چقدر صبر کنم تا صاحبخانه شوم؟

 اگر بتوانید ۱۰ سال و شش ماه درآمدتان را پس‌انداز کنید، می‌توانید با دریافت وام مسکن یک آپارتمان ۷۰ متری بخرید. مدت انتظار یک شاخص بین‌المللی است برای مقایسه درآمد افراد و قیمت کالا‌ها و خدمات در یک کشور. به این صورت که مشخص می‌کند درآمد چند سال یک فرد می‌تواند کفاف خرید یک کالا یا خدمات را بدهد. با در نظر گرفتن این موضوع، می‌خواهیم ببینیم با توجه به قیمت مسکن در شهر‌های بزرگ هر استان، یک زوج با چند سال کار کردن می‌تواند سرمایه لازم برای خرید یک واحد آپارتمان ۷۰ متری را جور کند. بررسی جزئیات منتشر شده از حدود ۲۴ هزار مبایعه‌نامه مسکن که در بهمن‌ماه امسال خرید و فروش شده‌اند نشان می‌دهد میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در کشور به حدود شش میلیون تومان رسیده است. گران‌ترین خانه‌ها هم مثل همیشه در تهران است که هر متر مربع آن‌ها میانگین ۱۰ میلیون و ۹۸۵ هزار تومان قیمت دارد. این یعنی یک واحد آپارتمان ۷۰ متری در کشور میانگین ۴۲۰ میلیون تومان قیمت دارد. بخشی از این سرمایه لازم برای خرید خانه با وام مسکن زوج‌ها تامین می‌شود، ولی بخش بزرگتری از این هزینه بر دوش آن‌ها باقی می‌ماند. به طور مثال در تهران که زوج‌ها می‌توانند تا ۱۶۰ میلیون تومان وام مسکن بگیرند، این وام تنها ۲۱ درصد هزینه ۷۶۹ میلیونی خرید آپارتمان ۷۰ متری را پوشش می‌دهد. آن‌ها با درآمد سه میلیون و ۴۲۰ هزار تومانی که هر ماه دارند، تقریبا باید ۱۴ سال و ۱۰ ماه درآمدشان را پس‌انداز کنند تا بتوانند بودجه لازم برای خرید یک آپارتمان ۷۰ متری را جور کنند. 

درآمد هر شخص به تفکیک استان محل زندگی در گزارش سالانه بانک مرکزی قابل دسترسی است. بر اساس این گزارش میانگین درآمد سالانه هر خانواده ایرانی تقریبا ۴۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است. این رقم به تفکیک هر استان در گزارش بانک مرکزی منتشر شده و اگر آن را به میانگین تعداد اعضای یک خانواده (بعد خانوار) تقسیم کنیم، می‌بینیم با توجه به بعد خانوار ۳.۲۸ نفری در ایران، هر شخص ماهانه حدود یک میلیون و ۱۱۵ هزار تومان درآمد دارد. البته باید توجه کرد که این میانگین برای کل کشور است و حتی افراد بی‌کار را هم شامل می‌شود. با این حساب هر زوج ایرانی فارغ از اینکه هر دو شاغل هستند یا نه، به صورت میانگین ماهانه دو میلیون و ۲۳۱ هزار تومان درآمد خواهند داشت. حالا با همین روش می‌توان میانگین درآمد هر زوج در استان‌های مختلف را به‌دست آورد. 

وام مسکن هر زوج به ازای هر شهر مبلغ متفاوتی دارد. زوج‌های تهرانی به شرط اینکه خانه اولی باشند، می‌توانند با سپرده‌گذاری یک ساله ۸۰ میلیون تومان، دو برابر این مقدار را وام مسکن بگیرند که می‌شود ۱۶۰ میلیون تومان. این رقم برای شهر‌های بزرگ (بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت) و مراکز استان‌ها کمتر از تهران است و هر زوج در این شهر‌ها می‌تواند با سپرده‌گذاری ۶۰ میلیون تومان، بعد از یک سال ۱۲۰ میلیون تومان وام مسکن بگیرد. در باقی شهر‌ها مبلغ وام مسکن ۸۰ میلیون تومان است. 

گران شدن قیمت مسکن باعث شده پوشش وام مسکن به شدت پایین بیاید. به طور مثال در تهران وام مسکن تنها ۲۰ درصد هزینه لازم برای خرید یک واحد ۷۰ متری را کفاف می‌دهد. البته هنوز تیغ وام مسکن در برخی شهر‌ها تیز است. به طور مثال در اهواز و آبادان به عنوان شهر‌های بزرگ استان خوزستان، وام مسکن ۱۲۰ میلیونی حدود ۷۶ درصد هزینه لازم برای خرید واحد ۷۰ متری را تامین می‌کند.