افشاگری‌ عضو سابق دربار پهلوی؛ چرا آمریکا به شاه مخلوع ایران اجازه نداد در خاک این کشور معالجه شود؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، ۵ مردادماه سال ۱۳۵۹ محمدرضا پهلوی آخرین شاه ایران در بیمارستان معادی قاهره درگذشت. عصر همان روز، خبر فوت شاه در ایران بازتاب یافت و مردم به خوشحالی در خیابان ها پرداختند. مرگ شاه البته بازتاب خاصی در رسانه های دنیا نداشت و اکثر سران کشور ها عادی از مقابل این اتفاق گذشتند.

در این میان واکنش سران دولت آمریکا که محمدرضا پهلوی ۳۷ سال در اتحاد تنگاتنگ با آن ها بود، بیش از سایر کشور ها بود و تعابیری که سران ایالات متحده در وصف محمدرضا شاه به کار می بردند نیز قابل توجه است. هنری کیسینجر که رفاقت قدیمی با شاه داشت، درباره مرگ او گفته بود: «وی دوست خوبی برای ایالات متحده بود». دیود راکفلر رئیس بانک چیس منهتن در بیانیه ای مشترک با کیسینجر ضمن ابراز تأسف گفت: «آمریکا باید به یاد داشته باشد که شاه ظرف ۳۷ سال سلطنتش چه خدماتی برای ما انجام داده است.»

نیکسون رئیس جمهور سابق آمریکا که در مراسم تدفین شاه شرکت داشت، در پیامی تأکید کرد که «شاه در ۳۰ سال یک دوست و متحد وفادار ایالات متحده بود، همچنین یک دوست شخصی برای من بود، فاجعه آمیز است که او بی وطن مُرد!»

با وجود اینْ نکته ای که هیچ گاه از یاد تاریخ پاک نخواهد شد، رفتار آمریکا با شاه در زمانی است که او از ایران فرار کرد و بین 6 کشور دنیا آواره بود و تنها مدت کوتاهی در آمریکا اقامت کرد.

شاه و خانواده اش ۳۰ مهر ۵۸، بعد از مدتی اقامت در مصر، مغرب و جزایر باهاما به نیویورک رفتند و او ۵۴ روز در بیمارستان این شهر بستری شد و در این مدت دو بار تحت عمل جراحی طحال و کیسه صفرا قرار گرفت.

کمتر از دو هفته پس از ورود شاه به این بیمارستان، لانه جاسوسی سفارت آمریکا در تهران به تصرف دانشجویان مسلمان پیرو خط امام درآمد و این امر کارتر را نسبت به عدم حضور شاه در آمریکا مردد کرد.

مکزیک نیز به شاه اطلاع داد که بعد از تصرف سفارت آمریکا در تهران، دولت مکزیکوسیتی به خاطر حفظ روابط سیاسی خود با حکومت تهران مایل به میزبانی مجدد شاه نیست.

بدترین لحظه برای شاه و همسرش زمانی بود که در ۱۱ آذر ۵۸ از بیمارستان نیویورک مرخص شدند، ولی هنوز مقصدی برای سفر نداشتند، در نتیجه با یک هواپیمای نیروی هوایی آمریکا به مقصد تگزاس پرواز کردند تا ۲ هفته باقی مانده از روادید خود را در آنجا داخل آپارتمانی کوچک بگذرانند، اما در حین راه به همراهان آمریکایی خبر رسید که آن آپارتمان هنوز آماده نیست. شاه و همسرش را به مکانی که بعداً معلوم شد مرکزی برای نگهداری بیماران روانی است، بردند!

مقامات آمریکایی با پایان مهلت اقامت شاه در آمریکا به وی اطلاع دادند که به دلیل عواقب ناشی از تصرف سفارت آمریکا در تهران، امکان تمدید روادید وی وجود ندارد و به همین دلیل در پاناما جایی مناسب برای اقامت وی و همسرش در نظر گرفته شده است. شاه که غیر از پذیرفتن، چاره دیگری نداشت به اتفاق همسرش در ۲۴ آذر ۱۳۵۸ با هواپیمای نیروی هوایی آمریکا از فرودگاه تگزاس به پاناما در آمریکای مرکزی برده شدند و بعد از مدتی اقامت در پاناما، تصمیم گرفت مجدداً به مصر نزد انور سادات برگردد.

