در اکثر مواقع درد مچ دست چیز مهمی نیست و یا این درد زیاد طول نخواهد کشید و با چند شیوه ی خود مراقبتی ساده که می توانید در خانه انجام دهید طی چند روز یا چند هفته برطرف می شود.
شرایط مختلفی همچون انواع آرتروز وجود دارد که می تواند باعث درد یا بروز علائم دیگری در دست و مچ دست شود.
ساختار دست و مچ دست چگونه است؟
هر دست و مچ دست متشکل از ۲۷ استخوان کوچک است. هشت مورد از این استخوان ها در مچ دست قرار دارند. هر انگشت دست از سه استخوان و انگشت شست از دو استخوان ساخته شده است. در کف دست پنج استخوان وجود دارد که انگشتان دست را به مچ دست متصل می کند.
بیش از ۳۰ عضله در قسمت دست، مچ دست و ساعد وجود دارد که حرکات دست و مچ دست را کنترل می کنند.
این عضلات توسط تاندون ها به استخوان ها متصل می شوند. تاندون ها تکه های کوچک اما بسیار سخت و محکمی از بافت همبند هستند و از کنار استخوانی در مچ دست عبور می کنند که به تونل کارپال معروف است. عصب مدیان یا میانی نیز در این مسیر قرار دارد.
علل درد مچ دست
تعدادی شرایط وجود دارد که می تواند روی دست و مچ دست تأثیر بگذارد که عبارتند از:
روماتیسم مفصلی
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که می تواند باعث التهاب در مفاصل شود.
این حالت گاهی ممکن است با علائمی همچون درد، تورم و سفتی دست و مچ شروع شود. غالبا این وضعیت در صبح ها بیشتر می شود. سفتی مچ دست می تواند بیش از نیم ساعت طول بکشد بطوری که حتی با حرکت دادن آن نیز تسکین نمی یابد. مفاصل مچ دست گرم و بعضی اوقات قرمز می شوند.
آستئوآرتریت
استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت است. این بیماری می تواند بر روی دست و مچ دست به ویژه بر روی مفاصل موجود در انتهای انگشتان دست یا پایه انگشت شست اثر بگذارد. استئوآرتریت می تواند باعث درد و سفتی مچ دست نیز گردد و عملکرد طبیعی دست و مچ فرد را با مشکل مواجه سازد.
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال زمانی رخ می دهد که به عصب میانی به هنگام عبور از تونل کارپ فشار وارد می شود.
این امر می تواند باعث ایجاد حس سوزن شدن ، بی حسی و درد به ویژه در قسمت دستان و انگشتان دست شود. همچنین سندروم تونل کارپال می تواند علائم مشابهی را در مچ و ساعد ایجاد کند که اغلب در شب شدت این علائم بیشتر می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در اغلب موارد می توان با انجام یکسری فعالیت های خانگی به بهبود درد دست و مچ دست کمک کرد.
با این حال فراموش نکنید که در صورت بروز یکی از موارد زیر بایستی به پزشک مراجعه کنید:
- با گذشت دو هفته از مداوا در منزل هنوز درد مچ دست بهبود نیافته است.
- روز به روز شدت درد بیشتر می شود.
- درد مچ دست باز عودت پیدا می کند.
- درد مچ دست انجام کارهای روزمره را برای شما مشکل می کند بطوری که قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نخواهید بود.
- دستانتان به خصوص صبح ها سفت و متورم می شود و با وجود گذشت حتی نیم ساعت نیز بهبود نمی یابد.
- علاوه بر تورم و خشکی مچ دست، دست ها گرم و قرمز می شود.
- در حالت کلی احساس ناخوشایندی به شما دست می دهد به خصوص اگر دمای بدنتان بالا باشد.
- در ناحیه دست ها و انگشتان دست احساس سوزش، بی حسی یا ضعف می کند.
در صورت بروز موارد زیر بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید:
- احساس می کنید که یکی از استخوان هایتان شکسته شده است.
- درد شدید دارید.
- تمام قسمت های دست، مچ دست یا انگشتان به شکل یا رنگ بامزه در آمده است.
- قسمتی و یا کل دست دچار بی حسی شده است.
- به هنگام آسیب دیدگی دست یا مچ دست صدای شکستگی، سایش یا ترکیدن شنیده می شود.
- به درستی نمی توانید دست، مچ دست و یا انگشتان خود را حرکت دهید.
درمان درد مچ دست
تا زمانی که احساس درد شدیدی ندارید و یا علائم دیگری که نیاز به مراقبت های پزشکی در شما بروز نکند می توانید با انجام یکسری اقدامات ساده درد مچ دست خود را تسکین دهید.
از انجام کارهایی که درد مچ دست را بدتر می کند، خودداری کنید.
