تیک های عصبی کودک چگونه درمان می شود؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، تیک در واقع، یک نوع حرکت سریع، ناگهانی، تکرار شونده، ناموزون و قالبی به صورت صوتی و یا حرکتی و همچنین به شکل گذرا، مزمن و یا عصبی می باشد.

انواع تیک در کودکان

تیک صوتی

این کودکان تیک صوتی رفتاری صدادار تولید می کنند. تیک های صوتی ساده مانند سرفه کردن، صاف کردن گلو، غرغر کردن، بالا کشیدن بینی، فین کردن و تیک های صوتی پیچیده مانند تکرار کلمات یا عبارات، بد دهنی (استفاده از کلمات یا عبارات مستهجن)، مکرر گویی (تکرار واژه های خود) و پژواک کلام (تکرار واژه های آخر طرف مقابل) دیده می شود.

تیک حرکتی

تیک حرکتی رفتارهایی مانند شکلک در آوردن، تنگ کردن چشم ها، بالا انداختن شانه یا تکان دادن سر، باز و بسته کردن چشم، مکیدن لب، بالا پریدن ناگهانی شانه یا پا و پلک زدن در کودک را شامل می شود. تیک های حرکتی پیچیده شایع نیز شامل رفتارهای نظافتی، بوییدن اشیاء، جهش، رفتارهای لمسی، پژواک کرداری (تقلید رفتار مشاهده شده) و حرکات زشت و ناشایست (ادا و اطوار زننده) است.

شایع ترین تیک های حرکتی چهره ای هستند با این حال در بعضی از کودکان گردن و اندام ها را درگیر می کند. تیک های متعدد حرکتی به همراه یک یا چند تیک صوتی اختلال توره نامیده می شود.

تیک های گذرا و مزمن عصبی کودکان

تیک نوعی اختلال هماهنگی رشدی است که بر اساس ماندگاری به دو دسته گذرا و مزمن تقسیم می شوند. تیک های گذرا حداقل به مدت 4 هفته و حداکثر 12 ماه طول می کشند. اگر کودکتان رفتارهای تکراری را در مدتی کمتر از این زمان انجام دهد، دچار اختلال تیک نیست.

در صورتی که رفتارهای تکراری پایدار شده و بیشتر از یک سال در کودک مشاهده شوند تیک مزمن تشخیص داده می شود. این تیک ها پایدارتر و انقباض های عضلانی معمولا شدیدتر است. تیک های مزمن بیشتر بین سنین 6 تا 12 سالگی دیده می شود. ممکن است متوجه شده باشید که علائم کودک به طور متناوب کم و زیاد می شود و یا برای مدتی محو شده و دوباره پدیدار می شوند.

علائم رفتاری مقدماتی تیک

اختلال تیک در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی در طبقه اختلالات عصبی رشدی قرار دارد. در تیک معمولا علائم رفتاری مقدماتی مانند تحریک پذیری، مشکلات توجه، تحمل کم در برابر محرومیت پیش از شروع تیک ها یا همزمان با آن در کودک بروز پیدا می کند. همچنین تجربه های حسی مانند احساس تنش، فشار یا خارش قبل از تیک رخ می دهد. شایع ترین تیک اولیه چشمک زدن است که متعاقب با آن تیک سر یا شکلک در آوردن بروز پیدا می کند. اکثر علائم صوتی و حرکتی پیچیده، سال ها پس از علائم اولیه ظاهر می شود. توجه شما به این نشانه ها می تواند از پیشروی تیک ها جلوگیری کند. برای این منظور بهتر است علت تیک فرزندتان را شناسایی کرده و در جهت رفع آن ها اقدام کنید.

علت تیک عصبی کودکان

ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی در ایجاد تیک های عصبی کودکان دخالت دارند. عوامل ژنتیکی، وسواس، افسردگی، بیش فعالی، محیط پر تنش، استرس های مزمن و طولانی مدت می تواند در بروز تیک موثر باشد. حتی ممکن است کودک به خاطر تقلید این عادت رفتاری را پیدا کند.

تیک عصبی کودکان بیشتر در زمان هایی که تحت فشار عصبی هستند ظاهر می شود. شاید متوجه شده باشید که تیک های کودک شما بیشتر در هنگام شروع مدرسه و در فصل امتحانات بیشتر می شود. همچنین زمانی که شما از کودک کاری بیشتر از توانایی اش انتظار داشته باشید مثل نمرات عالی یا موفقیت در یک رشته ورزشی خاص و ... این مسئله فشار زیادی به کودک وارد می کند و او دچار استرس می شود. وقتی کودکتان آرامش دارد یا مشغول به کاری است مثلا در حین بازی یا هنگام خواب تیک ها کاهش یافته و یا به طور موقت از بین می روند.

سیر تیک عصبی کودکان و پیامدهای آن

در دوران کودکی علائم تیک ممکن است کاهش یا افزایش پیدا کند یا علائم تازه جانشین علائم قدیمی شود. در اکثر موارد تیک تا نوجوانی به طور کامل برطرف می شود اما کودکی که به نوع شدید بیماری مبتلاست ممکن است دچار مشکلات هیجانی مانند افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود و به دنبال آن شاهد تخریب عملکرد کودک خود باشید. این تخریب زمانی بیشتر می شود که کودک همزمان به بیش فعالی یا اختلال وسواسی عملی نیز مبتلا باشد.