به مناسبت سالمرگ محمدرضا، شاه مخلوع ایران درباره علت ممانعت آمریکا از پذیرش متحد ۳۷ ساله اش، گفتگویی کوتاه و به شیوه مکتوب با احمدعلی مسعودانصاری عضو سابق دربار پهلوی داشتیم.

«احمدعلی مسعودانصاری» از اعضای دربار پهلوی و اقوام نزدیک فرح دیبا همسر شاه است. وی پس از اتمام تحصیلات در رشته اقتصاد تا زمان انقلاب ۵۷ به اموری همچون تدریس در دانشگاه ملی، سرپرستی امور دانشجویان، عضویت در هیئت نمایندگان ایران در بازار مشترک و معاونت مدرسه عالی شمیران اشتغال داشته است.

مسعودانصاری پس از خارج شدن از امور دانشگاهی به مسئولیت هایی همچون رئیس هیئت مدیره شرکت توسعه کن، مدیرعامل شرکت ای پی سیستم در ایران و مشاور شرکت ادرین ولکر مشغول بود، به گفته خودش "در زمان انقلاب، رابط میان آیت الله شریعتمداری و شاه بودم و قرار بود به پیشنهاد آیت الله شریعتمداری ــ که شاه با آن موافقت کرد ــ حزبی اسلامی را تأسیس کرده و رئیس آن باشم که سرعت پیروزی انقلاب فرصت این کار را نداد".

او پس از انقلاب به خارج از کشور رفت و در سال های اخیر مشاور مالی و شخصی رضا پهلوی فرزند شاه بود، اما در پرتو مسائل مذهبی که به آن اعتقاد داشت به او اعلام کرد که دیگر سلطنت طلب نیست و به افشای پشت پرده مناسبات دربار پهلوی و این روز های باقی مانده این خاندان پرداخت.

دولت آمریکا رفتن شاه به این کشور را به نفع خود نمی دانست

با تشکر از جنابعالی، با توجه به اینکه چهل سال از مرگ محمدرضا پهلوی شاه مخلوع ایران می گذرد، چرا آمریکا در اقامت دادن به او بعد از خروج از کشور تعلل کرد و شاه بعد از اقامت در مصر و مغرب به آمریکا رفت؟

احمدعلی مسعودانصاری: به نام خدا. با توجه به اینکه در نظام سیاسی حاکم امروز، همه تصمیمات بر اساس منافع و نه معرفت رقم می خورد، حاکمان آن روز کاخ سفید در صورت سقوط دولت آقای بختیار و پیروزی انقلاب، صلاح نمی دیدند که شاه به آمریکا بیاید. آن طوری که شنیده ام وقتی که شاه هنوز در ایران بود، آمریکا به شاه وانمود کرد که بعد از خروج از ایران و چند روز اقامت در مصر می تواند به آمریکا پرواز کند. شاید در آن زمان آمریکا فکر می کرد که دولت آقای شاهپور بختیار می تواند موفق شود پس در آن صورت رفتن شاه به آمریکا با منافع این کشور برخوردی نداشت. اگر دولت آقای بختیار قادر به حفظ حکومت خود نبود و انقلاب پیروز می شد دیگر آمریکا، رفتن شاه به این کشور را به نفع خود نمی دانست، از این رو شاه در دنیا آواره شد، ابتدا به مصر، بعد به مراکش، سپس به مکزیک و سرانجام به منظور معالجه برای مدت کمتر از دو ماه به آمریکا رفت.

رفتار دولت آمریکا با شاه و خانواده اش در زمان حضور در آمریکا چگونه بود؟ فرح پهلوی اخیراً در مصاحبه ای گفته بودند محل اقامت شاه در آمریکا یک بیمارستان روانی بود، چرا شاه معالجات خود را در آمریکا تکمیل نکرد؟

مسعودانصاری: شاه با اعمال فشار دوستانش در آمریکا مانند آقای دیوید راکفلر، هنری کیسینجر و جوزف رید برای معالجه به آمریکا پذیرفته شد. سفارت آمریکا در ایران اشغال شد و کارمندان آن به گروگان گرفته شدند، آن زمان اولویت اول دولت آمریکا آزادی گروگان های آمریکایی در ایران بود. فکر نمی کنم در آن شرایط، معالجه شاه و یا بهبودی او از اولویت کافی برای دولت کارتر برخوردار بود. هدف آنها خروج شاه از آمریکا بود بدون آن که اتفاقی برای او در این کشور بیفتد، از این رو بعد از عمل در بیمارستان نیویورک، ایشان را به محلی که خوشایند نبود انتقال دادند.