سعی کنید از انجام کارهایی که باعث ایجاد درد در مچ دست می شود یا شدت درد مچ دست را بیشتر می کند، دوری کنید. برخی از کارهایی که باید از انجام آنها خودداری کنید شامل کارهایی می شود که ماهیت تکراری دارند مثلا استفاده از پیچ گوشتی، رنگ آمیزی یا بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین. همچنین شاید لازم باشد که روش انجام برخی از کارها تغییر دهید تا فشار را از روی دست و مچ دست بردارید. در برخی از موراد تا زمانی که دست از انجام برخی کارها برندارید درد مچ دست بهبود نمی یابد.
داروهایی برای کاهش درد مچ دست
برخی از داروهایی که می توان با مصرف آنها به کاهش درد مچ دست کمک کرد شامل مسکن هایی مانند پاراستامول و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) از قبیل ایبوپروفن است. ژل های ضدالتهابی غیراستروئیدی در بازار موجود است که می توانید به دست و مچ دست خود بمالید. همچنین برخی از داروهای درد مچ دست به شکل قرص هستند. مراقب باشید که از ترکیب ژل و قرص زیاد مصرف نکنید زیرا هر دوی این مواد وارد جریان خون شما می شوند. فراموش نکنید که هر دارویی که مصرف می کنید ابتدا اطلاعات همراه آن به خصوص میزان دوز مصرفی آن را بخوانید. اگر چنانچه سؤال یا نگرانی در این خصوص داشتید با پزشک متخصص درد مشورت کنید.
استفاده از کمپرس یخ و گرما
قرار دادن کمپرس یخ روی دست و مچ دست می تواند تورم و درد آن را کاهش دهد. برای این کار می توانید از یک بسته نخود یخ زده استفاده کنید. آن را در یک حوله مرطوب بپیچید و بر روی مچ دست خود بگذارید. فراموش نکنید که هرگز نباید پک یخ بطور مستقیم با پوست شما تماس داشته باشد زیرا این امر می تواند باعث ایجاد حس سوزش یا تحریک مچ دست شود. روزانه چندین بار و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه بر روی مچ دست پک یخ بگذارید.
اگر دستتان سفت شده و درد می کند استفاده از کمپرس گرما می تواند در تسکین آن موثر باشد. محصولاتی مانند کیسه های گندم وجود دارد که می توانید از آنها را از داروخانه ها تهیه کنید و آنها را در مایکروویو گرم کنید. برای جلوگیری از سوختن پوست دست می توانید آن بر روی پوست خود یک پارچه یا حوله مرطوب قرار دهید. کیسه را بر روی دستان خود بکشید و دست و مچ دست خود را بر روی یک بطری آب گرم قرار دهید و یا یک دوش گرم بگیرد تا کمی از شدت درد آن کاسته شود. همچنین حرکت دادن دست خود در یک کاسه آب گرم نیز می تواند موثر و یا آرام بخش باشد. اگر دستتان متورم شده یا به تازگی دچار جراحت شده است آن را در معرض حرارت قرار ندهید و یا بر روی آن کمپرس گرم نگذارید زیرا این کار می تواند باعث بدتر شدن وضعیت آن شود.
علاوه بر این، می توانید برای تسکین درد در طول روز به صورت متناوب از پک های گرم و سرد استفاده کنید. یخ جریان خون را کاهش می دهد و می تواند به کاهش درد و تورم مچ دست کمک زیادی کند. در صورتی که مچ دست سفت شده و عضلات دست دچار خستگی شده اند استفاده از پک گرم می تواند کارساز باشد زیرا گرما جریان خون را افزایش می دهد و به بهبودی بافت نرم آسیب دیده کمک می کند.
استفاده از اسپلینت
پوشیدن اسپلینت ها می تواند پشتیبانی مناسبی برای دست و مچ دست فراهم کند. برخی از اسپلینت ها برای انجام فعالیتهای روزمره مناسب هستند و برخی دیگر نیز برای خواب و استراحت طراحی شده اند. یک متخصص، فیزیوتراپیست یا کار درمانگر می تواند در مورد اینکه آیا اسپلینت برای وضعیت مچ دست شما مناسب است یا نه و در صورت مناسب بودن اسپلینت، کدام نوع آن برای شما مفید است و نحوه استفاده صحیح از آن را به شما آموزش دهد.
به کمک فیزیوتراپی و حرکات ورزشی تحرک مچ دست خود را حفظ کنید
تا جایی که می توانید دست، مچ و انگشتان خود را حرکت دهید تا به کاهش درد و سفتی کمک کنید. همچنین این امر دامنه تحرک، عملکرد و قدرت دستتان را حفظ می کند.
فیزیوتراپیست می تواند برخی از حرکات تمرینی را که می توانید در خانه انجام دهید را به شما آموزش دهد. سعی کنید حرکات تمرینی که فیزیوتراپیست به شما آموزش می دهد را بصورت مرتب و مستمر انجام دهید به خصوص اگر دست و مچ دست شما سفت است.
اگر مبتلا به سندرم تونل کارپ هستید به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید و در خصوص یکسری ورزش های خاص با وی مشورت کنید.
