تیروئیدیت یا التهاب تیروئید چیست؟

تیروئیدیت به التهاب غده تیروئید گفته می شود. تیروئید غده کوچک و پروانه ای شکل است که در گردن قرار دارد. این غده دو هورمون تیروئید شامل تیروکسین (T۴) و تری یدوتیرونین (T۳) را تولید می کند. عملکرد این هورمون ها تنظیم سوخت و ساز و دمای بدن است. با توجه به این که چه چیزی موجب التهاب در غده تیروئید شده است، مانند یک عفونت یا فرآیندی خودایمنی، انواع مختلفی از تیروئیدیت وجود دارند.

علائم تیروئیدیت چه آن هایی که با کم کاری تیروئید و چه آن هایی که با پرکاری تیروئید مرتبط هستند، به طور معمول در چند مرحله شکل می گیرند. یک معاینه بالینی در کنار آزمایش های خون و تصویربرداری برای تشخیص تیروئیدیت نیاز هستند. درمان بر اساس نوع تیروئیدیت و علائمی که بیمار تجربه می کند، انتخاب خواهد شد.

علائم و نشانه های بیماری تیروئیدیت

التهاب تیروئید، متفاوت از کم کاری و پرکاری تیروئید و یا نُدول ها (Noduel) و گره های تیروئید است.بیشتر بیمارانی که با تیروئیدیت یا همون التهاب تیروئید مراجعه می کنند، بیمارانی هستند دچار علائم زیر هستند:

• تب و لرز
• درد شدید ناحیه گردن
• کاهش وزن
• ریزش مو
• عصبی شدن
• عرق ریزش شدید

این بیماری نشانه های زیادی دارد ولی این علائم نشان دهنده این است که بیمار دچار علایم پرکاری تیروئید شده است اما این پرکاری از نوع التهاب تیروئید است.در التهاب تیروئیدی زمانی که بیمار را می خواهیم معاینه کنیم به علت درد شدید در ناحیه گردن، بیمار حتی به پزشک اجازه نمی دهد تا به گردن و ناحیه اطراف آن دست بزند.

انواع و دلایل تیروئیدیت

انواع تیروئیدیت را می توان بر اساس سبب شناسی زمینه ای (دلیل یا منشا) آنها دسته بندی کرد.

تیروئیدیت هاشیموتو

تیروئیدیت هاشیموتو که به نام بیماری هاشیموتو نیز شناخته می شود، به واسطه حمله سیستم ایمنی بدن فرد به غده تیروئید و در نهایت تخریب آن رخ می دهد. این بیماری خودایمنی مادام العمر موجب کم کاری دائمی تیروئید می شود.تیروئیدیت هاشیموتو بین زنان، به ویژه آنهایی که در بازه سنی 30 تا 50 سال قرار دارند و در افرادی مبتلا به بیماری های خودایمنی دیگر مانند دیابت نوع 1 یا آرتریت روماتوئید شایع تر است.

تیروئیدیت تحت حاد

باور بر این است که تیروئیدیت تحت حاد به واسطه یک عفونت ویروسی شکل می گیرد. این شرایط در دو مرحله رخ می دهد که شامل یک مرحله پرکاری تیروئید و یک مرحله کم کاری تیروئید و به دنبال آن بهبودی است. مرحله پرکاری تیروئید موجب افزایش حساسیت به لمس غده تیروئید و بزرگ شدن غیرعادی آن (گواتر) می شود.همانند تیروئیدیت هاشیموتو، این نوع از التهاب غده تیروئید بین زنان، به ویژه آنهایی که در بازه 30 تا 50 سال قرار دارند، شایع تر است.

تیروئیدیت پس از زایمان

تیروئیدیت پس از زایمان زمانی رخ می دهد که غده تیروئید پس از تولد نوزاد و سقط جنین عمدی یا غیر عمدی ملتهب می شود. این شرایط موجب پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید یا هر دو (یک مرحله به دنبال مرحله دیگر) به صورت موقتی می شود.تیروئیدیت پس از زایمان به طور معمول بین زنان مبتلا به بیماری های خودایمنی دیگر شایع تر است. برخی زنان که تیروئیدیت پس از زایمان را تجربه می کنند با کم کاری تیورئید دائمی مواجه می شوند.

تیروئیدیت خاموش (بدون درد)

تیروئیدیت خاموش که به نام تیروئیدیت بدون درد نیز شناخته می شود موجب پرکاری خفیف و کوتاه مدت تیروئید می شود که گاهی اوقات با یک مرحله کم کاری تیروئید و سپس بهبودی دنبال می شود. در این نوع از تیروئیدیت، غده تیروئید اندازه عادی خود را حفظ کرده یا اندکی بزرگ می شود اما بیمار هیچ دردی را در گردن خود احساس نمی کند.این شرایط اغلب به واسطه یک مساله خودایمنی شکل می گیرد به این معنی که حمله سیستم ایمنی بدن مقصر بروز التهاب است.

تیروئیدیت ناشی از دارو

برخی داروها می توانند موجب التهاب در غده تیروئید (بیشتر تیروئیدیت بدون درد) با اثرات متغیر بر عملکرد تیروئید شوند.

از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اینترفرون آلفا: این دارو برای درمان برخی انواع سرطان مانند ملانومای بدخیم، و برخی عفونت های ویروسی مانند هیپاتیت C استفاده می شود.
• آمیودارون: این دارو برای درمان بیماران مبتلا به انواع مختلف آریتمی قلب استفاده می شود.
• لیتیوم: این دارو برای درمان اختلال دوقطبی و گاهی اوقات افسردگی تک قطبی استفاده می شود.
• مهارکننده های تیروزین کیناز: این داروهای هدفمند برای درمان انواع مختلف سرطان مانند کارسینوم سلول کلیوی و سرطان مدولاری تیروئید استفاده می شوند.
• داروهای مهارکننده وارسی ایمنی: این داروها مانند Yervoy (Ipilimumab) و Tecentriq (Atezolizumab) واکنش سیستم ایمنی در برابر سلول های سرطانی را تقویت می کنند.

