دوران بارداری از زمان هایی است که کمتر مادری آن را فراموش می کند. بسیاری از زنانی که این دوران را تجربه کرده اند، همه مسائل آن را با همه جزئیاتش به یاد دارند.در دوران بارداری تغییرات فراوانی در بدن زنان باردار رخ می دهد که هر یک تاثیر خاص خود را دارند، اما در میان این تغییرات آنچه که بیش از همه به چشم می آید، تغییرات ظاهری است؛ بویژه تغییراتی که در پوست و موی زنان باردار به وجود می آید از مواردی است که شاید بیشتر بانوان را نگران می کند.
تغییراتی که در پوست برخی زنان باردار به وجود می آید بیشتر به صورت لک تظاهر می کند. این لک ها که متخصصان پوست و مو آن را به تغییرات هورمونی بدن نسبت می دهند، ممکن است در برخی موارد پس از زایمان نیز دوام آورند. زنانی که پوست تیره دارند، بیشتر مستعد ملاسما یا لک حاملگی هستند ضمن این که آفتاب نیز آن را تشدید می کند.برخی از بانوان در دوران حاملگی متوجه این لک ها می شوند، اما برخی نیز پس از دوران حاملگی به این لک ها پی می برند
قاعدگی های طبیعی، قرص های ضدحاملگی و حاملگی میزان هورمون استروژن و پروژسترون را در بدن بالا می برد. همچنین زمانی که فرد مستعد در معرض آفتاب قرار می گیرد، این لک ها بیشتر نمایان می شوند. بهترین راه جلوگیری از این لک ها استفاده منظم از ضدآفتاب و پوشش بدن است.این متخصص پوست همچنین به استفاده از کلاه های ضدآفتاب و داروهای روشن کننده ای که در دوران شیردهی می تواند مورد استفاده قرار گیرد، توصیه می کند.یکی از این مشکلات را جوش هایی می داند که از قبل از بارداری در صورت برخی از بانوان وجود داشته و در زمان بارداری به علت این که مصرف دارو قطع شده تشدید می شود.
بارداری دوره ای از تغییرات هورمونی و متابولیک عمیق است که بدن آنرا برای مدت نسبتاً کوتاهی تحمل می کند و در طی آن تغییرات متعددی در پوست، ناخن و موها بروز می کند. بثورات و تغییرات پوستی در طول بارداری فوق العاده شایع هستند. بعلت شرایط خاص روحی و روانی زنان باردار، این تغییرات می توانند سبب بروز نگرانی هایی شوند که ممکن است مربوط به زیبایی ظاهری، امکان عود در بارداری های بعدی، اثرات بالقوه برروی جنین و یا مجموعه ای از آنها باشد.بثوراتی که در دوران بارداری مشاهده می شوند همگی از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند. برخی از آنها تغییرات پوستی شایعی هستند که تقریباً در تمام زنان باردار دیده مي شوند. البته تعدادی از بیماری های پوستی نیز وجود دارند که اختصاصاً با حاملگی همراه هستند. همچنین حاملگی می تواند سبب تشدید یا تخفیف بسیاری از بیماریهای پوستی شود که اختصاص به این دوران ندارند.
همچنین در طول بارداری خالهای تیره ممکن است بزرگ تر و یا تیره تر شده و خالهایی که قبلاً مورد توجه قرار نگرفته اند، مشخص گردند. باید توجه داشت که تغییرات ذکر شده در خال ها بطور کم و بیش یکسان و متناسب در تمام خال های بدن صورت می گیرد، ولی چنانچه یکی از خال ها تغییرات واضح در اندازه و یا رنگ پیدا کند و یا دچار علائمی نظیر خارش، سوزش و یا احیاناً خونریزی گردد، حتماً باید توسط متخصص پوست بررسی شود.
تغییرات بافت پوست
استرس، تغییرات هورمونی و خستگی ناشی از مادر شدن می تواند باعث تغییراتی در پوست شما شود. ممکن است قبل از بارداری و در دوران بارداری پوست صاف و شفافی داشته باشید، اما در ماه های پس از تولد نوزاد دچار آکنه شوید. در صورت ایجاد این تغییرات، با پوست خود با ملایمت رفتار کنید و بهتر است فقط دو بار در روز صورت خود را با استفاده از یک پاک کنندۀ ملایم تمیز و سعی کنید به آکنه ها دست نزنید. شما می توانید از یک پارچۀ نرم یا انگشتان دست برای شستن صورت خود استفاده کنید و پس از آن، اگر پوستتان خشک است، می توانید یک کرم مرطوب کننده با پایۀ آب و فاقد چربی بزنید. بهتر است از پاک کننده های قوی یا پاک کنندۀ مخصوص پوست های چرب خودداری کنید، زیرا ممکن است پوست شما را بیشتر تحریک کند.