بعد از حضور دوباره شاه در مصر، روند معالجات وی به چه صورت بود، آیا از درمان مناسب برخوردار بود یا اینکه به عمد وی را در بیمارستانی بدون امکانات درمان کردند؟

مسعود انصاری: بنده آنچه خودم در آن زمان تجربه کرده ام برای شما عرض می کنم. من حدود دو ماه قبل از فوت شاه و بعدازاین که بیش از یک ماه را در کاخ قبه در مراکش با شاه گذرانده بودم، به عنوان نماینده وی با تیمسار اویسی، آقای بختیار و نماینده دولت سعودی در پاریس دیدار کنم. هرگاه در این مدت به قاهره زنگ می زدم، خانم فرح پهلوی پای تلفن می آمد و وقتی از احوال شاه می پرسیدم، ایشان به من می گفت که حال شاه بسیار خوب است و نگران نباشم.

پزشک همراه شاه در تبعید به من گفت، "بعد از این که من از قاهره رفتم، دو دکتر فرانسوی برای معالجه شاه به قاهره آمدند. بعد از آن هر روز، حال شاه بدتر شد..."

بعد از حدود سه ماه دوری از خانواده تصمیم گرفتم چند روزی برای دیدار خانواده به آمریکا بیایم. به نیویورک که رسیدم آقای هوشنگ انصاری من را دید و گفت: "حال اعلیحضرت بسیار بد است و تو هرچه زودتر به قاهره برگرد و از ایشان در مورد وصیت نامه سیاسی شان سؤال کن." وقتی به دیدن آقای رابرت ارمائو (که کارهای شاه را در خارج از ایران سرپرستی می کرد) رفتم از شدت ناراحتی داد می کشید و با صدای بلند به من گفت "آقای راکفلر می گوید «ما تابه حال چندین بار جان شاه را نجات داده ایم و اکنون دارند شاه را می کشند. حال شاه بد است، ما تعداد زیادی از دکترها را برای معالجه شاه بسیج کرده ایم که به قاهره بروند اما شهبانو زنگ زده که آنها نیایند! هرچه زودتر به قاهره برگرد و شرایط اعزام پزشکان را فراهم کن»"، به همین خاطر از نیویورک به لندن برگشتم تا از آنجا به قاهره بروم که در لندن به من خبر دادند شاه فوت کرده است.

آمریکا وجود شاه را مانعی بر سر راه آزادی گروگان ها می دانست

روز بعد از پاریس به قاهره پرواز کردم. در قاهره خانم لوسا پیرنیا (پزشک همراه شاه در تبعید) به من گفت "بعد از این که من از قاهره رفتم (روزهای آخری که من با شاه بودم ایشان حالشان خوب بود و حتی روزها می دویدند.) دو دکتر فرانسوی برای معالجه شاه به قاهره آمدند. بعد از آن هر روز، حال شاه بدتر شد". این دو دکتر، حتی به خانم پیرنیا و پزشک مخصوص انور سادات اجازه نمی دادند به شاه نزدیک شوند و شاه را بسیار بد معالجه می کردند. (محیط بیمارستان واقعاً آلوده بود) وقتی که دکترهای آمریکایی قصد آمدن داشتند، این پزشکان نزد خانم فرح می روند و می گویند "اگر آنها بیایند ما قهر می کنیم و می رویم"، ایشان هم تصمیم می گیرد که چند روز آمدن دکترهای آمریکایی را عقب بیندازد و طی آن چند روز، این دو فرانسوی کار شاه را تمام می کنند و آقای ارمائو معتقد بود که مرگ شاه را تسریع کردند، در هر صورت در آن زمان، وجود شاه، مانع بزرگی بر سر راه آزادی گروگان های آمریکایی بود.