بيماري مزمن و پيشرونده اي است که با تحليل رفتن غضروفي که بخش انتهايي استخوان ها را در مفاصل مي پوشاند، مشخص مي شود. نتيجه اين بيماري، درد و سفتي در مفصل و عضلات و رباط هايي است که آن را احاطه مي کنند... درمان جراحي براي اين بيماري وجود ندارد ولي با تدابيري مي توانيد مانع پيشرفت آرتروز شويد که از مهم ترين تدابير مورد بحث، ورزش هاي خاص است. آرتروز يکي از علل اصلي معلوليت و ناتواني است. هم مردان و هم زنان به اين بيماري مبتلا مي شوند اما زنان معمولا پس از 55 سالگي، حدود 10 سال ديرتر از مردان به اين بيماري مبتلا مي شوند. اين بيماري اغلب مفاصل لگن، زانوها، ستون فقرات و دست ها را گرفتار مي کند. از آنجايي که اغلب افراد مبتلا به آرتروز سالمند هستند (حدود نيمي از افراد بالاي 65 سال درجاتي از آرتروز را دارند) مدت ها تصور مي شد که اين بيماري بخش طبيعي پيري است که بيانگر فرسودگي غضروف مفصل در طول عمر است اما کارشناسان اکنون مي دانند که عوامل بسياري علاوه بر سن در ايجاد آرتروز دخيل هستند. خطر ابتلا به آرتروز ممکن است به ارث برسد. آسيب ها يا بيماري ها نيز ممکن است تخريب غضروف مفصل را شدت بخشند. سرعت پيشرفت آرتروز به ژنتيک، نيروهاي بيومکانيکي و فرآيندهاي زيستي و شيميايي بستگي دارد که همه آنها از فردي به فرد ديگر متفاوت است. افزايش وزن به شدت با آرتروز ارتباط دارد زيرا وزن اضافه فشار وارد بر زانوها، لگن و ستون فقرات را افزايش مي دهد. بررسي مداوم افرادي که در فرامينگهام ماساچوست زندگي مي کنند، نشان داده است افراد داراي اضافه وزن در دهه 20 زندگي، در دهه 30 و در دهه 40 زندگي ميزان بالاتر آرتروز دارند. سنگين ترين زنان در مقايسه با لاغرترين زنان دو بار با احتمال بيشتر دچار آرتروز مي شوند و احتمال آرتروز زانو در آنها سه برابر است. در «بررسي سلامت پرستاران» در آمريکا نشان داده شد که زناني که در 18 سالگي بيشترين وزن را داشتند، نسبت به زنان با کمترين وزن 7 بار بيشتر در معرض خطر آرتروز مفصل لگن بوده اند.
ورزش جزيي از درمان آرتروز است
اگر اضافه وزن داريد يا چاق هستيد، کاهش وزن به خصوص مفيد است. اغلب مي توانيد با مسکن هاي معمول مانند استامينوفن يا ايبوپروفن و آسپيرين درد را تسکين دهيد. استفاده از عصاها، اسپلينت ها يا بريس ها ممکن است براي حفاظت مفصل از آسيب بيشتر ضروري باشد اما يک شيوه درماني وجود دارد که افراد مبتلا به آرتروز بايد هر روز استفاده کنند: ورزش.