اگر نیاز به مشاورۀ بیشتری دارید با پزشک خود صحبت کنید. او ممکن است پیشنهاد استفاده از یک کرم حاوی بنزوئیل پراکسید یا کرمی مشتق از ویتامین A را تجویز کند که ممکن است با یک کرم آنتی بیوتیک ترکیب شود. اینکه پزشک کدام گزینه را توصیه خواهد کرد، به شدت آکنه و این موضوع که آیا شما در تلاش برای بارداری مجدد هستید، ارتباط دارد. در صورت استفاده از کرم حاوی ترتینوئین، لازم است از یک روش ضدبارداری قطعی و مؤثر استفاده کنید، زیرا اگر دوباره باردار شوید، این کرم می تواند برای جنین شما مضر باشد. برخی از انواع قرص های ضدبارداری برای از بین بردن آکنه هم مفید است، اما در صورت شیردهی نباید استفاده شود، زیرا ممکن است در تولید شیر تأثیر بگذارد، بنابراین این گزینه ها را لازم است فقط با تأیید پزشکتان مصرف کنید.
لکه های قهوه ای پوست
لکه های تیرۀ روی پوست تازه مادران، به علت بالا بودن سطح هورمون های بارداری در بدن مادر ایجاد می شود. سطح هورمون ها پس از تولد نوزاد کاهش می یابد، در نتیجه لکه های قهوه ای کم رنگ تر خواهد شد، هرچند برخی از آنها ممکن است کاملاً از بین نرود. این تغییر و تیره شدن پوست می تواند ریشۀ ژنتیکی در خانوادۀ شما داشته باشد. اگر پوست شما قهوه ای روشن است، می توانید بیشتر مستعد ابتلا به لکه های پوستی باشید. بهتر است از صورت خود را در برابر نور خورشید محافظت کنید، زیرا قرار گرفتن در معرض اشعۀ خورشید، لکه ها را تیره تر خواهد کرد. اگر بیش از ۱۰ دقیقه در مقابل نور خورشید قرار گرفتید، پوست بدنتان را بپوشانید و از کلاه و کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
اگر در طول یک سال، لکه های ایجادشده به اندازۀ که می خواهید روشن نشد، می توانید از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص پوست ارجاع دهد. پزشک یا متخصص پوست ممکن است توصیه کند که یک کرم روشن کننده را روی پوست خود امتحان کنید. کرم هایی که شامل سه نوع جزء ترکیبی است و کرم های ترکیب سه گانه نام دارد، ممکن است بیشترین اثر را داشته باشد که فقط با نسخۀ پزشک در دسترس است. این کرم ها شامل یک جزء روشن کننده به نام هیدروکینون، یک جزء رتینوئید موضعی یا ترتینوئین و یک جزء استروئید یا فلوئوسینولون است. با این حال، ممکن است در حین استفاده از این کرم ها، عوارضی مثل خشکی، قرمزی یا هر گونه حساسیت و آزردگی در پوست داشته باشید.
اگر شروع به استفاده از قرص های ضدبارداری یا دیگر روش های پیشگیری از بارداری حاوی هورمون کرده اید، ممکن است پوستتان تیره تر شود. اگر از این موضوع ناراحت هستید، با پزشک خود در مورد استفاده از شکل دیگری از روش های جلوگیری از بارداری صحبت کنید.
ترک های پوستی ناشی از بارداری
آثار کشیدگی یا ترک های پوست بارداری نیز به طور کامل ناپدید نخواهد شد، اما در ماه ها و سال های آینده کم رنگ تر خواهد شد. این ترک ها در ابتدا به رنگ صورتی، قهوه ای مایل به قرمز یا بنفش خواهد بود که کم کم رنگ می بازد و در نهایت روشن تر از پوست اطراف می شود. اگر این ترک ها آزارتان می دهد، کرم ها و لوسیون های زیادی وجود دارد که می توانید آنها را با دستور پزشک امتحان کنید. با این حال، گرچه بسیاری از محصولاتی که ادعا می کنند می توانند ترک های پوست بارداری را از بین ببرند، در واقع فقط کرم مرطوب کننده هستند و هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این کرم ها واقعاً مؤثر است، یا اینکه یکی از این لوسیون ها یا کرم ها بهتر از دیگری عمل می کند.
کرم های مشتق شده از ویتامین A مانند تریتینوئین یا همان رتین آ؛ Retin-A، اگر در همان اوایل؛ یعنی زمانی که علائم کشیدگی هنوز قرمز یا بنفش است، استفاده شود، ممکن است ظاهر این علائم را بهبود دهد و آنها را محوتر کند. لازم است بدانید که این نوع کرم فقط با نسخۀ پزشک قابل تهیه است. پزشک ممکن است تمایلی به تجویز کرم های مشتق از ویتامین A نداشته باشد، مگر اینکه شما مطمئن باشید که دوباره قصد باردار شدن ندارید، زیرا اگر در حین استفاده از این نوع کرم ها دوباره باردار شوید، این کرم می تواند به جنین شما آسیب برساند.
لیزردرمانی نیز یک گزینۀ دیگر است و باز هم اگر وقتی انجام شود که ترک های پوست هنوز قرمز، قهوه ای یا بنفش است، شاید مؤثر باشد. با این حال، لیزر نیز شما را به طور کامل از شر آنها خلاص نخواهد کرد. جراحی پلاستیک نیز یک گزینۀ دیگر است که اگر پوست شکم شما به اندازۀ کافی برای جراحی زیبایی شکم و برداشتن پوست و چربی اضافی شکم شل شده باشد، قابل استفاده است. این نکته را نیز بدانید که لیزردرمانی و جراحی هر دو هزینۀ زیادی دارد که تحت پوشش بیمه ها نیست.