چطور با تیک های عصبی کودکم برخورد کنم؟

عواملی که باعث ایجاد فشار روحی در کودک می شود را شناسایی کنید چون تیک ها معمولا به صورت موقت ایجاد می شوند آن هم در شرایطی که کودکتان تحت فشار روانی باشد. زمانی که شرایط به حالت عادی برگردد معمولا تیک ها ناپدید می شوند. واکنش شدید به تیک های کودک منجر به اضطراب او شده و حتی ممکن است شدت تیک ها افزایش پیدا کند. حتی زمانی که کودکتان خسته است تیک هایش بیشتر می شود پس استراحت کافی به او بدهید. آرامش و خونسردی خودتان را حفظ کنید تا فشار روانی کودک بیشتر نشود. عوامل بروز استرس کودک تان را نیز شناسایی کنید.

برای کاهش تیک کودکم چه کارهایی نباید بکنم؟

زمانی که کودک حالت های تیک را نشان می دهد بی اعتنایی کنید. نباید روی حرکات بچه متمرکز شوید و مدام به او گوشزد کنید که چرا این حرکات را تکرار می کند؛ هر چه کودک بیشتر روی رفتارش حساس شود، تیک افزایش پیدا می کند. در مواقعی که کودک تیک ندارد، باید بیشتر به او توجه یا او را نوازش کرد.

کودک را نترسانید. برای مثال نگویید که "اگر این کار را ادامه دهی کسی با تو دوست نمی شود یا همه تو را مسخره می کنند"، این نوع برخورد علاوه بر افزایش تیک عصبی، عزت نفس کودک را بشدت پایین می آورد. تحقیر، سرزنش و مقایسه شرایط را بدتر می کند. تجربه نشان داده که تذکر مستقیم یا تنبیه کودک برای ترک رفتار عادتی به هیچ وجه مؤثر نیست و باید از شیوه تربیتی مبتنی بر تشویق استفاده کرد. بخاطر تیک ها، کودکتان را از مهمانی یا سایر جمع های اجتماعی محروم نکنید، چون اثر منفی بر مهارت های اجتماعی اش دارد.

امنیت محیط تیک های عصبی را کاهش می دهد

سعی کنید تنش های احتمالی را کاهش دهید و محیطی امن برای کودکتان فراهم کنید. محیط خانواده در ایجاد و تشدید علائم تیک اهمیت دارد. برای مثال حتی زمانی که شما با همسرتان قهر می کنید و به مدت طولانی با او حرف نمی زنید احساس ناامنی را در او ایجاد کرده اید. همچنین از کودک خود به عنوان خبر رسان بین خودتان استفاده نکنید.

بهبود روابط زناشویی، مهارت حل مسئله، مدیریت استرس و کنترل خشم برای فراهم کردن محیطی امن ضروری است. به کودکتان اطمینان دهید که در هر شرایطی دوستش دارید. اینکه او را به خاطر خودش دوست دارید نه به خاطر موفقیت هایش به او آرامش می دهد. شرایط کودک را با معلم کودکتان در میان بگذارید و از او بخواهید در این زمینه با شما همکاری کند.

تخلیه هیجانی تیک عصبی کودکتان را کاهش می دهد

سرگرمی های مورد علاقه کودک مثل نقاشی، موسیقی، بازی ها و ... می تواند در بهبود تیک ها موثر باشد پس فعالیت هایی همچون بازی یا برنامه های شادی بخش را بیشتر کنید تا تخلیه هیجانی بیشتری را تجربه کند. درآغوش گرفتن و نوازش نیز میزان اضطراب کودک را کم می نماید. ایجاد آرامش از طریق ورزش های تنفسی به مرور زمان نیز این عارضه را کاهش می دهد پس تغییر شیوه زندگی کودک می تواند اثربخش باشد.

درمان تیک عصبی کودکان

اگر تیک ها بیشتر از 6 ماه طول بکشد یا شدت شان به حدی باشد که مانع از انجام کارهای روزمره کودک شود یا کودک را ناراحت کند، درمان ضرورت دارد. درمان اختلال تیک بستگی به شدت تیک ها، ناراحتی ذهنی کودک، اختلالات همزمان و تاثیر تیک ها بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودک دارد و به طور کلی باید ابتدا کارکرد کلی کودک را بررسی کنیم. همچنین درمان باید با آموزش خانواده شروع شود.

برای تیک های مزمن یا تیک گذرای شدید، ابتدا باید بررسی پزشکی صورت بگیرد سپس بعد از رد علل جسمانی، درمان روانشناختی آغاز می شود. درمان تیک عصبی کودکان به دو صورت دارویی و روانشناختی انجام می شود. با اینکه دارو درمانی مناسب ترین روش درمان است اما برای درمان موثر مشاوره روانشناسی نیز ضروری است. تمرین متمرکز، خود بازبینی، حذف تقویت مثبت و آرام سازی در کاهش استرس ها تاثیر دارد.

افراد مبتلا به اختلال تیک می توانند از نوعی درمان شناختی رفتاری با عنوان وارونه کردن پاسخ بهره ببرند. در این روش درمانگر به درمانجویان آموزش می دهد که چگونه بر تیک ها و احساساتی که قبل از آن ها واقع می شوند نظارت کنند و همچنین شیوه پاسخ دادن به این احساسات را با رفتار ارادی امکان پذیر می کند. در صورتی که نیاز به دارو درمانی نیز وجود داشته باشد از داروهای ضد روان پریشی و SSRI ها استفاده می شود.