مهلت اعتبار دفترچه، بنا بر شرایط و نوع بیمه شدگان و مدت سابقه ی بیمه متفاوت است؛ در شرایط کنونی، کمترین مدت تأمین اعتبار، ۶ ماه و بیشترین مدت تأمین اعتبار، برای بیمه شدگانی که بیش از ۵ سال سابقه دارند، تا آخرین برگه دفترچه ی درمانی است؛ اما به طور معمول، تمدید دفترچه بیمه ی تأمین اجتماعی ۲ سال یک بار انجام می شود.
گفتنی است مهلت اعتبار این دفترچه، برای فرزندان تحت سرپرستی بیمه شده ی اصلی نیز فرق دارد. برای پسر مجرد بالای ۱۹ سال تحت سرپرستی، اعتبار دفترچه به صورت ۶ ماهه و برای دختر بالای ۱۵ سال، ۹ ماهه تمدید می شود.
بیمه شدگان می توانند برای تمدید دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی خود، به یکی از کارگزاری های بیمه ی تأمین اجتماعی مراجعه کنند و با ارائه ی مدارک لازم، دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی خود را تأمین کنند؛ البته این افراد در مواقعی خاص نیز می توانند از طریق شعب سازمان تأمین اجتماعی، دفترچه ی خود را تمدید کنند. مدارکی که برای تمدید دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی لازم است، در بیشتر مواقع فقط دفترچه ی قبلی بیمه ی تأمین اجتماعی است؛ البته برای فرزندان تحت سرپرستی بیمه شده ی اصلی کمی متفاوت است. برای پسران بالای ۱۹ سال، علاوه بر دفترچه ی قبلی، گواهی اشتغال به تحصیل هم لازم است و دختران بالای ۱۵ سال، باید علاوه بر دفترچه ی قبلی، شناسنامه ی خود را نیز به همراه داشته باشند.
تعویض دفترچه بیمه تأمین اجتماعی
دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی زمانی نیاز به تعویض دارد که پیش از به پایان رسیدن مهلت اعتبار دفترچه، برگه های آن تمام شود؛ البته گاهی نیز ممکن است هم زمان هم برگه های دفترچه و هم اعتبار آن تمام شود؛ در این صورت نیز باید دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی را تعویض کرد؛ زیرا در هنگام تعویض دفترچه، تاریخ انقضایی که در برگ اول دفترچه نوشته شده هم به روزرسانی می شود.
مراحل تعویض دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی مانند تمدید آن است. بیمه شده برای تعویض دفترچه، می تواند به یکی از کارگزاری های بیمه تأمین اجتماعی مراجعه کند و با ارائه ی مدارک لازم، دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی خود را تعویض کند. برای تعویض دفترچه نیز مانند تمدید آن، لازم است دفترچه ی قبلی را همراه خود برد؛ البته علاوه بر دفترچه ی قبلی، برای پسران بالای ۱۸ سال که تحت سرپرستی بیمه شده ی اصلی هستند، به گواهی اشتغال به تحصیل و برای دختران بالای ۱۸ سال به شناسنامه هم نیاز است.
صدور دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی
زمانی که می خواهیم برای اولین بار تحت پوشش بیمه ی تأمین اجتماعی قرار بگیریم، باید درخواست صدور دفترچه بیمه تأمین اجتماعی ارائه دهیم. انتقال بیمه ی تأمین اجتماعی از جایی به جای دیگر، جزو فرآیند صدور محسوب نمی شود. برای صدور دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی، مدارک زیر لازم است:
- تکمیل فرم درخواست صدور دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی؛
- یک قطعه عکس ۴*۳ از بیمه شده، مستمری بگیر و افراد تحت سرپرستی آن ها؛
- تصاویر صفحات اول و دوم شناسنامه ی عکس دار بیمه شده یا مستمری بگیر یا گذرنامه ی وی و افراد تحت سرپرستی او؛
- گواهی اشتغال به تحصیل یا از کار افتادگی فرزندان پسر بالای ۱۹ سال؛
- تعهد کتبی بیمه شده یا مستمری بگیر که ثابت کند فرزندان دختر بالای ۱۵ سال او مشغول به کار نیست؛
- تعهد کتبی در خصوص بیمه شدن فرزندان، بیمه شده یا مستمری بگیر زن مبنی بر اینکه همسر وی تحت پوشش نظام حمایتی خاصی نیست؛
- گواهی سرپرستی و حضانت فرزندان بیمه شده یا مستمری بگیر زن از مراجع ذی صلاح قضایی؛
- فرم تأیید شده ی کفالت شوهر بیمه شده زن یا مستمری بگیر زن؛
- فرم تأیید شده ی کفالت پدر یا مادر بیمه شده یا مستمری بگیر
شرایط دریافت دفترچه ی درمانی المثنی
ممکن است بیمه شده، زمانی دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی خود را گم کند و بخواهد المثنی دریافت کند و این در حالی باشد که نه برگه های دفترچه اش و نه مهلت اعتبار آن تمام شده باشد؛ در این صورت باید به شعبه ی تأمین اجتماعی مربوطه مراجعه کنیم و با ارائه مدارک زیر اقدام به صدور المثنی دفترچه بیمه تأمین اجتماعی کنیم:
- فرم درخواست صدور المثنی دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی؛
- برگه ی پرداخت جریمه ی المثنی دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی؛
- یک قطعه عکس ۴*۳؛
- شناسنامه یا کارت ملی.
در صورت مفقود شدن دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی، بیمه شده موظف است مبلغی به عنوان جریمه پرداخت کند؛ البته اگر دفترچه بر اثر حوادث قهری یا غیرمترقبه (حوادثی هستند که ناشی از علل طبیعی بوده و کسی در وقوع آن ها دخیل نیست) یا سرقت مفقود شود، نیازی به پرداخت جریمه نیست. مبلغ این جریمه برای بار اول، معادل نصف حداقل دستمزد روزانه و بار دوم معادل تمام حداقل دستمزد روزانه ی همان سال است.
نکته ی مهم دیگر در خصوص صدور المثنی دفترچه ی بیمه ی تأمین اجتماعی این است که دفترچه ی جدید تمدید نمی شود و تا تاریخ استحقاق درمان دفترچه گم شده اعتبار دارد؛ حتی اگر یک هفته مانده به پایان اعتبار دفترچه ی قبلی، آن را گم کرده باشید؛ همچنین تعداد برگه های استفاده شده دفترچه ی گم شده در صدور دفترچه المثنی تأثیری ندارد و دفترچه ی المثنی با برگه های کامل صادر می شود.
