خواص و مضرات گیاه ابهل (سرو کوهی)

ابهل یکی از گونه های سرو کوهی و از تیرهی ناژوئیان یا مخروطیان مانند سرو و کاج است. این درخت برای زیبایی بیشتر از نظر ظاهری به اشکال مختلف آرایش داده میشود. اما نوع بومی آن، درختی هرمی با شاخ و برگ نوسانی که حداکثر ارتفاع آن ۲۰ و حداکثر سایبان آن ۱۰ متر است. برگهای آن سبز مایل به نقره ای، و سوزنی شکل که در پس زمینه ای به رنگ آبی روشن در بهار ظاهر و به تدریج سبز میشود.میوه آن شبیه به میوه کنار، بزرگتر از فندق، آبدار و به رنگ آبی تیره است که به حالت آویزان بر روی دمگل ظاهر می شود و آن را حب الخضرا یا ابهل می نامند. زیستگاه اصلی آن در ارتفاعات بالای کوه هیمالیا است. در یک کمربند در ارتفاعات بین ۱۷۰۰ متر و ۳۰۰۰ متر رشد می کند. اما امروز در آب و هوای گرم و معتدل به سرد نیز کاشته می شود. این درخت بومی آفریقا است. بین ۵۰ تا ۶۷ گونه از این درخت، به طور گسترده ای در سراسر نیمکره شمالی به آفریقا گرمسیری در دنیای قدیم توزیع شده، از قطب شمال، جنوب کوههای مرکزی آمریکا وجود دارد. تیره ناژویان در جنگل های شمال ایران نیز موجود است. گل آذین یا مخروط ماده به شکل کروی و از ۳ تا ۶ فلس تشکیل شده است و در زیر بعضی و یا همه ی آنها ۱ یا ۲ تخمک وجود دارد. مخروط کروی شکل، شفت یا میوه، غیر شکوفا و در سال اول و یا دوم از رشد خود رسیده، فلسها ۳ تا ۶ عدد، کم و بیش گوشتی به صورت بسته و چسبیده به هم معمولا موقع رسیدن به رنگ آبی تیره و یا از غبار سفید رنگی پوشیده شده و خیلی صمغ دار هستند. در داخل هر مخروط ۱ تا ۱۰ دانه گرد، تخم مرغی و یا گوشه دار با پوشش سخت و بدون بال قرار دارد. طول عمر این درختان به طور کلی خیلی زیاد است. قسمت داخلی چوب درخت به رنگ قرمز مایل به قهوه ای و قسمت خارجی چوب تنه درخت سفید رنگ است. چوب این درخت در پاکستان، کشمیر و هند بسیار مورد استفاده است. چون قوی و با دوام است که عمدتا برای ساخت و ساز استفاده میشود. طبع گیاه ابهل گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

۱. بازشدن قاعدگی و درمان قاعدگی نامنظم

داروی ابهل قاعده آور است و استفاده از آن برای زنانی که دچار یائسگی زودرس شده اند یا افرادی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند مفید است و باعث منظم شدن قاعدگی می شود. همچنین مصرف آن به کاهش درد دوران قاعدگی نیز کمک می کند.

۲. دفع سنگ کلیه

یکی از مهمترین خواص گیاه ابهل خاصیت مدر بودن آن است که از این طریق به دفع راحت تر سنگ کلیه و رفع عفونت کمک می کند.

۳. درمان اسهال خونی

اسهال های خونی را می توان با پوست ابهل هندی درمان کرد. به این منظور ۴ گرم از پوست درخت ابهل را در یک لیتر آب بجوشانید و پس از صاف کردن، روزانه در سه نوبت بنوشید.

۴. درمان زگیل های ویروسی

امروزه در طب مدرن از گیاه ابهل برای کمک به درمان زگیل های با عامل ویروسی استفاده می شود.