ورزش مرتب، عضلات را تقويت مي کند و انعطاف پذيري و توان حفظ تعادل را بهبود مي بخشد. ورزش نه تنها به تسکين درد و سفتي مفاصل کمک مي کند، بلکه سطح سلامت عمومي فرد را نيز ارتقا مي دهد. همچنين ورزش به عنوان وسيله اي براي بهبود خلق و خو و براي پيشگيري از ساير بيماري هاي شايع در سالمندي مفيد است. جامعه طب سالمندي آمريکا در سال 2001 توصيه کرد که ورزش بخش ثابتي در درمان آرتروز در افراد 65 ساله و بالاتر باشد. اين انجمن همچنين پس از بررسي شواهد نتيجه کرد که ورزش در حد متوسط، بر خلاف نگراني برخي از افراد، خطر آرتروز را افزايش نمي دهد؛ گرچه فعاليت جسمي شديد يا شرکت در ورزش هاي رقابتي در طول زندگي ممکن است چنين اثري داشته باشد. پژوهش ها نشان مي دهد که زنان سالمند مي توانند با انجام يک يا دو ساعت فعاليت جسمي با شدت متوسط در هر هفته از درد ناشي از آرتروز جلوگيري کنند. ورزش نکردن ممکن است به طور مستقيم در آرتروز نقش داشته باشد؛ به خصوص به علت تحليل رفتن عضلات حمايت کننده و جاذب ضربه، مثل عضلات اطراف زانو. اجزاي اصلي برنامه ورزشي که براي مبتلايان به آرتروز توصيه مي شود، فعاليت هايي است که انعطاف پذيري، قدرت عضلاني و استقامت را افزايش مي دهند. برنامه ورزشي بايد براي هر فرد به طور جداگانه طرح ريزي شود تا از آسيب و تشديد آرتروز جلوگيري کند. اين امر به معناي آن است که بايد پزشک، فيزيوتراپيست يا ساير متخصصان پزشکي باتجربه در درمان آرتروز در ابتدا فرد را ارزيابي کنند. فعاليت هايي که پزشک شما توصيه مي کند و اينکه چه اندازه و با چه فواصل زماني ورزش کنيد، به عوامل گوناگون بستگي خواهد داشت؛ از جمله اينکه کدام مفاصل درگير آرتروز هستند، شدت درد در چه حدي است، ميزان تناسب اندام شما چه قدر است و اينکه شما به چه بيمار ي هاي ديگري مبتلا هستيد؟
ورزش هاي استقامتي يا هوازي
ورزش هاي هوازي کم شدت مي تواند کارکرد قلبي عروقي و کلي بدن را بهبود بخشد، احساس سلامت در فرد ايجاد کند، به کنترل وزن کمک کند و در عين محافظت از مفاصل به تقويت عضلات کمک کند. گزينه هاي مناسب شامل پياده روي، شناکردن و پاروزني و استفاده از دستگاه ورزشي اليپتيکال است. از فعاليت هايي که فشار بيش از حدي روي زانو مي آورد (مانند دويدن) و ورزش هايي که شامل پرش، پيچش سريع يا توقف ناگهاني است (مانند تنيس و بسکتبال) خودداري کنيد. شنا و ورزش هاي درون استخر براي افراد مبتلا به آرتروز منافع متعددي دارند. آب گرم براي عضلات و مفاصل تسکين دهنده است. اثر شناوري آب فشار وارد بر مفاصل شما را کاهش مي دهد و آب مقاومتي را فراهم مي کند که به قدرت عضلات مي افزايد. سعي کنيد که ورزش هاي هوازي کم شدت را دست کم چهار بار در هفته حداکثر تا 30 دقيقه در روز انجام دهيد.
نکته آخر
دوسوم افرادي که آرتروز زانو دارند، زن هستند و کفش هاي پاشنه بلند، يکي از علل شيوع آرتروز در زنان است. کارشناسان مي گويند کفش هاي پاشنه بلند فشار غيرمعمولي را هم بر جلو و هم بر عقب زانو وارد مي کنند. حتي يک پاشنه 4 سانتي متري مي تواند فشار در دو محل رايج براي تخريب ناشي از استئوآرتريت را افزايش دهد: مفصل زير کلاهک زانو (مفصل کشککي- راني)و سطوح مفصلي در طرف دروني زانو (بخش داخلي زانو). پس زنان چه کفشي بايد بپوشند؟ کارشناسان مي گويند کفش هاي با پاشنه کوتاه و داراي قوس کم اجازه مي دهد پا با زمين تماس داشته باشد و به طور طبيعي به جلو حرکت کند.
درمان درد خشکی زانو با ورزش