تیروئیدیت در اثر تابش اشعه

تیروئیدیت در اثر تابش اشعه ممکن است طی روزهایی که بیمار رادیو ید درمانی برای بیماری گریوز (یک بیماری خودایمنی که موجب پرکاری تیروئید می شود) را دنبال می کند، رخ دهد.این نوع از تیروئیدیت ممکن است موجب ناراحتی خفیف در گردن و گاهی اوقات بدتر شدن موقتی علائم پرکاری تیروئید شود.

تیروئیدیت عفونی حاد

تیروئیدیت عفونی حاد زمانی رخ می دهد که هر باکتری مانند استافیلوکوک یا استرپتوکوک غده تیروئید را آلوده می کند. به طور کلی، این یک نوع نادر از تیروئیدیت است و بیشتر بین کودکان شایع است.عفونت ممکن است در نتیجه یک عفونت جریان خون، عفونت گردن یا پس از انجام آسپیراسیون با سوزن نازک (FNA) از یک گره تیروئید رخ دهد.بیمار ظهور ناگهانی گردن درد در یک سمت، تب، لرز، و گرما، قرمزی و حساسیت به لمس در گردن را تجربه می کند. بلع نیز دردناک است. عملکرد تیروئید به طور معول عادی است، اگرچه پرکاری یا کم کاری تیروئید ممکن است رخ دهد.

تیروئیدیت عفونی مزمن

تیروئیدیت عفونی مزمن به طور معمول توسط یک قارچ ایجاد شده و احتمال وقوع آن در بیمارانی با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر است. حساسیت به لمس غده تیروئید در این مورد نسبت به تیروئیدیت عفونی حاد کمتر است و در هر دو سمت گردن رخ می دهد. برخی بیماران مبتلا به این نوع از تیروئیدیت با کم کاری تیروئید مواجه می شوند.

درمان بیماری تیروئیدیت

برای درمان التهاب تیروئید بهتر است بیماران ابتدا از داروهای ضد التهاب استفاده کنند و اگر با داروهای ضد التهاب به تنهایی بیماری کنترل نشود از دارو هایی مثل کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) یا کورتون ها (corton) برای درمان به صورت موقتی که فقط توسط پزشکان متخصص تجویز می شود.در این شرایط خیلی سریع بیمار به این داروهای ضد التهاب یا کورتیکواستروئید پاسخ می دهد اما باید بدانیم که این مرحله ی اول بیماری است که با درد و علائم پرکاری تیروئید کنترل می شود. ولی روند درمان این بیماری ممکن است تا 6 ماه به طول بیانجامد.در مراحل درمان این بیماری که شامل: علائم درد شدید و پرکاری تیروئید می باشد، بیمار بعد مدتی با مصرف داروها به حالت نرمال برمی گردد اما ممکن است بعد از درمان دچار کم کاری تیروئید شود به همین دلیل در بازه زمانی 6 ماهه بهتره است که پزشک متخصص، بیمار را چند نوبت ویزیت کند.آزمایشات تیروئید را بیمار باید تکرار کند تا بتوانیم در هر مرحله در صورت نیاز از کم کاری های تیروئید بعد از التهاب های تیروئید که همیشه باقی می مانند پیشگیری کنیم.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

آنچه شما می توانید قبل از مراجعه به پزشک انجام دهید، عبارتند از:

• علائمی را که تجربه کرده اید بنویسید. در مورد تغییرات ظاهری بدن خودتان اگر علائمی مشاهده کرده اید، مثل افزایش وزن و یا تفاوت در پوست، را یادداشت کنید.
• اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هرگونه تغییر در چرخه قاعدگی و تغییرات میل جنسی خود را بنویسید.
• لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی را که مصرف کرده اید همراه با دوز مصرفی و مدت زمان مصرف آنها را یادداشت کنید.

در مورد بیماری هاشیموتو، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید، عبارتند از:

• محتمل ترین علایم من کدامند؟
• به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
• آیا این شرایط احتمالاً موقت یا مداوم هستند؟
• چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
• چه مدت به مصرف دارو نیاز دارم؟
• آیا درمان و وضعیت بیماری من عوارض جانبی دارند؟
• آیا نیاز به تغییر رژیم غذایی دارم؟
• شرایط پزشکی دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین شکل شرایط را با هم مدیریت کنم؟

احتمالاً پزشکتان از شما می پرسد که برخی آنها عبارتند از:

• علائم شما چیست و چه زمانی متوجه آنها شدید؟
• علائم شما با گذشت زمان چگونه تغییر کرده است؟
• آیا تغییراتی در سطح انرژی یا خلق و خوی خود مشاهده کرده اید؟
• آیا صدای شما تغییر کرده است؟
• آیا عادات روده شما تغییر کرده است؟
• درد عضلانی یا مفاصل دارید؟
• آیا تغییری در حساسیت به سرما مشاهده کرده اید؟
• آیا علاقه شما به رابطه جنسی کاهش یافته است؟ اگر زن هستید، آیا چرخه قاعدگی شما تغییر کرده است؟
• آیا بیماری تیروئید در بین اعضای خانواده شما سابقه دارد؟

بیماری تیروئید و درمان ارتودنسی