طریقه مصرف داروی ابهل

قسمت های مورد استفاده گیاه ابهل برای استفاده دارویی، پوست و میوه این درخت است که دارای ترکیبات رزین، ساکاروز، گلوکز، کولسترین، صمغ و اسانس روغنی است. مقدار مجاز مصرف داروی ابهل زیر نظر پزشک ۳ تا ۵ گرم است و بهتر است شب ها قبل از خواب مصرف شود. همچنین طریقه مصرف داروی ابهل برای باز شدن قاعدگی ۵ تا ۸ روز قبل از موعد قاعدگی است.
در طب سنتی از ابهل همراه با برخی گیاهان دارویی دیگر، داروی ابهل تهیه می شود و آن را به صورت تزریق، دم کرده، جوشانده، روغن ابهل، گرد ابهل و یا ضماد استفاده می کنند.

مضرات ابهل (عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف)

زنان باردار بایستی از مصرف گیاه و داروی ابهل اجتناب کنند، زیرا این گیاه موجب بازشدن عادت ماهیانه و در نهایت سقط جنین می شود.
زیاده روی در مصرف ابهل باعث بروز ناراحتی معده و آسیب به کلیه ها می شود و مصرف بیش از حد مجاز جوشانده برگ های این گیاه مرگ آور است.
افرادی که مبتلا به ناراحتی های حلق هستند، لازم است در مصرف آن احتیاط کنند.
استعمال خارجی ابهل در بیشتر موارد با تحریکات شدید پوستی مانند تاول و زخم و حساسیت همراه است.
تداخلات دارویی: مصرف داروی ابهل با دارو های خاص به ویژه دارو های هورمونی ممنوع است.

مقدار مصرف و پرورش

مقدار خوراک آن از ۳ تا ۵ گرم است.
نمونه های زینتی سرو کوهی اغلب سرمای زمستان را تا حدود ۱۵- درجه سانتی گراد تحمل می کنند و در زمان بلوغ نسبت به خشکی مقاوم است.
آب زیاد باعث پوسیدن ریشه و طوقه درخت می شود؛ لذا نیاز به زهکشی مناسب دارد. این گیاه را زمانی باید آبیاری کرد که خاک کاملا خشک شده باشد.
توجه: زمین مناسب با زهکش خوب، زمینی است که اگر گودال مناسب کاشت گیاه را پر از آب کردید و هر یک ساعت ۵ سانتی متر از آب پایین رفت، زهکش زمین یا باغچه شما مناسب است.
این گیاه حداقل به مدت ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم و آفتاب در طول روز نیاز دارد. در مناطق بسیار گرم وجود سایه در بعدازظهر به سلامتی این گیاه کمک می کند.
سروهای جوان برای کاشت در باغچه یا گلدان به خاک مخلوط با برگ، شن و زهکشی مناسب نیاز دارند و معمولا نیاز به کود دهی ندارد.
برای تکثیر سرو از قلمه های نیمه چوبی باید استفاده کرد. این قلمه ها را میتوان از انتهای ساقه های جدید گیاه که در طی اواسط بهار تا اواسط تابستان رشد کرده اند، به دست آورد. طول قلمه باید ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر باشد که حدود ۷ سانتی متر آن از پایین باید بدون برگ باشد.
قلمه ها را می توان در مخلوط پیت موس + شن نسبتاً درشت +موس + پر لایت کاشت. البته مخلوط کاشت را قبل از قرار گرفتن قلمه ها به خوبی خیس و مرطوب کنید. حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه صبر کنید تا آب اضافی خارج شود و بعد قلمه ها را بکارید. گلدان قلمه ها را در مکانی با تور اما به دور از نور
مستقیم آفتاب قرار دهید. بالا نگهداشتن رطوبت نسبی هوا به ریشه زایی این قلمه ها کمک می کند. غبارپاشی آب یکی از روش هایی است که می توان رطوبت را بالا برد و بهتر است که از آب نیمه ولرم در هنگام غبارپاشی قلمه ها استفاده کرد.
در صورت مساعد بودن شرایط محیطی، ریشه زایی می تواند تا حدود ۳ ماه طول بکشد و در صورت موفق بودن ریشه زایی این گیاه می توان در بهار سال آینده که طول ریشه ها در حدود ۳ تا ۱۰ سانتی متر شده باشد نسبت به در آوردن قلمه ها و کاشتن در گلدان های مستقل اقدام کرد.