امروزه که اغلب مردم به سمت وام و دریافت تسهیلات بخصوص از بانک ها گرایش دارند؛ مسئله ضمانت از اصلی ترین ارکان این موضوع است که در بیشتر مواقع افراد برای دریافت وام به سراغ کسی می روند که فیش حقوقی یا شغل معتبری داشته باشد. حال این موضوع مطرح می شود که اگر وام گیرنده یا همان مضمون عنه به هر دلیلی اقساط را پرداخت نکند تکلیف بازپرداخت این وام چه می شود؟ مشخصا بانک یا مرجع وام دهنده به سراغ ضامن یا ضامن ها می رود؛ بنابراین اگر مدیون اصلی (وام گیرنده) از پرداخت دین خود امتناع کند، مضمون له (بانک یا طلبکار) می تواند با رجوع به هر یک یا به همه ضامن ها طلب خود را دریافت کند. سوال مهمی که در پی این مشکل پیش می آید این است که آیا ضامن می تواند از وام گیرنده برای دریافت طلب خود شکایت کند؟ به طور کلی ماده ۷۰۹ قانون مدنی صراحتا به این موضوع اشاره کرده است که: ضامن حق رجوع به مضمون عنه ندارد مگر بعد از اداء دین، ولی می تواند در صورتی که مضمون عنه ملتزم شده باشد که در مدت معینی برائت او را تحصیل نماید و مدت مزبور هم منقضی شده باشد رجوع کند. همچنین با استناد به مواد ۷۱۰ تا ۷۱۶ قانون مدنی و طبق شرایطی ضامن پس از ادای دین می تواند از مضمون عنه یا همان وام گیرنده طلب مال پرداخت شده را و در صورت امتناع از او شکایت کند.
- ماده ۷۱۰: اگر ضامن با رضایت مضمون له حواله کند به کسی که دین را بدهد و آن شخص قبول نماید مثل آنست که دین را ادا کرده است و حق رجوع به مضمون عنه دارد و همچنین است حواله مضمون له به عهده ضامن.
- ماده ۷۱۱: اگر ضامن دین را تأدیه کند و مضمون عنه آن را ثانیاً بپردازد ضامن حق رجوع به مضمون له نخواهد داشت و باید به مضمون عنه مراجعه کند و مضمون عنه می تواند از مضمون له آنچه را که گرفته است مسترد دارد.
- ماده ۷۱۲: هر گاه مضمون له فوت شود و ضامن وارث او باشد حق رجوع به مضمون عنه دارد.
- ماده ۷۱۳: اگر ضامن به مضمون له کمتر از دین داده باشد زیاده بر آنچه داده نمی تواند از مدیون مطالبه کند اگر چه دین را صلح به کمتر کرده باشد.
- ماده ۷۱۴: اگر ضامن زیادتر از دین به داین بدهد حق رجوع به زیاده ندارد مگر در صورتی که به اذن مضمون عنه داده باشد.
- ماده ۷۱۵: هر گاه دین مدت داشته و ضامن قبل از موعد آن را بدهد مادام که دین حال نشده است نمیتواند از مدیون مطالبه کند.
- ماده ۷۱۶: در صورتی که دین حال باشد هر وقت ضامن ادا کند میتواند رجوع به مضمون عنه نماید هر چند ضمان مدت داشته و موعد آن نرسیده باشد مگر آنکه مضمون عنه اذن به ضمان مؤجل داده باشد؛ بنابراین ضامن می تواند پس از پرداخت دینی (مالی) که ضمانت آن را قبول کرده است، به وام گیرنده (مضمون عنه) رجوع کرده و حق خود را بگیرد. حتی ضامن می تواند در زمان ضمانت، خود نیز ضمانتی را از مضمون عنه دریافت کند؛ به طور مثال ضامن می تواند به مقدار مبلغ مورد ضمانت چک از مضمون عنه بابت بازپرداخت
شکایت ضامن از وام گیرنده
ضامن وقتی که وام را پرداخت کرد یعنی از حقوق وی کسر شد، می تواند به وام گیرنده یا به اصطلاح مضمون عنه مراجعه کند. البته ضامن در قبال ضمانت از وام گیرنده می تواند از وی چک و سفته دریافت کند تا خیالش راحت باشد که اگر پرداخت وام از حقوق وی کسر شد بتواند علیه وی اقامه دعوا کند. لازم به ذکر است که ضامن می تواند بدون گرفتن چک و سفته هم به وام گیرنده مراجعه کند اما این امر کار وی را مطمئن تر می سازد. شکایت و اقدام حقوقی علیه وام گیرنده زمانی ممکن است که از حساب ضامن، قسط وام برداشت شده باشد. به عبارتی زمانی ضامن می تواند اقدام حقوقی کند که در ابتدا زمان سر رسید وام و قسط رسیده باشد و ثانیا به علت عدم پرداخت وام گیرنده از جانب ضامن پرداخت شده باشد. پس تا وقتی که مبلغی از حساب ضامن کسر نشود وی فعلا نمی تواند به وام گیرنده مراجعه کند. نکته قابل ذکر اینکه حتی با کسر یک قسط هم از حقوق ضامن، حق رجوع ضامن به وام گیرنده برای آن مبلغ وجود دارد. این امر در ماده ۷۰۹ قانون مدنی نیز ذکر شده است. لذا برای پرداخت هایی که از جانب ضامن صورت گرفته است باید دادخواست مطالبه به دادگاه عمومی حقوقی تقدیم شود. اگر کمتر از ۲۰ میلیون باشد شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی خواهد بود.
شرایط و مراحل حقوقی واگذاری امتیاز وام چیست؟
