کنترل و تسکین استرس و فشارهای روحی در کودکان

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از بهداشت نیوز،  آیا تا به ‌حال این گفته معروف را شنیده‌اید که «وقتی مادر خوشحال نباشد، هیچ‌کسی خوشحال نیست.» این گفته معروف می‌تواند درست باشد، چون احساس‌های کودک می‌تواند منعکس‌کننده احساس‌های والدینش باشد. بعضی از افراد می‌گویند که کودکان مانند اسفنج هستند. آنها اطلاعات جهان اطراف خود را به خود جذب می‌کنند و چیزها را با یک روند سریع یاد می‌گیرند. علاوه بر این، کودکان همواره در حال تماشا کردن والدین خود هستند و از آنها به‌عنوان الگو عاطفی و رفتاری خود استفاده می‌کنند.
 دکتر جنیفر لنسفورد، استاد موسسه تحقیقاتی علوم اجتماعی و عضو مرکز خط‌مشی کودک و والدین در دانشگاه دوک می‌گوید: «یک نوزاد از همان بدو تولدش دیگران را به‌عنوان الگوی عاطفی خود قرار می‌دهد. مراقبین یا پرستارهای کودک باید مراقب رفتارها و احساس‌های خود در موقعیت‌های مختلف باشند، چون کودک همواره در حال نظاره رفتار آنهاست.» به ‌عبارت ‌دیگر، واکنشی که والدین یا پرستار کودک به موقعیت‌های مختلف نشان می‌دهد می‌تواند روی احساس‌های کودک تاثیر بگذارد. بنابراین، وقتی‌که صحبت از احساس‌های والدین می‌شود، این را نیز باید در نظر داشت که کودک نیز تحت‌تاثیر این احساس‌ها خواهد بود. در یکی از تحقیقات انجام‌گرفته محققان این موضوع را مورد بررسی قرار دادند که آیا استرس والدین باعث بروز علائم استرس در کودک نیز می‌شود؟ برای انجام این تحقیق محققان برای مدت کوتاهی تعدادی از کودکان را از مادر خود جدا کردند. از این مادرها خواسته شد تا در این مدت کوتاه وظیفه‌های پراسترسی انجام دهند. پس از پایان این مدت کوتاه محققان دریافتند که فرزندان این مادرها نیز دارای علائمی از استرس هستند. در نتیجه، براساس نتایج این تحقیق می‌توان گفت که استرس والدین می‌تواند به‌طور ناخواسته باعث استرس کودکان نیز شود.

البته این را نیز باید گفت که همه استرس‌ها مضر نیستند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، استرس را به 3 دسته تقسیم می‌کند:
استرس مثبت: به اضطرابی گفته می‌شود که شدت آن کم است و برای سلامتی فرد مضر نیست. برای مثال، می‌توان به استرسی اشاره کرد که به هنگام ملاقات افراد جدید داریم.
استرس تحمل‌پذیر: شدت این استرس از استرس مثبت بیشتر است، اما این استرس را می‌توان مدیریت کرد. برای مثال، می‌توان به استرس ناشی از رویدادهایی همچون از دست دادن شغل یا مرگ یکی از اعضای خانواده اشاره کرد.
استرس سمی: به اضطراب شدیدی گفته می‌شود که علت آن چیزی است که هنوز ادامه دارد و خاتمه نیافته است. برای مثال، می‌توان به سوءرفتار یا بی‌توجهی اشاره کرد.

دکتر سارا ای کیم، کارشناس کودک در بیمارستان کودکان شهر کلمبوس ایالت اوهایو می‌گوید: «استرس سمی همان استرسی است که باید نگرانش باشیم.» اگر فردی هستید که همواره تحت‌فشار روحی و استرس است، کودک شما نیز ممکن است تحت‌تاثیر این فشار روحی و استرس قرار بگیرد. به ‌عبارت ‌دیگر، کودک شما می‌تواند منعکس‌کننده استرس شما باشد.
دکتر لنسفورد می‌گوید که احساس اضطراب و فشار روحی همیشگی نه‌تنها روی سلامتی شما بلکه روی نحوه مراقبت شما از کودک نیز تاثیر می‌گذارد. به ‌عبارت ‌دیگر، استرس باعث می‌شود که در مراقبت از کودک خود به‌خوبی عمل نکنید و درنتیجه به سلامتی‌اش آسیب برسانید.

دکتر لنسفورد می‌گوید: «استرس سمی روی رفاه والدین تاثیر می‌گذارد و والدین پراسترس در مقایسه با دیگر والدین حساسیت زیادی به احساس‌ها و رفتارهای کودک خود نشان نمی‌دهند و زیاد پذیرای احساس‌ها و رفتار کودک خود نیستند.» هر فردی دارای استرس است و به گفته دکتر کیم، استرس کم به ما انگیزه، علاقه و هدف می‌دهد. از گفته دکتر کیم می‌توان این‌گونه استنباط کرد که اگر با یک مدیریت موثر استرس خود را در سطح پایین و مثبت نگه‌داریم، نه‌تنها باعث تقویت سلامتی و انگیزه خود می‌شویم، بلکه باعث افزایش سلامت کودک خود نیز می‌شویم.
 
توصیه‌های مفید برای کنترل استرس
    عامل استرس را پیدا کنید: عامل استرس و اضطراب شما ممکن است مشخص باشد. برای مثال، عامل استرس شما ممکن است مشکلات مالی یا مشکلات کاری باشد. گاهی از اوقات عامل استرس مشخص نیست، پس باید این عامل را بیابید. با یافتن عوامل استرس در خود می‌توانید راه‌هایی را برای جلوگیری و مقابله با آن پیدا کنید.
    روی خود تمرکز کنید: برای مراقبت از کودک خود ابتدا باید از خودتان مراقبت کنید. غذاهای خوب بخورید، تا حد امکان خواب کافی داشته باشید (در حقیقت، وقتی‌که کودکتان چرت می‌زند شما هم چرت بزنید)، آب فراوان بنوشید و تمرین کنید.
    از دیگران کمک بگیرید: اگر واقعا دچار فشار روحی و اضطراب شدید هستید، از شخص قابل‌اعتمادی بخواهید که به شما کمک کند. علاوه بر این، می‌توانید از یک فرد آموزش‌دیده مانند یک روان‌شناس بخواهید که در مقابله با این فشار روحی به شما کمک کند.
 
توصیه‌های مفید برای تسکین استرس کودک
یک کودک مضطرب چه علائمی از خود نشان می‌دهد؟ دکتر کیم می‌گوید: «بعضی از افراد فکر می‌کنند که گریه کردن اولین شیوه‌ای است که نوزادان برای واکنش به استرس استفاده می‌کنند، اما الزاما همواره این‌گونه نیست.» به‌طورکلی، هنگامی‌که کودک شما علائمی همچون عدم برقراری ارتباط چشمی، باز کردن کامل انگشتان دست، عطسه‌های مکرر و خمیازه‌های مکرر را نشان می‌دهد، کودک شما تحت‌فشار روحی و استرس است.

در چنین صورتی والدین برای آرامی کردن کودک خود می‌توانند از شیوه‌های زیر استفاده کنند:

    دست خود را به‌آرامی روی سر یا پای کودک خود قرار دهید.
    هر دو دست او را به ‌آرامی بگیرید و نوازش دهید.
    کودک خود را به مکیدن پستانک یا یکی از انگشتان یا شست خود تشویق کنید.
    کودک خود را قنداق کنید.
    کودک خود را بغل بگیرید یا روی دوش خود قرار دهید و از خود صدای آرامش‌بخشی دربیاورید.