساخت تارهای مو مورد نیاز است که از مهم ترین آن ها می توان به گروه ویتامین های ب و به خصوص نیاسین و بیوتین اشاره کرد. به طوری که در اکثر داروها، مکمل ها و شامپوهای تقویت کننده ی مو، این ویتامین ها وجود دارندوجود برخی از مواد معدنی نیز در فرایند ساخت تارهای مو ضروری است. کمبود آهن علاوه بر ایجاد کم خونی، میتواند باعث ریزش مو ناگهانی شود. کلسیم و منیزیم که به وفور در لبنیات وجود دارند، در واکنش های ساخت تارهای مو حضور داشته و حائز اهمیت اند. عنصر روی (زینک) هم از دیگر مواد مورد نیاز در ساخت تارهای مو است. کمبود هر یک از عناصر گفته شده می تواند باعث ریزش مو بشود.ریزش موی ناگهانی در اثر تغذیه نامناسب، بیشتر در افرادی مشاهده می شود که مشکلات سوء جذب (مثل بیماری های دستگاه گوارش) مبتلا هستند یا از رژیم های لاغری غیراصولی پیروی می کنند.ریزش مو در اثر رژیم غذایی نامناسب معمولاً با برطرف کردن کمبودهای بدن، خود به خود درمان می شود و نیاز به مداخلات درمانی دیگری ندارند.
علل داخلی و خارجی پیر شدن پوست دست چیست؟تلوژن افلوویوم
برای این که عارضه ی تلوژن افلوویوم را بهتر متوجه شوید باید ابتدا مروری بر مراحل رشد مو داشته باشیم. چرخه ی زندگی تارهای مو، سه مرحله دارد:
- مرحله ی آناژن یا فاز رشد: در این مرحله، رشد تارهای مو اتفاق می افتد. آناژن معمولاً حدود 3 سال طول می کشد و به طور متوسط، ۹۰ درصد تارهای موی هر فرد در مرحله ی آناژن قرار دارند.
- مرحله ی کاتاژن یا فاز موقت: کاتاژن یک مرحلهی گذرا و موقت بوده و مثل یک پل بین مرحله ی آناژن و تلوژن است. این فاز معمولا کمتر از سه هفته طول می کشد. فقط حدود ۱ درصد از تارهای موی فردی سالم از نظر ریزش مو در این مرحله قرار دارند.
- مرحله ی تلوژن یا فاز استراحت: در این مرحله تارهای مو دیگر رشدی نخواهند داشت. این مرحله حدود ۳ ماه طول می کشد و به طور متوسط ۱۰ درصد از تارهای موی یک فرد در این مرحله قرار دارد. در پایان مرحله ی تلوژن، تار مو از پیاز مو جدا شده و می ریزد.
در بیماری تلوژن افلوویوم، به دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد، تارهای مو مراحل آناژن و کاتاژن را سریع تر طی کرده و در نتیجه، درصد بیشتری از موها در مرحله ی تلوژن قرار می گیرند. به همین دلیل سرعت ریزش تارهای مو افزایش می یابد. یعنی مثلا به جای ۱۰۰ تار مو، روزانه ۴۰۰ تار مو می ریزد. تلوژن افلوویوم به نوعی سردسته ی علل ریزش موی ناگهانی است.
تلوژن افلوویوم به دلایل مختلفی می تواند ایجاد شود. همه ی این دلایل یک پایه ی مشترک دارند؛ آن هم وارد شدن استرس شدید به بدن است. ین استرس می تواند به دلیل مسائل روحی، بیماری های جسمی، تغییرات ناگهانی و آسیب ها باشد.
نکته ی قابل توجه این است که مواجهه با یک استرس شدید، بلافاصله باعث ریزش مو نمی شود. استرس شدید با سرکوب فعالیت سلول های سازنده ی مو، ساخت تارهای موی جدید را کاهش می دهد. همچنین باعث افزایش سرعت عبور از مرحله ی رشد یا آناژن می شود. می دانیم که ریزش مو زمانی اتفاق می افتد که فاز کاتاژن و تلوژن به اتمام برسند؛ که روی هم رفته ۳-۴ ماه طول می کشد. به این ترتیب حدود ۳ ماه بعد از یک استرس شدید، ریزش موی ناگهانی آغاز می شود.
